Resten van de Espoort

[Errik]

Ik zat net even te lezen in Uit het land van katoen en heide van Van Deinse. Er staat een leuk artikel in over de Espoort. Er schijnen voor de oorlog nog her en der in de stad resten van die poort in gebruik te zijn geweest. Onder andere was een steen met het jaartal 1806 in gebruik als gevelbekroning van het pand Van der Capellenstraat 1-3. Gaat het om dit huis waar duidelijk een gevelbekroning mist?




En klopt het dat de toegangspoort van de stadsbegraafplaats aan de (jawel) Espoortstraat (vroeger Helweg en daarna Gronauschestraat) opgebouwd is uit resten van de zandstenen pilaren die het hoofdbestandeel van de poort vormden?
De vorm komt wel vagelijk overeen, maar verschilt toch sterk van die te zien is op de lithografie van vlak na de stadsbrand.

[Errik]

Van resten van de Veldpoort is me trouwens helemaal niets bekend.

[Robert]

Resten van de Veldpoort zijn mij zo 1,2,3 niet bekend. Die zullen ook wel gediend hebben om de stadsgracht te vullen. De Espoort is te zien op deze afbeelding:



Ook deze afbeelding:



geeft de poort weer maar in een heel ander perspectief. Toch een behoorlijke lompe grote kolos van vele meters hoog, dat in ieder geval qua breedte nauwelijks kan overeenkomen.



Deze afbeelding zou ik overigens niet te veel waarde aan willen hechten.

[Errik]

Die boogstenen bovenop de kolommen zijn dus op verschillende plaatsen terecht gekomen. Eén met de namen van drie van de zes burgemeesters in 1806 (Hendrik Jan van Heek, Abraham Ledeboer en Barend van Lochem) is in bruikleen bij de Oudheidkamer en zal wel in het Rijksmuseum Twenthe in een muur gemetseld zijn, die met het jaartal 1806 stond dus boven op het pand aan de Van der Capellenstraat en de anderen (één met "anno", één met "S.P.Q.E." ((Senatus Populus Que Enschede)), één met de namen van de overige drie burgemeesters) zijn spoorloos.

De pilaren van de poort hebben wel dezelfde opbouw als die van de begraafplaats. Het kan zijn dat van fragmenten gebruik is gemaakt. Bijvoorbeeld alleen de topjes en een deel van de pilaren.

[Robert]

De Spaanse Pokken Quellen Enschede inderdaad.  ;)

[Errik]

[Arie]

Volgend jaar op 18 november 2013 is het 200 jaar geleden dat Enschede is bevrijd van de Franse bezetter door een afdeling Kozakken, die behoren tot een geallieerde legermacht van onder meer Pruisische en Zweedse troepen. In de loop van december volgen nog 15.000 militairen op doortocht. (zie: http://shselcom.trimm.nl/canon/19-de-franse-tijd/)
Op 30 augustus 1913 is hieraan aandacht besteed met een historische optocht.

Zie afbeeldingen uit het gemeentearchief:
beelddocument
Fotonummer:009422
Titel: Enschede
Beschrijving: Komst der Kozakken door de Espoort 18 November 1813
Datering: 1913
Trefwoord: Kozakken

beelddocument
Fotonummer:009229
Titel: Langestraat
Beschrijving: Optocht door de Langestraat vanaf Stadhuis richting de Klomp
Datering: 1913
Trefwoord: Optocht, Blijdensteinhuis

Ik vraag mij af of hieraan volgend jaar ook aandacht wordt besteed.

[Arie]

gezien op: http://overijssel1880-1930.blogspot.nl/ ... _5035.html

Nederland moest in 1806 een franschman, den broer van den alles vermogenden Napoleon, als vorst aannemen. Iedereen weet, dat Koning Louis Napoleon den Nederlanders een goed hart toedroeg en hunne genegenheid zocht te winnen, doch daardoor zich onmogelijk maakte bij den franschen Keizer, zoo zelfs, dat hij in 1810 moest afstand doen,- In 1809 deed Z.M. eene rondreis in Overijsel waarbij ook Enschede werd bezocht. Bij die gelegenheid was Z.M. afgestapt bij den maire der stad, den Heer Blijdenstein, en daar heeft hij zich den heer J. Maasland , die de wijze van half katoen en half vlasgaren te spinnen volmaakt heeft, doen voorstellen. In de koninklijke courant van 14 Maart 1809, vindt men in een afzonderlijk bericht nog: ‘De Koning heeft, zich te Enschede bevindende, met bijzonder genoegen vernomen, dat J. Maasland, aldaar als baas werkende, in de fabrijk der Heeren Blijdenstein en Comp. onder hun opzigt, het eerst de spinnerij van half vlas en half katoen op die hoogte gebragt had, dat daarvan met goed gevolg in de bombazijnfabrijken kon worden gebruik gemaakt. Z.M. heeft dien volgens Z.E. den Minister van Binnenlandsche Zaken gelast, Hoogstdeszelfs goedkeuring deswegens aan voomoemden Maasland te kennen te geven; terwijl hem voorts, op gelijken last, eene gratificatie van driehonderd guldens, door den thesaurier-generaal der kroon, zal worden uitgereikt. Z.M. heeft op hare reizen alle geschillen, die over het bezit der kerkgebouwen waren gerezen vereffend en bepaald, dat volgens de dispositie, die Hoogstdezelve had genomen, iedere gemeente datgene als onherroepelijk eigendom kan beschouwen, hetgeen daarbij was toegekend’.
De Koningshuizen aan den Haaksberger weg dateeren van dien tijd. Koning Lodewijk liet ze bouwen tot het opnemen en verplegen van zieken. Niemand kon toen vermoeden wat 5 jaar later bij den straks genoemden maire te zien zou zijn. Aan de schommelkettingen van het huis van den maire Blijdenstein stonden toen de magere paardjes der Kozakken vastgebonden, die van uit Oldenzaal hierheen gekomen waren en aanstonds na 't binnenkomen der Eschpoort de paardjes aan 't woonhuis van den maire hadden vastgemaakt. Het was 15 Nov. 1813, juist sunte Maarten markt, en in een oogwenk was de kermis leeggeloopen om de paardjes met hunne berijders aan te gapen en te bewonderen, als zij jenever met peper gebruikten. De boeren evenwel ‘vertrouwden 't spul nich’ en maakten zoo spoedig mogelijk dat ze naar huis kwamen.

[Robert]

Bevrijding door de Fransen wordt niet 'direct' veel aandacht aan besteed, verwacht ik. Meer aandacht is er, van 2013-2015, voor tweehonderd jaar koninkrijk. Zie ook http://www.200jaarkoninkrijk.nl/

[Arie]

Ik denk ook niet dat de gemeente en/of historische verenigingen in Enschede aandacht gaan besteden aan het feit dat het dit jaar op 15 november 1813 alweer 200 jaar geleden is dat we zijn bevrijd van de Franse bezetter door de Kozakken. 100 jaar geleden is hieraan wel aandacht aan besteed door een historische optocht (zie boven). Hel geld zal wel op zijn door o.m. aan de aandacht van 150 jaar geleden van de stadsbrand in Enschede.
In Almelo is gisteren wel aandacht besteed aan de Franse bezetting door Napoleon. zie: http://www.tubantia.nl/regio/almelo/nap ... -1.3777020

[hans]

heeft het kozakkenpark daar ook iets mee te maken ?

[enschedeinansichten]

heeft het kozakkenpark daar ook iets mee te maken ?

In principe heeft het er niets mee te maken.
Naar verluid had de eerste persoon die daar begraven is de bijnaam Kozak, hij zou in die tijd tolk zijn geweest tussen de Kozakken en de Enschedeërs. Dat is het verhaal. Er zijn dus geen Kozakken begraven.
Daarvoor was het het exercitieterrein van de schutterij.
Dit uit mijn hoofd, zie ook de boekjes van D. Taat.

[hans]

wrang om een speelplaats op een voormalige begraafplaats aan te leggen.

[bartg]

heeft het kozakkenpark daar ook iets mee te maken ?

In principe heeft het er niets mee te maken.
Naar verluid had de eerste persoon die daar begraven is de bijnaam Kozak, hij zou in die tijd tolk zijn geweest tussen de Kozakken en de Enschedeërs. Dat is het verhaal. Er zijn dus geen Kozakken begraven.
Daarvoor was het het exercitieterrein van de schutterij.
Dit uit mijn hoofd, zie ook de boekjes van D. Taat.

Stroink meld in zijn boek "Stad en land van Twente'Op bladzijde 559 het volgende ,dat het kerkhof in 1899 is opgeheven
.........dit was mogelijk omdat er geen eigen graven waren doch uitsluitend kosteloze begravingen hadden plaats gehad in de loop der jaren. Kozakken zijn er nooit begraven .Het kerkhof kreeg de naam ,doordat de eerste man die er begraven werd de bijnaam had "de Kozak" daar hij dienst had gedaan als tolk tussen de Nederlanders en de Kozakken.......

[Arie]

Ik denk ook niet dat de gemeente en/of historische verenigingen in Enschede aandacht gaan besteden aan het feit dat het dit jaar op 15 november 1813 alweer 200 jaar geleden is dat we zijn bevrijd van de Franse bezetter door de Kozakken. 100 jaar geleden is hieraan wel aandacht aan besteed door een historische optocht (zie boven). Hel geld zal wel op zijn door o.m. aan de aandacht van 150 jaar geleden van de stadsbrand in Enschede.
In Almelo is gisteren wel aandacht besteed aan de Franse bezetting door Napoleon. zie: http://www.tubantia.nl/regio/almelo/nap ... -1.3777020

Er wordt toch nog wel hieraan wat aandacht besteed. zie: http://www.inenomootmarsum.nl/help-de-k ... kken-komen

!Help de Kozakken komen


Zaterdag 21 September
11.00-12.00 uur Oude Markt, Enschede
14.30-15.30 uur de Brink, Hengelo
20.00-21.00 uur Openluchtmuseum Ootmarsum
Het programma is gratis toegankelijk!



Op zaterdag 21 september 2013 presenteert de Karavaan der Vertellers het programma: !Help. De Kozakken komen! . Een spetterende openluchtvoorstelling met muziek, dans en verhalen. Het is namelijk tweehonderd jaar geleden dat de Kozakken in november 1813 de Fransen verdreven en Nederland bevrijdden.

De bevrijding van 1813 markeert het begin van het Koninkrijk der Nederlanden. Na de dramatisch verlopen Russische veldtocht van Napoleon joegen de geallieerde troepen de restanten van het verslagen Franse leger voor zich uit. Gebied na gebied werd bevrijd van de bezetters. De voorhoede van het geallieerde leger werd gevormd door de Kozakken. Trots, heldhaftig, onverschrokken, wreed en barbaars. Als een roedel bloeddorstige wolven dat een gewond dier achtervolgt en langzaam op zijn knieën dwingt, werd de “Grande Armee” verscheurd. Hun reputatie als bloederige barbaren liep hen, bijkans nog sneller dan hun rappe paarden, vooruit. De bevrijding van Nederland begon, november 1813, in Twente. Ootmarsum, Hengelo en Enschede zagen de eerste wilden en behoorden tot de eerste bevrijde plaatsen van het land. Waren ze echt zo afschrikwekkend en ongeregeld zooitje deze Kozakken?
Meestervertelster Janna van den Berg verhaalt over de angst en het beven, waarmee 200 jaar geleden de woeste barbaren tegemoet werden gezien. Roesalka, de Oekraïense zang- en dansgroep, met als thuisbasis Hengelo, zingt en danst de traditionele Kozakkendansen en liederen en brengt hun cultuur tot leven. Wereldmuziekgroep het Rusalki Quartet vertolkt de meerstemmige melodische en melancholische oude Oekraïense liederen van wilde paarden, weemoed en hartverscheurend verlangen en dat doen ze op meesterlijke wijze.

!Help de Kozakken komen, lokale geschiedenis en verre cultuur en wat deze met elkaar te maken hebben. Verhalen over ongewassen, woeste barbaren.

Verstop uw geld, uw etenswaren en uw dochters,

Zie ook: http://www.karavaandervertellers.nl/www ... quartet.nl

[Arie]

16 mei 2014: Dick Schlüter vertelt waarom en wanneer de Kozakken in Twente kwamen en over de bevrijding van Oost-Nederland in 1813.
Lezing van de Stichting Historische Sociteit Enschede Lonneker. zie op: http://www.shsel.nl/shsel/societeitsavonden/

[Arie]

Gezicht op de brug en de Eschpoort te Enschede na de brand van 1862.J.J. van Deinse (1867-1947) (Copie naar L.J. Bruna). Oudheidkamer Twente.
bron: http://stadsbrand1862.enschede.nl/locaties/00004/

[Arie]

Gezicht op de brug en de Eschpoort te Enschede na de brand van 1862.J.J. van Deinse (1867-1947) (Copie naar L.J. Bruna). Oudheidkamer Twente.
bron: http://stadsbrand1862.enschede.nl/locaties/00004/

Over welke gracht lag deze brug?

[Arie]

Mooie aanvulling voor deze topic. Deze advertentie van 28 juli 1862 van forumlid Neckar gekregen. Betreft de aankoop tot afbraak van de Eschpoort met annex Brandspuithuisje alsmede afbraak van de oude Veldpoort.

[Arie]

Gezicht op de brug en de Eschpoort te Enschede na de brand van 1862.J.J. van Deinse (1867-1947) (Copie naar L.J. Bruna). Oudheidkamer Twente.
bron: http://stadsbrand1862.enschede.nl/locaties/00004/

Over welke gracht lag deze brug?

De brug bij de Eschpoort is op deze tekening van 1832 mooi te zien. Is die gracht de latere Noorderhagen nu van Heekplein?