Spreek je dialect

[GerritHondelink]

In zökke pötkes moi’j nich reurn.
Daar moet je je niet mee bemoeien




Miejke was 'n luk onwies vrommes. Zee was nich van de fiene kökken en ok nich van de kloare hoesheulding.
Toen ze es met ne big noar het maark in Almelo wol, knuppen ze dat dear oonder 'n remen achterop de fiets!
In Haarbrinkhook schreeuwen het dear zoa hard dat Miejke hellig worden.
Zee gung van de fiets keek het dear strak an en zei: "As ie nouw nich stil bint, krieg ie 'n gat bie op 'n remen!".




Zelden is een boer zo drao; as met ’t zeggen nee of jao.

[GerritHondelink]

Zo gemeen as ’t water deep is.
Erg gemeen.
Stille waters hebben diepe gronden; zwijgzame mensen zijn vaak niet te vertrouwen of Mensen die zich niet uitlaten hebben vaak diepe gedachten






Nen oale vrouw en nen oale koo
“daor krie’j nog wat van too.
Maor nen oale man en nen oald peerd
Bint nog gin grauwe boon weerd.

[GerritHondelink]

Doar an too.

Dat is bijzaak ; Dat is niet zo belangrijk; Daar til ik niet zo zwaar aan.
Kun je vrede mee hebben ; willen we niet over praten.





Versje
Raegen, raegen, röpken.
't Raegent mie op mien köpken.
't Raegent mie op mien scholderblad.
Oh, wat is dee raegen nat.





As ’t derop ankump bun’k baas zei de man moar ’t kwam der nooit op an.

[GerritHondelink]

A’j honger hebt smaakt knolln as eierproemn.
Honger maakt rauwe bonen zoet.
Wie honger heeft eet wel graag wat hij anders niet zou lusten.






In den heujbarg
Too-t ow mond, oh leve Liesken
Zich eupenden, had ik aerst edacht
Da'j een leedjen wollen zingen,
Maor wee had der now verwacht
Dat dat leve rode mundjen,
Da'k zo vake kussen dei
— En toch altied slim veurzichteg —
Zukke nare dinger zei.
Uut wo'j 't maken, van de bane
Was ow leefde now veur mien.
Ow harte klopten veur een ander.
Mi-j kon i-j dus neet maer lien.
'k Smeekten: „Blief nog efkes baoven,
Dizzen heujbarg is toch good."
Maor i-j gongen de laere dale.
Too schot 't mi-j op 't gemood.
Heel mien laeven is vertrodden
Is versluchterd en verdaon!
Liesken kump nooit maer waerumme.
Hoo mot dat now wieter gaon?
Now maak ik 't heuj good nat met traöne,
Zodat den barg an 't breujen geet
Tut e in brand vlug en mien lichaam
gelieks verbrendt met mien verdreet.

Hans Keuper

[Veteraan]

Wat een zielig begin van de zaterdag....en dan is het ook nog bewolkt.

[GerritHondelink]

Ie gaot mie in ’t lech staon.
Je beneemt me het licht.





VEURJAOR
Biej de eerste zonnestraoln krieg ik vrömde geveule:
efkes rommelen in den hof, net as in 't grös de weule.
Onder dood grös en plantn vin ik den eersten schat:
volle en leuge slekkenhuuskes en ne roepe, greun en zwat.
Een zonnekuuksken, drao van kolde liekt 't nog niks um oet te gaon:
hee schuf weer onder ziene blaekes, 't is nog to kold um op te staon.
Een roodborsjen kik met vinnege eugskes of hee nog ne pier zut;
hee draejt elk blaedjen andersum, veend alleen maor klein prut.
'Tek-tek', zeg den winterkönnink, 't pronksteertjen geet op en neer
völ lawaai in zon klein liefke, 'Tek-tek', röp he nog ne keer.
De wilde ganzen ovverschreeuwt 'm; met honderden ze oawer vleegt,
de muggen danst um't voggelhuusken: alle veurbodes dee neet bedreegt.

[GerritHondelink]

De haande reurn.
De handen laten wapperen.





Een, twee, drie, vier, vief, zes, zeuven,
Jan met de bokse wil't neet geleuven.
Jan met de bokse kreeg 'n kind,
Dat zol heetn „Kiek-in-de-wind".
Kiek-in-de-wind wol pannekook bakken;
De panne ging an 't scheurn;
Too leep Jan nao de deurn.
De deurn waarn too,
Too leep Jan nao de koo.
De koo, dee wol 'm stötten;
Too leep Jan nao de nötten.
De nötten waarn rond;
Too leep Jan in de stront.
De stront was nat;
Too leep Jan nao de stad.
De stad was zo groot;
Too leep Jan zich dood
um 'n stuksken brood.

[GerritHondelink]

Bie nen boer steet ’t weark nooit stil, doar is ’t weark nooit doan.





Nee, daor had hee neet op erekkend dat hee op zienen olden dag nog in 't verzorgingstehoes terechte zol kommen.
Altied kerngezond en nog steeds hard warkend op zien boerderietje. Dat hee de tachtig jaor al lange veurbie was, wist bienao geen mense. Hee zag d'r zo kregel en gezond oet. Eigenlijk had hee ehopt dat hee ziene laatste laevensjaoren op zien boerderietje, te midden van ziene dieren zol meugen deur-brengen.
Dinge könt echter anders lopen. Op 'n fatalen morgen was hee in de schure oet-egleden en had daorbie ziene höppe ebrokk'n. Urenlang had hee daor op de grond elaegen, te wachten op hulpe.
Een buurman had 'm oeteindelijk evond'n.
Alles was ton in een stroomversnelling ekomm'n. Eerst de dokter, ton de zekenwagen en daornao de lange weg in 't zekenhoes en no alweer een aantal waeken in 't verzorgingstehoes.
Hee hopt hier zodanig op te knappen dat hee weer terugge kan naor ziene boerderieje, naor ziene dieren, naor zien land. Allene daor veult hee zich thoes. Hee mot d'r neet an denken dat dit verzorgingstehoes 't laatste station van zien laeven wordt. Och, hee wordt hier good verzorgd. Hee krig op tied zien etten en drinken.
Eigenlijk is het etten better dan in hoes. Daor ligt 't neet an. De zusters doot ok flink eur beste um 't 'm zo good meugelijk naor d'n zin te maken.
Of hee wil of neet, ziene gedachten gaot steeds naor zien boerderietje. Daor ligt zien laeven.
Een goeie verzorging en leve zusters könt daor neet tegenop. Och 't laeven is hier wal good, maor arg eentonig. Hee slit ziene dagen met zitten en nog eens zitten; zo no en dan een betjen therapie en dan .... weer zitten en naor boeten kieken.

[GerritHondelink]

Kook etten dat drif.
Koek eten werkt laxerend.





Völle is daor neet te zene, maor een mense mot wat!
Ok no kik hee ongeïnteresseerd naor boeten. Veur wee 't neet zeen wil is d'r ok weinig te zeen. Nee, achter de geraniums zitten völt neet met.
Hee kik naor de schamele blumpkes dee d'r bie 'm op de vensterbanke staot. Dat bunt nog arfenissen van d'n veurigen bewonner. Zelf hef hee thoes gin blomen veur de ramen staon. Hee geniet meer van 't frisse greun in de vrieje natuur. Al mijmerend völt hee bienao in slaop.
Plotseling veert hee op. Wat zut hee daor? Waor? Daor in d'n hook van de vensterbanke. Daor zit een jongen moes.
Neet te geleuven!
D'n olden man geet d'r eens good veur zitten. Een moes? Hoo kump dat diertje in ziene kamer?
't Muusken trippelt tussen de bloompotte naor 'n stuksken brood dat in de vensterbanke is blieven liggen en warkt dat met gulzige hapjes naor binnen. De boer wet as geen ander dat 'n moes een schadelijk dier is en daorumme bestreden mot word'n. Op ziene boerderieje zol dat dan ok direct gebeuren.
Noe ondernump onze agrarier echter geen enkele actie. Hier geldt andere wetten dan op ziene boerderieje. Hee vundt 't wal grappig, zo'n diertje in ziene kamer.

[Veteraan]

Kook etten dat drif.
Koek eten werkt laxerend.


Letterlijke vertaling door een leek:
Kook eten dat drijft.

[GerritHondelink]

Ik met mien domme verstaand.
Zegt iemand die in bescheidenheid iets ter sprake brengt.
Niet dat ik de wijsheid in pacht heb.





Van 'm mag 't muusken wal blieven. Andachtig kik hee naor 't getrippel van d'n moes en zonder dat hee 't wet begunt e d'r tegen te praoten. "Zo, ie wilt mie gezel¬schap holl'n? Hoo bun ie eigenlijk binnen-e-komn'n?" Hee strompelt naor de vensterbanke en zut 't muusken deur een klein gaetjen wegglippen.
"Oh, kom ie daoroet. No, ie zolt ok ginnen vetpot hebb'n hier in 't bejaardenhoes, bie al dee olde leu, dee ok nog doodsbange veur oe bunt."
Wanneer hee weer in zienen stool zit, zut hee efkes later dat 't muusken weer te veurschien kump.
"Zo, bun ie daor weer? Hoo heet ie eigenlijk? Wet ie dat neet? No, dan neum ik oe Kareltje" Kareltje zwig in alle talen.
Ondertussen schuf de boer heel veurzichtig een stuksken koke in de richting van d’n moes. 't Muusken hef honger en kik begerig naor dat lekkers.
Heel veurzichtig kump 't dichterbie en begunt aarzelend an een eerste hapken. Ziene kraaleugskes holt d'n boer angstvallig in de gaten.
As alles op is, vertrok Kareltje weer, nao nog efkes dankbaor naor dat olde manneke ekekk'n te hebben. Dat geet zo een paar dagen deur.
lederen dag kump Kareltje efkes langs um een hapjen te etten en d'n boer gezelschap te hold'n. D'r greujt lets tussen d'n boer en d'n moes.
le zoll'n 't vriendschap können neumen. Wee had dat ooit kunnen denken?
"Kareltje, Kareltje, op de boerderieje had ik oe neet willen hebben. lk zol direct de katte op oe af-estuurd hebb'n. 't Lik net of ie hier een ander diertje bunt.
Waor een verzorgingstehoes al neet good veur is!" Een paar keer per dag kump Kareltje efkes op visite en daordeur kump d'r een pikant moezenluchtje
in de kamer te hangen. De boer hef daor geen last van, maor de zusters wal. " 't Stunk hier.
Wet ie ok waor dat van kump?" De boer wet echter van niks.

[GerritHondelink]

Zo’j slaopen wilt, mo’j oe ’t ber opmaken.
Soms moet je dingen naar je hand proberen te zetten.




Hee hef heel good in de gaten dat hee niks mot zeggen, want dan raakt hee 'zien' muusken kwiet. En ... dat wil hee neet.
Dat muusken maken 't wonnen in dit kamerje draaglijk. 't Bunt echter neet allene de zusters dee 't vromde luchtje
opmarkt. Ok de kindere roekt wat bizunders. "Er zit hier toch geen muze?" Gesprekken hieraover met vader levert niks op.
Vader ontkent in alle toonaarden lets van een moes of te wetten. "Wat zol een moes hier motten doon?"
Dacht ie no warkelijk dat een moes zich löt verleiden um in een verzorgingstehoes te gaon wonnen.
lk had oeleu wiezer edacht". De kindere geeft echter nog neet op. Vader dot 'n betjen vrömd; hee zal toch neet beginnen te dementeren?
Zee zolt eens extra oplett'n. Ok de zusters wordt daorbie in-eschakeld. Alles echter zonder resultaat. In 't hele hoes . . . . geen moes!
Ondertussen hef de boer d'n grootsten schik. Stil geniet hee van de dagelijkse ontmoetingen met d'n moes. Wat kan een mense
veranderen. Hee, dee in 't verleden zo mennig muusken van 't laeven beroofde, zet zich no volledig in um 't laeven
van 'zien' Kareltje te redden. Een nobel streven? Wee 't wet, mag de vinger opstekk'n.
Zeker is in ieder geval dat bie d'n boer deur zo'n simpel muusken weer nieuwe laevensmoed is ontstaone.
Lang leve 't muusken! Lang leve Kareltje!
Oet de moespot Reinhold Abbink Dialect Eibarge

[GerritHondelink]

Etten en dreenk geet wa, ma meu, meu.
Als antwoord op de vraag: Hoe gaat het er mee?




De mispels
Ende oktober zo um dee tied
Dan bunt de mispels weer zo wied.
Men löt ze hangen bis an 't leste,
Want half verrot smaakt ze 't beste.

Heisterkamps-Piet, den had der zat
En at hee 's wat aover had,
Dan kreeg den schoolmeister ok wat,
Umdat den dee zo geerne at.

Den zoon van Piet mos dee dan brengen,
En elk jaor dei hee datzelfde zeggen:
„De grootnisse van mien vader Piet;
Hier bunt de mispels, week as driet."
Den schoolmeister had dat een paar maol vernommen.
Hee zeg: „Jong, laot ow va 's kommen."
Zondagmargen nao de mis,
Zatten dee beiden dan an den dis.

Den schoolmeister zei dat van den jong
En menen dat 't wel anders kon.
Daor menen Piet: „Bo kump dat bloos der in?
Dat hef hee gans bestimt neet van mien!
In huus krig hee wat met de zwöp,
Dat 'm de saus van de kont of löp!
Dee praötjes heurt ze op de straot,
Bi-j ons in huus wordt gin vies woord epraot.
Maor dee jonges valt de weurde uut de mond,
As de koo de kladden van de kont."

At den boer now later geet,
Zeg den schoolmeister:
„Nae Piet; van ow hef hee dat neet."

[GerritHondelink]

Hee hef t der oet dreunkn.
Hij is dood





Geluk
Mangs veul ik zomaor een moment
Da'k feitelijk niks meer heb te klaag'n.
Dan wil ik huul'n um dee dage
Waor'k deep ellende heb ekend.

‘t Geluksgeveul krig ziene weerde,
At 't ongeluk der naost besteet.
Het straal'nd lech kenne wi'j ja neet,
Zonder den duustern, het umsgekeerde.

't Een doert mangs lange, 't ander kot,
Efkes wat wille, dan deep verdreet.
Huul in dat kleine zetjen dan neet,
't Geluk is zo ja alwier vot:
Fenna Buter




As de klok stilsteet, gif e aait nog tweemoal daagns de juuste tied an.

[GerritHondelink]

Grote heun biet meka nich.

Hoge heren die iets te verbergen hebben, verraden elkaar niet. Nemen elkaar altijd in bescherming.








De Boake
Teegn 't doonker van n'aovend kluurt oranje rood
Zich n'hemmel, biej 't schiensel van n'veurglood.
De boake steet weer volop in de braand,
Biej hoast eeder dorp in ut Twèèntse laand.
De vlamm'n van 't veur, n'n merakels gebeurn.
Deur de dreugte köj düdeluk 't knappende hoolt heurn.
N'n voonken- en asrèègn daalt met vloagen neer
Op de leu, dee deur de heite stoat van veer.
't Volk kik too, gebeuid en met n'n stil gemood,
Noar de spölse vlamm'n van den fellen glood.
Seempel en weemeudig is't ofscheed van n'duusternis,
Umdat 't lech van 't veurjoar, n'n nieje tied, kom'de is.
Doarumme wödt met poasken, aait nog in n'braand e stökkn
De boake, van greune dannentekke op e trökkn.
Oondertusken spölt 't meziek ut leed van Regge en Deenkellaand,
En 't joonge yolk daanst roond, haand in haand.
'k Mag hopm, dat 't oale gebroek in disse niej moodse tied,
Neet hoof te wiekn, veur veurschriftn op 't milieu gebied.
Hoalt in staand, dee folklore op zien Twèènts,
Da's in mien leaven, een van de dinge dee'k miej wèèns.

Oet Knikkers van glas Oonzen Harman.

[GerritHondelink]

’t Is gin angenomn weark.
Het is geen werk waarbij je je moet haasten.





Dit verhaal spölt zich of in de jaoren zestig.
In Beltrum, in de Hassinkstraote um precies te waen, woonden in dee dage Zuster Verstappen. Ze was verloskundige. Ne vroedvrouw, zoas ze dat toen neum¬den. I-j konnen dat mense aoveral teggen kommen op eure bromfietse. Met 'n langen leren jas an tuften ze deur Beltrums dreven. Op weg naor anstaonde moders en kraomvrouwleu.
Zuster Verstappen woonden samen met 'n vriendinne en beide vrouwleu hadden 't in Beltrum goed naor 't zinne. De vriendinne dee de hoesholding en Zuster Verstappen was hele dage op pad. Mangs was ze d'r naar drok met, want d'r wodden nog heel wat bevallen in dee tied. Natuurlijk had ze deur de jaoren hen al luk kennissen opedaone.
Zo kwam de zuster vake bi-j 'n annemmer in 't boeten¬gebied van Beltrum aover de vloere. Daor was ze good bekend met. Vake kwam ze net onder 't etten anzetten en dan vroog ze of ze efkes gebroek moch maken van de tillefoon. Mobieltjes ha-j jao in dee dage nog neet.
As ze weer 's binnenkwam um te tillefoneren, zae de annemmer altied: "Gaot oew gang. I-j wet de weg. De tillefoon steet op mien kantoor."
't Veel dee leu trouwens wal op dat ze wal luk vake kwam um te bellen. En wat nog völle beroerder was, de annemmer kon zien kas neet meer kloppend krie¬gen! Zol dee zuster 'm bi-j 't geldkisjen zitten? Zien vrouw wol d'r eers niks van wetten. Zo'n hardwarkend mense verdenken. Dat ging eur völs te wiet!
Maor eur man zetten 'n valle op en ………..de zuster trapten d't in! Ze was ter gleuiend bi-j! Metene wodden plietsie Huisman ebeld. Den kwam onmiddellijk en nao lange andringen kwam 't geld veur den dag. Zee had 't in eur beha verstopt, 't slimme mense.
Daor had de plietsie immers niks te zeuken. 't Was dus maor good dat ze zelf toogaf dat ze estollen hadde. Nao disse affaire, dee natuurlijk as 'n lopend veurken deur 't darp ging, was Zuster Verstappen rap vertrokken. En met eur, eure vriendinne!
Oet Grolsche Wind. Jan Groot Zevert.

[GerritHondelink]

Dan he’j a getten en droonkn.
Dan ben je het beu.




Knie liedjes en ruiterliedjes
(Waarbij het kind op de knie of op de hakkepak zat).

HAKKEPAK, op 'n - op de rug.
In Nijmegen met de veerdaagse warren de wat dee op 'n hakkepak van 'n kammeroad het eand haalden.
Met de Vierdaagse van Nijmegen waren er enkelen die op de rug van vrienden zittend het eindpunt bereikten.
In het Twents betekent op 'n hakkepak op de rug. Je vervoert iemand doordat deze op je rug plaatsneemt met de armen om je nek terwijl jij hem zelf steunt met je armen onder zijn knieholten.
Er waren vroeger op de speelplaats van die spelen, waarbij de een de ander van zijn hakkepak pro¬beerde of te gooien, varianten op de riddertoernooien.

Uit: Wat (nog) niet in Dijkhuis staat. A. Hottenhuis


Hosse bosse teune
De vaarkens onder de beume
De pielkes in de waterplas,
'k Wol da’k gauw groot was.

[GerritHondelink]

Met hen doon.
Mooi praten







Spelliedje
Daans daans pöppeke daans.
Allemaol op de hoeke (hurken).,
kukeleku.

[GerritHondelink]

Hee zit met de kont in ’t prikkkeldroad.
Hij moet trouwen.






Allenig
„Nou, dan goa'k mar, 'allerbeste!
'k wèèns oe nog völl' starkte too!
'k Sture oe nog wal een kaartie,
wiej vertrekt dus morgenvroo".
Effen zwaaien veur het glas nog,
en toen was ze weer alleen.
Disse keer veur lange tied, want
roem twee wekke kömp der geen.
Want ziej goat noe met vekaansie,
alle kinder goat wied vot.
Den geet hier hen, den geet doar hen.
Zo geet 't, as ze groter wödt!
Och, ziej gunt heer wal de wille
van vekaansie oaverveer!
En ziej deenkt: met veertien dage
zee 'k ze biej gezondheid weer.
Mar as in dee beide wekke,
mangs is ene noar heur zwaait,
is ze bliej en is ze daankber,
deenkt ze: 'k mut neet klagen aait!
En toen zo mar een paar vrouwleu
biej heur op vesite kwamm'n,
vund ze det toch zo geweldug,
dat dee door de tied veur naam'n!
Joa, ziej kwamen effen proaten,
want ziej haaden wal 'edach',
dat zi'j lange tied alleen was.
Doarum dit bezeuk 'ebrach'.
Det bezeuk van beide vrouwleu
hef heer toch zo good 'edoan!
Want dee beiden hebt begreppen
wat het is: alleen te stoan.
Henk Pool

[GerritHondelink]

Dat skaadt um niks
Dat is z’n verdiende loon.





volksrijm

Jänsken, Jänsken jager,
wat is dien peerdken mager,
zövn joor op stal estoan,
is em t vel van t gat of goan.