Spreek je dialect

[GerritHondelink]

As 't oe teagn zit, kö-j zölfs verdreenkn in nen leppel water. A’j pech hebt brek ie ’n vinger in ’t nösgat..
Een ongeluk zit in een klein hoekje. Er is niet veel voor nodig om een ongeluk te krijgen.




Ik las nen interview met mevr Gerritdina Hendrika Voortman-Schepers in Old Nee het orgaan van de historische kring Neede wa’k wal interessant von en dee ik in’t enschedees plat heb vetaald. Dit interview von plaats in 1984 dus zo’n 30 jaor leadn en mevr.was toen 82 jaor.
* Waar bent u geboren opoe Voortman?
Lao's kieken, ik bin geboren in Borkeloo, op de "Lebbenbrugge", wat noe het museum is. 't Heur'n vrogger an een mijnheer Klooster oet Amsterdam, maor zien zön hef de hele boel op maakt. 't Was toen een boerderie en mien Va en Moo bint daor komm’n te woonen. Met mien viefde jaor bun ik in Borkeloo naor school gaon en 'k was twaalf toen ik van school kwam.
* Bent u dadelijk het huis uitgegaan toen u van school afkwam?
Nee, ik was ears nog een paar jaor thoes, maor toen mos ik gaon deen'n bie schoolmeester Berkhof, maor daor had ik nich zo völ arigheid an. Ik was völ leever op de boerderie en bin toen ok gaon werken bie'j een boer in Nettelhorst.
'k Mos op 't land helpen en hoesweark doon. Ik begon ‘smons al um half zeuven tot ‘saovends half acht. Ik had daor een käemerke op de del met een ber en een stool veur de kleer.

*Hoeveel verdiende u en hoe vaak had u vrij?

Ik verdeen’n f 125,00 's jaors en ik har um de veertien daagn een zundag vriej en dan ging ik naor 't oldershoes.
Geet moarn wieder

[Veteraan]

Graag! Vervolgverhalen over echte levensverhalen zijn het mooist. Dagelijks gaan juist die verhalen mee het graf in. Men vindt ze niet noemenswaardig, terwijl ze zo waardevol zijn.

[Arie]

"Cursus Twents" Voor En Door Mensen Die Geen Twents Kunnen

https://www.youtube.com/watch?v=QMtVPUSM0nw

[Veteraan]

Oei, .... dat is precies wat ik dus géén Twents wil noemen. Dit soort "Twents" wordt door vrienden in het westen betiteld als stom kwetteren. Grappig is het wel, ik moest er om lachen. Maar laten we ervoor waken dat Twents niet door 'stomme boeren' is uitgevonden. Ja, zo werd ik in Zeist wel eens genoemd, vanwege mijn tongval. Die niet eens Twents is, maar afstamt van 't Kampers. (Ja, bij Zwolle). Ik heb nooit geleerd plat te praten, maar de N plak ik wel vaak teg'n de woord'n aan.
Twents is niet bot of grof. De oude meneer Jan Kelderman - van de Stenderkast - sprak zo mooi Twents dat het wel Frans leek.

[GerritHondelink]

Ik bin wal ’n luk aamgeunstig wes.
Ik ben wel een beetje begerig geweest.



*Ging u nog wel eens uit?

Jao wa. Naor 'n brulft en naor de kermis, maor dat was lang nich zo as 't vandaag de dag is. De brulft was völ op de del
en as ‘t een groten boer was dan hadden de vrouwleu völ gold op. Een rieken boer gaf een schinkenbrulft.
Dee kregen ze van de femilie. De epsenpeutjes hingen ze in 'n wiem'n, dan kon iedereen net zeen hoovöl schinken ze kreegn hadden. De schinken laagn op de taofel en daor mos iezelf wat ofsnien. Maor wat gebeurn d'r as ze dronken waarn? Dan haaln ze 't vleis d'r oet en smeeten 't spek onder de taofel. Later gingen ze de schinken dan ok snien,
dan kon dat nich meer gebeurn.
En een boer dan die het niet zo goed kon doen?
Den had een keez op de taofel, maor den was al sneden.
Drank was d'r altied genog. D'r stond altied een vat bier en wieter was d'r jenever, brandewien, citroen en slap spul.
Um twaalf uur was 't of loopn, maor ie gingen dan ok al smiddags um twee uur. Vaak tot zes uur en dan kwammen de jongen.
Hoe oud was u toen u trouwde?
Ik was achttien jaor en toen ik trouw'n had ik een zwatten jurk met bloom'n an. Wie hebt op de brulft nich völ op oet daon. Wie hadden dan ok een keezebrulft en vanzelf wittebrood met krintestoet.
De buur'n healpen oe met 't klaor maak'n, maor een baogen hadden ze toen nog nich. Wal brachten -bie de groote boer'n- de buurleu daags van te veur'n ne koo met rozen an de kop.
't Verhuuzen dee ok de buurt. Dee pakten alles op twee waag'ns en daor ging 't hen. Onderweg dronk'n ze wal geregeld een borreltje.

[GerritHondelink]

t Geet met de lui'n as met meikevers, as ‘n oamd invaalt wödt ze drok.




Ik weans oe allemaol het allerbeste veur 2016 too en da’j mear un gloepens mooi joar mangt hemn, woar da’j later met völ tevreanheid en blieschop op terug maijt kiekn.

Vervolg interview
Ik bun nog trouwd vanoet de Lebbenbrugge. 't Was net nao 'n earsten wereld¬oorlog en ie konn'n nog nich völ krieg'n.
Ik had een kabinet dat ze bie zonnen scharrelaar koch hadden en een taofel en steul. 't Linnengood hef mien grotmoo
nog zelf sponn'n. 't Was eerst gries en dan bleek'n ze het en dan wodd'n et opvaolt en in 't kabinet stopt.
't Doodshemd, met een zwatten letter d'r op, ging ok in de kast.

Maar u had ook niet zoveel nodig, want u trok zeker bij de ouwelui in?

Jao, zien oalders, mien baas dan, zien oalders hadden een boerderietje, waor noo Simmelink in 't Neurdiekerveld woont. Maor deurdat de breurs mekare neet verdroog'n bin wie naor dit hoes 'op de Voort' gaon en zee naor 't Veld. Wie hebt daor maor anderhalf jaor woont. Mien schoonmoo, Hendersmeuje, dee kokk'n en paste op de blagen en ik mos met naor 't land.

Hoe ging dat samenwonen?

Och, met Hendersmeuje ging 't wal good, maor de baas zien va, Geit Hendrik, was lastiger...kot an. Maor met de kinder konn'n ze wal good aoverweg. Ze wodd'n neet verwend, nee daor was nog wal maote van.

[enschedeinansichten]

Gerrit, völ geluk in tuk.

[GerritHondelink]

'n Aarmood haalt de luiigheed in.
Armoede dwingt om aan het werk te gaan.



Hoeveel kinderen zijn er gekomen?

Dree; twee jongs en 'n maeken. Ze waarn nich zo kot op mekaa. De twee naöste buurvrouwleu en 'n dokter heelpen biej de bevalling. As de kleinen vief wekkn waar'n dan heel’n wie kraomvesite. De vrouwleu brachten dan 'n kook'n met en de femilie een krentenwegge. De kleine lag in een schommelweeg en zo gauw as e reern, dan schommeln ie maor, want dat gereerte koj in de kökken nich hebben.

Hoe sliepen jullie dan allemaal?

Allemaol in berrestean. Opoe Henders en opa Geit Hendrik in de kökken en wie wal in slaopkaemerkes.
Als opoe kookte, wat schafte de pot dan?
Moos, zoerkool, wortel'n, schone earple met boon'n en iederbods ok wal soep. Ze maak'n ok wal völ in 't vat en dan was 't zo zolt dat de pekkel d'r baoven oet kwam.
Wie waar'n d'r in dee tied nich zo fitterig an. Wie kreeg'n d'r een stukske spek bie en zundags een stukske wos of vleis.

Hoe vaak werd er geslacht?

Twee keer 's jaors. In de harfs en in meert/april weer een keun. As de slacht an de kante was, dan wodd'n d'r lekker kokt: een flink stuk vleis met Burgemeisterssoep of humkessoep. Da's soep met vleis en boon'n.

Werden de verjaardagen wel gevierd?

Och genne nee. 't Gebeurn vaak dat 't zo maor veurbie was gaon zonder daj d'r an dachten. As ie d'r an dachten, dan wodd'n d'r wal is een kreentestoet bakk'n.

[GerritHondelink]

Da’s ok ’n uutvinder van ’t zwarte naejgoorn!
Gezegd van een onhandig iemand.




En Sinterklaas?

Jao, dan kreeg'n de kinder wat. Ok op school wodd'n d'r wat achter de deur hen gooid en bie Hassink en Harwig wodd'n d'r sinterklaöskes en snoopgood koch.
Maor de Kesdaagn waarn mooie daag'n. Dan kwam de hele femilie bie meka. Zo'n betjen um vief uur. D'r wodd'n dan pufferkes of ölliekramm'n bakken. 's Aovends dan wodd'n d'r ok earpel getten met een stuk vleis en daornao een borreltje. Da's 'n aovend veur Kesmis: middewinteraovend. Eersten Kesdag gingen wie dan naor de keark, dat deed'n wie trouwens altied: alle veertien daagn ging ie naor de keark en natuurlijk ok naor de catechesaotie.
Tweede Kesdag was de keark zo vol want dan stond d'r een kesboom en dan waar'n de zundagschoolkinder d'r. Domenee Dorgelo mos praeken, mar ok vetell'n veur de kinder.
Met de Kesdage en 0aldejaorsaovend gaoj naor 't oaldershoes aj dat nog hebt. 0aldejaorsaovend bakten wie nieuwjaorskeukskes met 't iezer in 't open vuur en later in de kachel. Ok kon ie weer genog vleis en wos etten.

Wat deden jullie de gehele avond en bleven jullie op tot twaalf uur?

Now, wie kaarten wat en deed'n andere spöllekes as domino en zo wat, maor um elf uur, half twaalf gingen wie naor bedde, nooit later. Nieuwjaorsdag dan was 't jaorwinnen bie de naobers en dat ging nog een hele tied vedan.

[Arie]

Traditie getrouw worden er naast oliebollen ook kniepertjes gegeten,de kniepertjes komen over het algemeen voor in oosten des Lands, Achterhoek, Twente, Drenthe en Groningen

[enschedeinansichten]

Nieuwe versie.

[Veteraan]

Mooi Willem, electrisch gebakken knieperties.
Jij bent handig!

[GerritHondelink]

Met de waorheid is t net as met vet ettn de meeste leu kunt t nig verdraagn.
Met de waarheid is het vaak hetzelfde als met te vet eten; de meeste mensen kunnen het niet verdragen.
De waarheid is vaak niet aantrekkelijk, maar hard.



En de Paasdagen?

Jao, dan was 't eier etten. Ie hadden leu, dee konden wal twintig eier op, maor daor koj zo beroerd van waen! 's Aovends haddn wie een groot paosvuur van holt dat de blaag'n bie meka gadderd haddn en as 't donker was wodd'n 't an stokken. Was 't oet brand, dan maakten de kinder meka zwat en wie mosten 't spul weer schoon maak'n.
Met de Pinkster was d'r de Neurdieker karmis, daor kreej vrogger wal vreej veur. As d'r twee meiden wassen dan ging ie bie verzet want 't melken mos gebeurn.
De oale leu ging'n met de kinder in de dreimöl en dan haj nog ne scheet¬tent en ne kop van jut en ze dronken een borreltje bie Hassink. t Jonge volk 's aovends en dan dansten wie. Wie leerden dat meka: de Schotse, de Veleta, de Drikusman en walsen.
D'r wodd'n good dronken en as 't helemaol neet meer wol dan brachten ze meka vot.

Bent u wel eens alleen met uw eigen gezin geweest?

Nea, ik bin nooit alleen wes. Toen Marie vot ging, toen is Dika met Johan d'r bie in kommen en mos ik veur allemaol kokken.

Kon u koken?

Jao, dat geet vanzelf. Aj 't maor mot dan köj völ. 'k Dee 't altied op et fenuus en zundags kokk'n ik ok wal pudding.
Toen de kinder van school kwaam'n mos Dika in betrekking en de jongens ok twee dage in de wek oet wearken. Ze gingen 's aovends naor Nee naor de Landbouwschool, maor de grote boeren gingen naor Winterswiek naor de Landbouwschool. Dika is ok nog naor de huusholdschool in Borkeloo wes.
Daor leer'n ze van alles.
De kinder gingen toen ok naor de catechesaotie, maor wee d'r toen domenee was wet ik nich.
Ik wet nog wal dat domenee Wagenvoort hier deur De Voort hen fietsten en zong van "Ouwe Taaie".
Ik zeg tegen oonz volk: ”Is dat noe een domenee!".

[GerritHondelink]

Hee hef gin gat in de boks. of Nen ons kont en nen pond broek.
Hij is heel mager.



Vindt u het fijn om uw oude dag op de boerderij te slijten?

Oh jao, in 't Bejaordenhoes was ik gauw dood, daor mis ie de vreejheid van de boerderie!

Wat doet u nog?

Ik kok nog alle daagn, alleen as d'r wat bezunders mot waezen dan zeg ik tegen Dika: ”Dat doo ie maer". Ofwassen doo ik en earpel schellen en ik maak zaoterdags mien kamer klaor. Dan laez ik de kraant en "De Boerderij". Dat boerenblood zit er nog in en dat vin 'k fijn. 'k Schrief ok altied de winkelwaar op, want ik kan good onthollen. Dat zit in de femilie, maor Dika is onmundig vergets.

En de televisie?

Now jao, of en too. D'r is vake nich völ an. Allemaol moord en doodslag vandaag an 'n dag.
Vin ie daor noe wat an? Ikke nich! 't Neejs zee ik wal en rechtevoort gezellige stukken.
Ik kan nog good ontholl'n dus as 't wieter geet de andere wekke dan wet ik 't nog good.

* U bent dus best tevreden?

Oh, jao wal, of en too naor boeten as 't weer good is en as ik nog zo gezond blief, dan kan 'k nog wal een peuske vedan, maor ja, dat hej nich veur 't zeggen. Ik heur helemaol bie 't gezin van Dika bie en ze vetelt mie alles en dan blief ie ok langer jong.

[GerritHondelink]

Maak oe nich naar, veurdat ’t neudig is; dan he’j nog tied genog.
Bewaar je kalmte en handel naar bevind van zaken.


Op de eerste dag van de Advent is het anbloazen en op Driekoningen op 6 januari begint het afbloazen.

Mirreweentehoorns roopt

Heurt! Aower't Twentse laand,
Van wiedtn en kotbiej,
Joolt de mirweenterhoorns
Eur oale melodiej.
Van oaldsher kloonk ’t geluud
Roond de mirweenterdaagn
Um al wat kwaod kon doon
Van hoes en hof te jaagn.
Of um de bliejschop van
De umkeer van de zun,
Waormet veur al wat leaft
Weer nieje greui begun.
Ok as 'n vrom gebroek
Naor't biebelse verhaal
Waorin de zön van God
Op d'eerde is edaald.
Ne grootnis an 't Keend,
Dat in ne kribbe lea
Dat oonze schoold wol dreagn
En leefde brach en vrea.
Laot zingn dan dee hoorns
Laot heurn wied en tied
Dat 't Keend oons wis de weg
Naor'n nieje bettre tied.

Uit ’t Krekkltrumke Bert Nutter.

[Arie]

Midwinterhoornblazen afgelopen zondag 3-1-2016 op het Ledeboerpark bij de Lammerinkswönner

[hans]

vandaag , 3 koningen was de afsluiting heb ik begrepen ?

[Arie]

vandaag , 3 koningen was de afsluiting heb ik begrepen ?

Ja, het zogenaamde afbloazen. zie ook: https://nl.wikipedia.org/wiki/Midwinterhoorn

[GerritHondelink]

’t Mes is zoa stomp, ie könt der met oen bloate gat op noa Köln riedn. Dat mes is zo slee, daor kö’j wel op naor Köln riedn, dan he’j nog gin klikke (inkeping) in ‘t gat. Maar tanden kunnen ook slee worden. Dan betekent het stroef. Het glazuur voelt dan aan als schuurpapier. Aardig te weten dat het engelse slow verwant is met sleeuw = bot een mes of schaar is sleeuw. Een bot mes snijdt traag = sleeuw. Als een zeis bot is zeggen we in het dialect DIKKE. Dur bint 2 dinge die ‘j nooit mot uutlenen, want dan krieg ze dikke weer. De Zeis en oew wief.




Better an de fles as op de fles," zaer d'n oaln zoepert en ging vedan.
"Nee," zaer zien vrouw, "daor is nich völ zalf meer an te vesmeern."

[Arie]

Mooi gedicht in het Twents over 't Leste peerd van Van Heek & Co, zie: http://cultuurtijdschriften.nl/download ... cid=478111