Van florerende winkelstraat naar woningen: ‘Deurningerstraat heeft haar charme verloren’
De dichtgetimmerde panden woningen aan de linkerzijde zijn meer dan honderd jaar oud. Rechts: Een ansichtkaart uit 1905 met de tien woningen, waarvan drie woningen zijn dichtgetimmerd. De Deurningerstraat heette toen nog Deurningerweg. © Charissa van Willigen / Historische Sociëteit Enschede-Lonneker
Het was vroeger een van de belangrijkste winkelstraten van Enschede. Daar is inmiddels weinig meer van over. In de Deurningerstraat hebben veel winkels plaatsgemaakt voor woningen, waarvan een aantal zelfs is dichtgespijkerd: „Het is niet meer wat het ooit geweest is.”
Anne Loohuis 25-07-24, 08:30
In de Deurningerstraat wordt tegenwoordig vooral gewoond en gewerkt. Oude winkelpanden zijn verbouwd tot woning of hebben plaatsgemaakt voor nieuwbouw. Maar er staan ook nog een paar ‘oudjes’ van meer dan honderd jaar overeind. Drie daarvan, de nummers 34 en 36-38, lijken de tand des tijd niet langer te doorstaan en zijn dichtgespijkerd. Wie door de straat loopt, zal beamen dat deze rotte kiezen niet bepaald een visitekaartje zijn voor de ooit zo florerende winkelstraat.
De Deurningerstraat werd in 1952 voorzien van een laag asfalt.
De Deurningerstraat werd in 1952 voorzien van een laag asfalt. © Historische Sociëteit Enschede-Lonneker
Van krop sla tot auto
De dichtgetimmerde panden zien er uit als woningen, maar die functie hebben ze niet al die jaren gehad. In het verleden zaten er winkels in, net zoals dat voor zoveel panden in de Deurningerstraat gold. Soms werd de voorkamer ingericht als winkel. De werkplaats bevond zich vaak in een ruimte achter het huis. De verscheidenheid aan winkels was groot.
„Over een lengte van ongeveer anderhalve kilometer zaten meerdere bakkers, kruideniers, kapsalons en sigarenwinkels", weet Jan Brummer, die een heel boek wijdde aan de ontwikkeling van de Deurningerstraat. „Soms wel vijf of zes dezelfde winkels. Je kon echt van alles kopen in de Deurningerstraat, van een krop sla tot een auto.”
Belangrijke invalsweg
Een van de langstzittende ondernemers is de fietsenzaak van Timmerman, op nummer 138. Het pand is gebouwd in 1938. Benno Timmerman (80) was de laatste ‘Timmerman’ die er aan rijwielen sleutelde. Zijn opa richtte de zaak op, Benno's vader zette het voort en daarna kreeg Benno zelf de leiding in handen.
De Enschedeër herinnert zich nog goed hoe de straat, waar hij ook is opgegroeid, zich in al die jaren heeft ontwikkeld. „Het barstte er vroeger van de winkels”, bevestigt Timmerman de lezing van Brummer. „Zoals een bakker, tabakszaak, bloemist en een ijzerhandel. Daarnaast was de Deurningerstraat een belangrijke invalsweg naar het centrum waar ook veel verkeer overheen ging van en naar het vliegveld.”
Steeds meer eettentjes
Timmerman zag hoe de straat rond de jaren 70 van de vorige eeuw veranderde door de opkomst van de supermarkten. De kleine winkels verdwenen, omdat de eigenaren geen opvolger konden vinden. Timmerman: „Veel winkels werden getransformeerd tot woning en je zag een toename van het aantal eettentjes in de straat.”
„De vuurwerkramp in 2000 deed de straat nog meer veranderen. Veel panden raakten beschadigd. Dat van mij ook. Bijna alle ramen waren gesneuveld en door de enorme knal werd het dak opgelicht. Veel panden moesten dan ook worden opgeknapt.”
Het oude pand van kapsalon Poolman werd afgebroken. Pal daarachter werd een nieuw gebouw gerealiseerd voor de kapsalon.
Het oude pand van kapsalon Poolman werd afgebroken. Pal daarachter werd een nieuw gebouw gerealiseerd voor de kapsalon. © Historische Sociëteit Enschede-Lonneker
‘Een van betere kapsalons’
Een eindje verderop, op nummer 12-14, runde de vader van Gerrit-Jan Poolman een kapperszaak. Die werd later uitgebreid met een drogisterij en parfumerie. Door herinrichting van de Deurningerstraat in 1965 en 1966 moest de zaak worden afgebroken.
Poolman bouwde achter die woning een nieuw pand voor zijn kapsalon. De Deurningerstraat stond bekend om de vele kapsalons maar van concurrentie had Poolman, die de leiding in 1973 van zijn vader overnam, naar eigen zeggen geen last. „We waren in die tijd een van de betere kapsalons”, zegt hij.
Paarden gehuld in rook
Bijzondere herinneringen heeft hij vooral aan smederij Efftink (huisnummer 23) , die paarden zowat dagelijks van nieuwe hoeven voorzag. „De paarden stonden buiten te wachten. Eenmaal binnen werden de hoefijzers op de hoeven gezet. De paarden waren soms door zoveel rook omgeven, dat je ze niet eens meer kon zien. Het stonk ook ontzettend. Ja, dat was heel bijzonder.”
Van de aanblik van de toenmalige Deurningerstraat is volgens Poolman niet veel meer over en dat vindt hij jammer. „Er zijn nog wel een aantal panden bewaard gebleven, maar al het mooie is wel weg. Kijk alleen al naar de gevels, het zijn allemaal blokkendozen. Ik vind dat de straat verloedert, de charme is er wel uit. Bovendien komt de ene na de andere pizzeria in de straat. Ze concurreren elkaar kapot.”
‘Veel historie verloren gegaan’
De drie dichtgetimmerde woningen dragen bij aan de door Poolman geschetste verloedering. De woningen maken deel uit van in totaal tien woningen, die in 1895 werden gebouwd voor een bedrag van 8.983 gulden. In een van die panden runde Eefke Meijer haar handwerkzaak Het Spinnewiel. Brummer ziet het liefst dat de panden bewaard blijven voor Enschede, omdat er al veel historie verloren is gegaan.
De wol-, brei- en borduurgarenwinkel van Eefke Meijer zat aan de Deurningerstraat 40-42
De wol-, brei- en borduurgarenwinkel van Eefke Meijer zat aan de Deurningerstraat 40-42 © Historische Sociëteit Enschede-Lonneker
Of die wens ook daadwerkelijk in vervulling gaat, is de vraag. De gemeente laat desgevraagd weten dat zij samen met woningcorporatie De Woonplaats onderzoekt of ze dit stukje Deurningerstraat kan gaan herontwikkelen. Daarin wordt het totale huizenblok meegenomen. Onderdeel van het onderzoek is ook het in kaart brengen van de cultuurhistorische waarde van deze panden.
De dichtgetimmerde panden woningen aan de linkerzijde zijn meer dan honderd jaar oud. Vroeger zaten er winkels in, later werden het woningen.
De dichtgetimmerde panden woningen aan de linkerzijde zijn meer dan honderd jaar oud. Vroeger zaten er winkels in, later werden het woningen. © Charissa van Willigen
bron:
https://www.destentor.nl/enschede/van-f ... ~a43f779b/
