Enschede-Stad.nl

Ik heb op dit forum meerdere foto's gezien van telefoon- en telegraafpalen in Enschede.
Misschien een leuk idee om in een topic eens aandacht te besteden aan de historie van de telefoon en telegraaf in Enschede.
Allereerst de Telefooncentrale van de Enschedese Telefoon Maatschappij die was gevestigd in de vroegere stadhuistoren aan de Langestraat 38.

De Enschedese Telefoon Maatschappij
De elektrische "verspreker" deed in Enschede in 1883 zijn intrede. Het ging toen om een plaatselijk net, beheerd door de Enschedese Telephoon Maatschappij. De gesprekken werden elk afzonderlijk met de hand tot stand gebracht door een telefoniste. Het telefoonkantoor was ondergebracht in het torentje van het stadhuis, waar alle draden van het bovengrondse net samenkwamen. Het was in de beginperiode mogelijk dat de telefoniste een gesprek niet tot stand bracht omdat zij vanuit haar kantoor kon zien dat de gevraagde gesprekspartner op straat liep en dus niet te bereiken was.
In 1897 had het Enschedese net 147 aansluitingen. Vanaf 1899 was het ook mogelijk interlokaal te bellen via het rijkstelefoonnet. De kabels liepen in die periode ondergronds naar een aantal "opstijgpunten". Vandaar gingen ze bovengronds verder via telefoonpalen.

Vér spreken of vér schrijven?
In de beginfase hadden de dorpen in het buitengebied maar een enkele aansluiting. Nog rond 1910 waren er maar ongeveer 750 gesprekken per jaar (op 53.000 inwoners). Per telefoon ongeveer tien gesprekken per jaar, het was meer een statussymbool. Landelijk was in dat jaar het aantal telefoongesprekken hoger dan het aantal verzonden telegrammen. Het beheer van het gemeentelijk net ging in 1916 over naar het Rijk. Er waren toen ongeveer 650 aansluitingen. In 1926 nam het Rijk ook de eigendom van het net over. In 1933 waren er 2270 aansluitingen, in 1984 ongeveer 53.500.
bron: https://www.canonvannederland.nl/nl/ove ... tschappij-

zie ook topic: viewtopic.php?p=48861&hilit=telefoon#p48861

Telegraaf
De rijkstelegraafdienst was al in 1852 opgericht. Vanaf 1855 was het ook in Enschede mogelijk "telegrafische berigten" te verzenden en te ontvangen. Het transport van "telegrammen" (het woord vond pas later ingang) verliep in het begin via bovengrondse draden, die uiteraard zeer gevoelig waren voor de weersomstandigheden, vooral in de winter. Op de omgang van de toren van de Grote kerk bevond zich een stellage om de draden "hoog te houden". Vanaf 1886 vond geleiding plaats door buizen tussen het station en het telegraafkantoor in "'t Striekiezer" aan De Heurne. De openbare telegraafdienst is in 2004 opgeheven.
bron: https://www.canonvannederland.nl/nl/ove ... tschappij-

Telexdienst
De Enschedese telefooncentrale was sinds 1915 gevestigd op de bovenverdieping van het politiebureau, toen aan de (Korte) Haaksbergerstraat; sinds 1933 op de bovenverdieping van het postkantoor, eveneens aan de Haaksbergerstraat. Het telefoonnet was toen al gedeeltelijk geautomatiseerd. Het was tot 2007 ook mogelijk gebruik te maken van de telexdienst. Tussen 1925 en 1962 werd het Nederlandse telefoonnet volledig geautomatiseerd. In 1963 kwam de huidige centrale aan de Zuiderhagen in gebruik.
bron: https://www.canonvannederland.nl/nl/ove ... tschappij-

telefoonpalen bij buitengoed Slotzicht aan de Gronauschenweg nu Gronausestraat 279

Deurningerweg nu Weerseloseweg Pompstation plaatsen telefoonpalen vergadering gemeente raad Lonneker krantenbericht Tubantia 15-8-1891.
Ik heb geen afbeeldingen van het vroegere pompstation met telefoonpalen. Het huidige pompstation aan de Weerseloseweg 183 is van 1956.

Haaksbergerstraat telefoonpalen afgeknapt bij sneeuwval vanaf station Zuid krantenbericht 15-4-1924

In 1934 zijn vele telefoonmasten of telefoonopstijgpunten verwijderd om het telefoonnet in Enschede ondergronds is gemaakt. Zo ook deze telefoonmast aan de Voortsweg krantenbericht Tubantia 24-8-1934.

Haaksbergerstraat postkantoor automatisering telefoonnet kantenbericht Tubantia 13-6-1932

De rijkstelegraafdienst wordt opgericht in 1852. Vanaf 1855 is het ook in Enschede mogelijk ‘telegrafische berigten’ te verzenden en te ontvangen. Het transport van ‘telegrammen’ (het woord vindt pas later ingang) verloopt in het begin via bovengrondse draden, die uiteraard zeer gevoelig zijn voor de weersomstandigheden, vooral in de winter. Op de omgang van de toren van de Grote kerk bevindt zich een stellage om de draden ‘hoog te houden’. Vanaf 1886 vindt geleiding plaats door buizen tussen het station en het telegraafkantoor (aanvankelijk in ’t Striekiezer’ aan De Heurne. De openbare telegraafdienst is in 2004 opgeheven. bron https://www.shsel.nl/canon/25-openbare- ... zieningen/

Hieronder foto´s van telegraafmast bij ´t Striekiezer aan de Oldenzaalsestraat.

vervolg foto´s telegraafmast pand striekiezer aan de Oldenzaalsestraat

Gronausestraat kruispunt De Klomp telefoonkabels en telefoonpalen

Foto's van het vroegere gemeentehuis aan de Langestraat 38 alwaar tot 1915 de telefooncentrale in de bovenverdieping was gevestigd, Op de vroegere stadhuistoren ook 3 leeuwenbeelden te zien, waarvan 1 beeld later op de trapgevel van het oude politiebureau aan de Haaksbergerstraat 35 stond en nu is te vinden in het nieuwe politiebureau aan de Hermandad 2.

Nog wat foto's van de telefoonmast bij het toenmalige huis van dominee Schrieke aan de toen nog Lipperkerkstraat hoek Gronausestraat. Nu is dit de splitsing De Klomp en Espoortstraat.

Telefoonmasten en telefoonkabels verder op aan de Lipperkerkstraat.

Telefoonkabels en telefoonmast bij het Elderinkshuis aan de Gronausestraat 19 (nu De Klomp 35)

Telefoonmast bij het vroegere pand aan de Oldenzaalsestraat 58 magazijn De Faam (vroeger was hier de Hondenkolk en nu is dit gedeelte De Heurne)

Het pand van De Faam aan de Oldenzaalsestraat 58 is in 1974 gesloopt. zie ook: viewtopic.php?p=190821&hilit=de+faam#p190821

Telefoonmast en telefoonpalen aan de Kalanderstraat

Zuiderhagen 14 Telefooncentrale