Enschede-Stad.nl

Tussen hof Espelo en de Wildernis, of de Hofmeierweg en de Haverrietweg, vinden we een stukje bos genaamd "Het Sterrebos". Natuurkaart.nl omschrijft:

"Tot dit reservaat wordt ook gerekend het zogenaamde Sterrebos dat direct grenst aan het landgoed Hof Espelo. Slechts vanaf dit landgoed is dit bos voor de wandelaar bereikbaar. Het Sterrebos werd in het begin van de 20e eeuw aangelegd naar ontwerp van landschaps-architect Wattez. De bospercelen worden verdeeld door een regelmatig sterpatroon van acht lanen, omvat door een min of meer regelmatig carre van lanen.

Het is inderdaad nog vrij toegankelijk, alleen worden niet alle lanen meer goed onderhouden. En momenteel zijn de muggen er echt een plaag!

Het mysterie dat mij bezighoudt ligt echter tegen de westkant van dit Sterrebos. Er is hier een klein vennetje te vinden, met daarnaast een hoge steile bult. De hoogte schat ik op een meter of 5, de basis een meter of 12 diameter, met een afgeplatte top van ca 4 meter diameter. Rondom de bult staan vlak tegen de basis op enige afstand van elkaar stukken spoorrails als tentharingen in de grond gespiesd. Aan deze rails hangen nog half vergane staalkabels. Je zou denken dat er misschien een hoge mast op de bult heeft gestaan, maar dan zou ik ze op een grotere afstand van de bult verwachten. Misschien schuilt er iets in de bult?

Op de historische kaarten van watwaswaar.nl wordt het raadsel niet opgelost:
- Op de kaart van 1915 is er alleen maar heide.
- Op de kaart van 1926 zien we het vennetje met op de plek van de bult een gebouwtje. Aan weerszijden loopt er een weggetje omheen. Het sterrebos is nog niet aangelegd.
- Op de kaart van 1936 is het Sterrebos aangelegd. Het vennetje is er nog steeds maar in plaats van een gebouwtje is er nu alleen een plaatselijke verhoging van het landschap in getekend. Ik neem aan het ontstaan van de huidige bult. Ten zuiden van het weggetje dat om het vennetje heen loopt staat nu een ander gebouwtje.
- Op de kaart van 1954 is het laatstgenoemde gebouwtje verdwenen alsmede het weggetje ten zuiden van het vennetje. In plaats daarvan is er nu een rechthoekig open perceeltje midden in het bos te zien.
- In de halve eeuw die er op volgt verandert er nog maar weinig. In de kaart van 2005 is het open perceeltje nog steeds getekend maar er is weinig meer van te zien.

Dit is voor mij het mysterie van het Sterrebos: Wat stond er op of schuilt er in de bult? Wat is er gebouwd voor 1926 en wat is er voor 1936 mee gebeurd? Misschien weten lezers antwoord op mijn vragen.

Ik zou zeggen, als jij nu eens met een paar vrienden de schop ter hand neemt,
weten wij binnenkort allemaal wat er in de bult zat.

Oh ja, vergeet de muggenspray niet

Een mooi stuk bos. Met name de achtsprong is indrukwekkend.
Vaak geweest om de hond uit te laten.
Verscholen in het bos liggen ook twee grafstenen.

Heeft het misschien iets met het vliegveld te maken? Ik weet niet in welke richting in de begindagen de landingsbaan was en of er meer was dan een stuk grond waarop vliegtuigen konden landen? Misschien een licht-, vlaggen- of zendmast?

Ik zal het nog eens nakijken maar ik denk aan de schaduw vliegvelden van de Duitsers.
Die hebben in de direkte omgeving dit soort zaken gebouwd er zijn zelf straten (landwegen) verhard.
Het staat in een boek maar ik moet even zoeken.

Ik denk dat dit misschien wat meer duideliojkheid geeft.

http://www.oorlogsmusea.nl/artikel/3650 ... enerlo.htm

Interessant. Ik twijfel echter of het iets met de Duitsers te maken heeft, omdat de kaarten laten zien dat de bult tussen 1915 en 1936 is ontstaan. Wat wel opmerkelijk is: de bult lijkt precies in het verlengde te liggen van de landingsbaan die van het zuidwesten naar het noordoosten loopt. Alleen was deze baan er in 1936 nog niet... Vliegveld Twente was toen nog letterlijk een veld.

"In de Tweede Wereldoorlog strekte het vliegveld zich uit tot op Hof Espelo. Relicten van oude rolbanen en overige voorzieningen zijn voor de goede beschouwer nog zichtbaar. "

dhr Roding stadsarchief kan er zeker iets meer over vertellen.

Ik was hier vande week ook en heb de heuvel ontdekt. Eerder was ik alleen bij de achtsprong geweest.
Wetende dat de duitsers in de buurt het vliegveld hebben 'vergroot' dacht ik ook dat het hiermee te maken heeft.
Maar het blijft apart.

Waar zijn eigenlijk die grafstenen te vinden? En van wie zijn die?

Misschien geeft het volgende bericht over de stuwwwal bij Hof Espelo enige opheldering?

Hof Espelo (10)

Wandelen
Vrije wandelingen op wegen en paden met uitzondering van de erven. De hoofdingang vinden we aan de Weerseloseweg. Hier vinden we ook het beginpunt van de wandelroute I.V.N afdeling Enschede heeft bij deze wandelroute een beschrijvend natuurgidspasje samengesteld. Bij mooi weer wordt veel overlast ondervonden van laag overvliegende straaljagers.

Beschrijving
Hof Espelo ligt op het oost-nederlandse plateau, een onderdeel van het noordzeebekken. Oostelijk van het reservaat ligt de stuwwal van Enschede. Rondom de stuwwallen zijn dekzanden afgezet. Hof Espelo ligt voonamelijk op de gordeldekzandruggen. Deze worden hier en daar doorsneden door enkele dalvormige laagten. In een van deze laagten stroomt de Eschbeek. De hoogteverschillen variëren plaatselijk van 0,5 tot 1,5m. Het hoogteverschil is voor een deel te danken aan het door de mens opgebrachte cultuurdek (heideplaggen vemengd met mest). Bos, heide, bouw- en weilanden wisselen elkaar af. Onverharde wegen doorsnijden het gebied
bron: http://www.oocities.org/twentschgenoots ... en.htm#Hof Espelo (10)

Nee, het is zeker geen (onderdeel van) een wal of iets dergelijks. Zoals in de openingspost al staat is het een heuvel van zo'n 5-6 meter hoog en +/- 12 meter doorsnee aan de grond.

Ben vandaag weer even gaan kijken en heb foto's gemaakt zodat het wat duidelijker is.

Overigens zag ik op deze kaart iets staan wat lijkt op 'lichttoren'. Het ligt iets ten noordwesten van hof espelo en kan dus qua locatie kloppen.
Nu vroeg ik me af of het een baken was voor het vroege vliegveld. Het ligt op de lijn van de huidige baan maar ik weet niet of deze oorspronkelijk ook zo lag.

Spruwel schreef:Overigens zag ik op deze kaart iets staan wat lijkt op 'lichttoren'. Het ligt iets ten noordwesten van hof espelo en kan dus qua locatie kloppen.
Nu vroeg ik me af of het een baken was voor het vroege vliegveld. Het ligt op de lijn van de huidige baan maar ik weet niet of deze oorspronkelijk ook zo lag.

Wow, wat een leuke kaart! Heb je hier ook een hogere resolutie van? Ik heb de andere kaarten er eens naast gelegd en zo te zien klopt het precies. Het lijkt erop dat het mysterie hier wordt ontrafeld. Het is dus een lichttoren van het oude vliegveld geweest. Hoe de oude banen gelopen hebben moet wel te achterhalen zijn lijkt me.

Spruwel schreef:Waar zijn eigenlijk die grafstenen te vinden? En van wie zijn die?

Ik denk dat ik het weet. Ten noorden van de haverrietweg, tussen de kruising met de wiedicksbleekweg en het hekje waar je vanuit het bos de velden van hof espelo inloopt. Zo ongeveer tegenover het weggetje dat naar "De Badhut" gaat (ook al weer zo'n leuk mysterie). Er is prikkeldraad voor gespannen maar je kan zien dat er een pad het bos inloopt. Een klein stukje doorlopen en dan ligt er rechts een grafmonument. Het ziet er niet zo heel oud uit, en het lijkt me zelfs een ondergrondse catacombe waar urnen worden bijgezet of iets dergelijks. Maar er zijn ook enkele grafstenen. Ik weet niet meer precies welke namen er op staan, ik ben er jaren geleden voor het laatst wezen kijken. Maar ik weet zeker dat het familienamen van textielbaronnen zijn.

52.259619, 6.857533 ongeveer.

Die kaart staat met een nog een aantal oude kaarten op dit forum en wel hier.

Ik heb wat verder gezocht op het net en wat dingen gevonden.

Die lichttoren op de kaart blijkt een jachttoren te zijn (kaart) van de familie van Heek waarschijnlijk want die heeft op deze lokatie een grafkelder. En die is inderdaad nog in goed onderhouden staat. Niet dat de bloemen nog vers zijn overigens...

Verder zijn op watwaswaar.nl luchtfoto's te vinden die de geallieerden in de oorlog hebben gemaakt van onder meer twente. Onderstaande uitsnede komt van deze plaat genomen op 22 april 1945. De taps toelopende punt is duidelijk zchtbaar.

Als 12 jarige jongen heb ik met een stel vrienden vlak na de oorlog wel eens rond gezworven in deze bossen.
Dit uiteraard buiten medeweten van onze ouders. We hebben daar diverse nep vliegtuigen gezien. Ze waren van hout.
Ik heb dat nog eens nagevraagd bij een vriend van mij ,was ook destijds al een vriend, en ook hij bevestigde dat we daar deze vliegtuigen hebben zien staan. Ook werd er na de oorlog over gesproken dat op deze plek een nepvliegveld was,
even als in de buurt van Weerselo. Dus waar al dat oud ijzer weg komt is wel duidelijk. Misschien ligt er nog wel meer onder de grond
Wie weet.

bartg schreef:Als 12 jarige jongen heb ik met een stel vrienden vlak na de oorlog wel eens rond gezworven in deze bossen.
Dit uiteraard buiten medeweten van onze ouders. We hebben daar diverse nep vliegtuigen gezien. Ze waren van hout.
Ik heb dat nog eens nagevraagd bij een vriend van mij ,was ook destijds al een vriend, en ook hij bevestigde dat we daar deze vliegtuigen hebben zien staan. Ook werd er na de oorlog over gesproken dat op deze plek een nepvliegveld was,
even als in de buurt van Weerselo. Dus waar al dat oud ijzer weg komt is wel duidelijk. Misschien ligt er nog wel meer onder de grond. Wie weet.

Even ten oosten van het sterrenbos, verscholen in het bos niet ver van de weerseloseweg, zijn nog halfronde aarden wallen te vinden die naar verluidt gediend hebben om vliegtuigen te verbergen. Misschien is dat waar de houten vliegtuigen gelegen hebben?

Die wallen, splitterboxen heten ze, waren bedoeld om de echte vliegtuigen te verbergen en beschermen. Maar wellicht dat er ook dummies geplaatst werdern. De wiki over vliegveld twente vermeld hierover:

In de bossen rondom het vliegveld en op landgoed Hof Espelo werden rolbanen en splitterboxen aangelegd om vliegtuigen in het bos te kunnen beschermen en verstoppen, afgedekt met netten. Een aantal van deze splitterboxen zijn tot op heden bewaard gebleven.

Ik meen dat er een stuk of twaalf zijn geweest. Een goed bewaarde en vrij toegankelijke vind je op deze lokatie

Die rolbanen liepen overigens aardig ver door in zuidelijke richting, tot aan de wikbreuksweg.
En met lus in de vorm van een 'u' weer terug naar het noorden.

Bij Hof Espelo was er vanmiddag een heidebrand. Zie bericht RTV Oost:

Heidebrand in natuurgebied bij Enschede

woensdag 28 maart 2012

Bij een brand in natuurgebied Hof Espelo is ruim twee hectare heide afgebrand. Het totale gebied is zo'n vijf hectare groot.

De brand ontstond iets voor zes uur in het natuurgebied tussen Enschede en Vliegveld Twenthe. Brandweerkorpsen uit de wijde omgeving rukten uit om het vuur te bestrijden. Dat was volgens een woordvoerder niet eenvoudig omdat het gebied slecht toegankelijk is en er bovendien weinig bluswater beschikbaar is. De brandweer kon voorkomen dat een naastgelegen bos in vlammen zou opgaan. Na ruim een uur was het vuur onder controle.
zie: http://www.rtvoost.nl/nieuws/default.aspx?nid=141816


Het gebied wordt beheerd door Landschap Overijssel. Volgens een woordvoerder is het 'sneu' dat zoveel heide is afgebrand. Tien jaar geleden ging ook al een groot deel van het natuurgebied in vlammen op. Waarschijnlijk zal het opnieuw jaren duren voordat de natuur herstelt van deze brand.

Ik heb nog een bijna 12 jaar oude website gevonden met een verslag van een verkenning in dit gebeid.
Met foto's van de heuvel, de badhut en de graven van van Heek.
Het onderhoud lijkt de laatste beter te zijn dan op de foto's van die tijd.