Spreek je dialect

[enschedeinansichten]

Het weer vandaag wordt ons opgedrongen als klimaatverandering, maar Gait weet wel beter.

05 juli Antonius Maria Zaccaria.
Juli met volmaakt tropische dagen, met zware onweders en buien met hagel, krachtige en rampzalige windstoten.
Juli, soms ook de maand met heerlijke niet overdreven temperaturen, zomer op z’n mooist.
Juli ook de maand dat de ene depressie na de andere het hoogtepunt van de zomer in een treurzee van water kan veranderen, ons al kan doen denken aan de herfst.

[Veteraan]

Spannend en als het kan moet je gewoon genieten!

[GerritHondelink]

Ai’j lekkage an’t benul hebt; dan bie’j vergetachtig. Dan begin ie kinds te worden.


Ie könt wa geliek hebben, mar a’j alleen staot met oe geliek he’j nog niks.


06 juli Godelieve van Gistel.
Juli Dondermaand In Wallonië zien we dat de papaver, de klaproos, 'fleur de tonnerre' wordt genoemd.
In Nederland en Vlaanderen komen we voor deze prachtige, knalrode bloem ook de volksnaam 'donder bloem' tegen.
Klaproos en donder, er ligt duidelijk een verband. Het plukken of afsnijden van deze bloem zou sterk af te raden zijn, want juist deze handeling zou donder en bliksem aantrekken.
Het blijft vandaag bewolkt maar zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 23 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 11 °C.

Regen op Sint-Godelieve,
zal u drie weken van water gerieven.

[GerritHondelink]

Dat kö’j ’m met gin mögligheit an’t benul brengen.


Doo wat daon mot wodd'n en laot komm'n wat wil.

07 juli Maria Zoete Moeder van den Bosch.
Het is zonnig en het blijft droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 29 °C en is de wind zwak, windkracht 2.
Vanavond is het helder en koelt het af tot ongeveer 26 °C.

Komt Maria in de regen nicht Elisabeth tegen,
duurt het weken gewis,
voort het weer schoon is.

Rogge maeien is nen helen toer,
En wöd het zweeten bi’j nen boer.

[Arie]

Rogge maeien is nen helen toer,
En wöd het zweeten bi’j nen boer.[/i]

Het Rogge maaien in Twente was altijd een mooi gezicht.
Rond St. Joapik wordt het graan gemaaid - met hand en machine.
Sunt Joapik heet de patroonheilige van de oogst in Twente. Naast de maaiers zijn op de akkers de bindsters aan het werk. Zij kleden zich voor dit werk meestal in speciale werkkleding: het Joapikstuug. De maaiers en bindsters veranderen de golvende roggeakker in een stoppelveld waar de vogels (vooral houtduiven) nog menig graantje wegpikken.
Dit is te zien tijdens de oogstweek dit jaar van vrijdag 21 t/m zondag 23 juli 2023 bij Museumboerderij Wendezoele in Delden, Tweckelerlaan 14. zie: https://www.wendezoele.nl/oogstweek.html

[GerritHondelink]

Onbenul: lomp, onbehouwen.


Bezeuk is as reagnwater, der wodt um bidt as ’t vot blif en an eargerd biej te völ.



08 juli Marie-Adolphine Dierckx.
Het wordt vandaag geleidelijk bewolkter maar het blijft zo goed als droog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 34 °C en is de wind matig, windkracht 3. Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 18 °C.

In disse maond gen vensters sloeten, De waörmte koomp oe te meute boeten.
‘k zeg oe: Juli zweet, Maakt ’t heui gereed.

[GerritHondelink]

Gleundig. Heel erg. Verschrikkelijk, Woest
An dee dingen hek nen gleunige heekel.Ik vind het heel erg vervelend om die dingen te doen


Hoo gekker ai'j van mekaar zint, hoo meender ai'j hooft te zegn.



09 juli Martelaren van Gorcum.
Het wordt vandaag geleidelijk bewolkter en de kans op neerslag neemt toe in Enschede, met vanmiddag en vanavond kans op onweer. De temperatuur stijgt tot 34 °C en de wind is matig, windkracht 3. Vannacht is het bewolkt en koelt het af tot ongeveer 17 °C.

Geft in Juli breuerige daagn, dan komt daor nen doonderschoer achteran.

[GerritHondelink]

Dat hef ‘m gleundig zeer daon. Dat had hem heel erg pijn gedaan.


Ai’j niks bint en ie verbeeldt oe ok niks, dan bie’j twee keer niks.



10 juli Amalberga van Maubeuge. Zeven broeders.
Met St.-Amelberga moet men hopen dat de honingdeur gaat open.= omstreeks deze dag is het pas goed zomer, zodat de bijen gaan uitzwermen.
Het blijft vandaag bewolkt maar zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 25 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 15 °C.

Wannear de zeuven Broeders mooi weer onderbrök,
blift ’t weer zeuven wek veraanderluk..

[GerritHondelink]

Hee was gleunig toen e dat heurn. Hij was wit heet toen hij dat hoorde.


Weemood
Rekken ’t is an, hoo vaak bin ik wal nich an pakt en duur wee al nich.
In de tied da ‘k nog mettellen streken de manleu mie’j iederbod.
Eers van boawen en dan an de oonderkaante of net aansum; joa oawer mien hele lief.
Strieken , alverdan mear strieken en ik mos mie dan mear hard hoolen as de kearls mie broeken.
A’k der an deanke, krieg ik ’t der nog warm van.
Noe was ’t weer der meestieds ok noa dat ik ’t nich koold hoown te hebben, mear toch.
Met hoovöl manleu bin ‘k nich duur ’t hoge grös van ’t heujlaand goan; hoo vake heb ik nich an de wegkaante en in ’n bekkenwal leagen.
In de braandende zunne op ’n haverlaan of bien ne gaste row; doar is gin tellen an.
Wat har ik der in miene goo joaren ’n wille an en ’t begroot mie geels nich, dat döt nich.
Mear noe? Noe is alns veurbie. Dat kriej a’j oald bint.
De leu hebt rechtervoort niejmoode ideeën en ik, ik heb ofdoan. Oald voel bin ik.
‘k Mag der nich an deanken hoo ze aandere joaren nich um mie konnen.
Mooie joaren warren dat. En noe ? ‘k kan wal jaanken, vergangen tied, alns vuerbie.
Kaal en versletten leajt ze mie in ’n hook, ze hoowt oe nich meer.
“Bliewt joar mear liggen, doar lig ie gin nen boer in ’t veanster”, heur ik de leu deanken.
Ie doot nich meer met, oet de tied , vot er met!!
Wat ’n weemood, ’t wördt miej te völ.
Zo geet ’t ai’j ’n pikstrik bint.

Pikstrik= voor het scherp maken van een zeis / zicht.
In het nederlands: gereedschap (stuk hard hout, ijzer, staal of steen) waarmee een zeis, een zicht of een mes wordt aangezet.


11 juli Benedictus van Nursia.
Het blijt zo goed als droog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 31 °C.
Vanavond is het bewolkt met kans op onweer en koelt het af tot ongeveer 26 °C.

In de hooimaand moet gebraden
wat in september moet geladen = Voor een overvloedige oogst is een hete juli nodig

[Veteraan]

Scherpen van de zeis met de pikstrik

[GerritHondelink]

Hee was ter gleunig bie. Hij was op heter daad betrapt. Niet meer kunnen ontkomen. Je bent er gloeiend bij.


De meerderheid hef lang nich aajt geliek.


13 juli Henricus (ook Heinrich) Keizer II.
Het wordt vandaag geleidelijk minder bewolkt maar het blijft zo goed als droog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 24 °C en is de wind matig, windkracht 4.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 14 °C.

Met St.-Henricus dreug, zeuven wek dreug weer.
Met St.-Henricus reagn, dertig daagn duurt den zeagn.

[Veteraan]

Je maakt ons ongerust Gait.
Want deze dag begon met regen..... dus dertig dagen regen???
Nee, het is 12 juli en niet 13 juli. En nu maar hopen dat het morgen droog blijft, want al veel kamperende mensen hebben maar één vakantie per jaar.

[GerritHondelink]

ja je hebt gelijk laten we hopen dat het morgen droog blijft.
( Ik heb vanmorgen in de haast dit opgezocht en geschreven want ik ben de hele dag met mijn familie opstap geweest).

maar bij die oude weerspreuken bedoelen ze met 30 of 40 dagen een hele tijd.
Maar ik persoonlijk heb liever dit nederlandse zomerweer van vandaag dan die vreselijke hitte !!!

[GerritHondelink]

Wat gleunig mooi. Heel erg mooi.


Zoalt is heel biezonder; ’t zit in troanen en ok in de zee.


13 juli Henricus (ook Heinrich) Keizer II. (Gisteren was 12 juli Johannes Gualbertus).
Het blijft wisselvallig in Enschede, met vanochtend nog wel kans op een regenbui en vanmiddag kans op onweer en hagel. De temperatuur stijgt tot 22 °C en de wind is matig, windkracht 4.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 12 °C.

Met St.-Henricus dreug, zeuven wek dreug weer.
Met St.-Henricus reagn, dertig daagn duurt den zeagn,

[GerritHondelink]

Um nog eaven terug tekommen op die oale weerspreuken van vrogger dee ze koppeln an nen heiligen mok toch wal vast stellen dat ze vaak oet koom'pt.

[Veteraan]

Ik bin ok bange van wel. Nou krie' we dartig daag'n reeg'n en zunne.

[GerritHondelink]

Precies dat bedoel ik.

[hans]

zolang t, nig vrös....

[Veteraan]

Maar regen én zon is wel mooi

[GerritHondelink]

Gleunig=gloeiend. (ook gebruikt men het woord gloeiend als heel / zeer erg).
Hee hef zich de haan verbraand an nen gleunigen kachel. Hij heeft zijn handen verbrand aan de gloeiend hete kachel.
’t fenuus steet gleunig. Het fornuis staat gloeiend.


Gun ie oetgeleende beuk de tied, dan bie’j ze vast en zeker kwiet.


14 juli Libertus, Camillus de Lellis.
Het blijft vandaag bewolkt maar zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 25 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 18 °C.

Libertus klaor en zunneschien en witte wolkjes dun en fien,
Zegt wied en zied, dat de snee zal valln veur de weentertied.