Spreek je dialect

[Veteraan]

Gerrit ku'j ok mooi weer en zun veurspel'n ?

Neen : ’t Weer is zo loerachtig het weet nich wat ’t wil.
Mie Vaa zea vrogger wa: Hoo hadder of ’t reagnt, woo eer ’t weer dreug wodt.

Ie hadd'n un wieze va!

[GerritHondelink]

Gerrit ku'j ok mooi weer en zun veurspel'n ?

Neen : ’t Weer is zo loerachtig het weet nich wat ’t wil.
Mie Vaa zea vrogger wa: Hoo hadder of ’t reagnt, woo eer ’t weer dreug wodt.

Ie hadd'n un wieze va!

Wee wat hee ok zea: ’n Keend krig nog wa es ne aandere vaa; mer nooit ne aandere moo.

[GerritHondelink]

Hellig wörden is meanselijk, hellig blieven is duvels. Gezegd als iemand heel lang kwaad blijft.


De daagn riegt zich.
Schakels van nen slingerende ketten.
Tut de lucht betrekt.
'n Lesten schakel brekt.
Gerard Droste


Wel hef 't nog better as nen boer? De botter zeute, de kaanmelk zoer.


9 febr Apollonia van Alexandrië.
Als kinderen in vroeger tijden een melktand verloren, moesten ze in de richting van een beeld van Sint Apollonia, de tand over het hoofd weggooien, vooral niet omkijken en zeggen:
'Tand, tand een andere tand, volgend jaar een nieuwe tand'.
Febr. = Slijkmaand. In de middeleeuwen sprak men al van Horunnemanoth: slijk- of moddermaand. Dit wijst erop dat het in februari niet altijd sterk wintert, maar het buiten evengoed een modderige kliederboel kan zijn. Doorgaans ook valt de dooitijd in februari.
In Duitsland en Oostenrijk spreekt men voor februari ook van Hor- nung.
Februari is zeker een uitschieter met zijn 28 dagen

Eerst nog regen, later een enkele bui

't Is voor de oogst bijzonder goed,
als 't op Sinte Appolonia waaien doet.

[GerritHondelink]

Kommen anstrien as nen hellige kalkoen. Hij ging er driftig op los. Met de bedoeling om eens goed te zeggen waar het op stond.


Hondegeblök dut weinig kwaod,
as de deers ’t bie’j blökken laot.


Sloerig in n rakker
Hennik is niks te pas. Hee is al dagen sloerig in 'n rakker. Zien vrouw hef 'm al een paar moal zegd daté een dokter zol opzeuken. Mar doar wil Hennik nog niks van wetten. In 'n langen lesten zôt Hennik ok wal in dat 't gin zin mer hef um nog langer te wochen. Wat vanzôlven komt geet ok vanzôlven weer vot, zee-r-e vôrige wek nog. Vaak wal, mar dit keer nit.
Op 't sprekuur bekik een dokter um van kop tot teen, hee beklopt 'm heelmoal, mar hee veendt niks. Hee vertrouwt het nit en wil 'm dan ok nit dreks votsturen met 'n recept veur medesienen. "Ik wil graag dat u overmorgen terugkomt. En dan wil ik dat u wat ontlasting, urine en sperma meeneemt."
Hennik geet weer op hoes an en dut niks aanders as stillekes opneumen wat'e veur 'n dokter mut metnemmen: ontlasting, urine en sperma.
In 't hoes an-ekommen vrôg zien vrouw 'm voort wat of 'm mankeert. "Now, 'n dokter wett 't ok nit. Ik mut oawermorn biej um terugkommen. Oh ja, en dan mu'k ontlasting, urine en sperma metnemmen."
Zien vrouw deenkt effen noa en zeg dan: "A'j verstaandig bint trek ie oawermorn dee grieze bokse an, doar he'j alns in zitten !
Erik Hütte


10 feb Scholastica van Monte Cassino
Het wordt vandaag geleidelijk bewolkter maar het blijft zo goed als droog in Enschede, met vanavond kans op motregen.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 13 °C en is de wind zwak, windkracht 2.
Vannacht is het bewolkt en koelt het af tot ongeveer 8 °C.

Op Februari tien, houdt de winter voor gezien.

[enschedeinansichten]

Kommen anstrien as nen hellige kalkoen. Vertaling: grensoverschrijdend gedrag.

[GerritHondelink]

As de kat nen pokkel maakt is hee hellig. Als de kat een hoge rug opzet is hij kwaad.
Good hellig Razend woedend/


Het bejoardnhoes.
Bejoardnhoes o nee toch;
doar wil gin meanske in.
Wie veult oons ammoal nog zo jong,
dat hef veur oons gin zin.
Mer aj doar 'n zetje bint ewes,
dan vaalt dat nog wa met...
Met hoesweark en met ettn kokn..
hej niks meer an de pet...!

En doar is alle wekke wat te doon,
ie wodt doar glad verweant.
Ze zingt veur oe, of maakt meziek,
het kost oe ja gin ceant.
Doar hoald ze oons op tied en plaats,
met 'n hapje en bingo zoet.
En doar mag Hennik met de bus..
met twintig vrouwleu oet..!

Sunterkloas keump op bezeuk,
wiej zit't an het kesdinee..
Prins Carnaval den sprek oons too,
stelt alle leu tevree.
Dus beste leu gin zörge meer,
temet keump alns terech.
Bejoardnhoes dat wocht op oons,
het is doar nig zo slech.


Koop nooit wat met ’n haanvat, ie’j komt der met an ’t weark.


11 feb MARIA’s verschijningen te Lourdes.
Deze dag is carnaval’s zondag.
Carnaval is het grote, vrolijke feest dat voorafgaat aan de vastenperiode.
Het woord carnaval komt waarschijnlijk van het Italiaanse carne vale (vaarwel vlees) of carne levare (het vlees wegnemen). Tijdens de vasten mocht men immers geen vlees eten. Daarom werd er gedurende de dagen die aan de vasten voorafgingen, goed gege¬ten. Ook de benaming "Vette Dinsdag" wijst hierop. Het was een "vette" dag omdat het de Iaatste dag was dat men vlees mocht eten.

Het is bewolkt maar zo goed als droog in Enschede, met vanochtend kans op een regenbui.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 10 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vanavond is het bewolkt en koelt het af tot ongeveer 8 °C.

Februari zacht en stil, dan koomp noordenwind in april.

[Arie]

Prins Carnaval den sprek oons too,
stelt alle leu tevree.
Dus beste leu gin zörge meer,
temet keump alns terech.
Bejoardnhoes dat wocht op oons,
het is doar nig zo slech.

Deze dag is carnaval’s zondag.
Carnaval is het grote, vrolijke feest dat voorafgaat aan de vastenperiode.
Het woord carnaval komt waarschijnlijk van het Italiaanse carne vale (vaarwel vlees) of carne levare (het vlees wegnemen). Tijdens de vasten mocht men immers geen vlees eten. Daarom werd er gedurende de dagen die aan de vasten voorafgingen, goed gege¬ten. Ook de benaming "Vette Dinsdag" wijst hierop. Het was een "vette" dag omdat het de Iaatste dag was dat men vlees mocht eten.

Carnaval 40 jaar geleden op het plein voor de Jacobuskerk aan de (Oude) Markt op 2-3-1984.

Markt 1 plein voor Jacobuskerk carnaval 2-3-1984.jpeg (148.13 KiB) 765 keer bekeken

[Arie]

en deze carnavalsfoto is van 50 jaar geleden op 22-2-1974 aan de Langestraat bij Magasin de Paris

[GerritHondelink]

Nen helligen hoond een kwade hond. Veur ne hellige hoond bin ik bang.

Zo gewoon
Onopvallend.
's Monn's het fietske
stallend.
Bookhoaldkundig maak'n-e hielwat kloar
op kantoor.
Plichtsgetrouw.
Verslingerd aan de femilie,
ziene vrouw.
Stoan.
Vuur wat moss wönn'n
doan.
Toch ..
De verbörgen pöst,
woar't de geest op röst
stunnen in zachte groond.
Har dat keund?
Stutten,
leavensmood putten
Dat blif 'n roan.
Van boeten zo gewoon.
Gerard Droste

Wat leu bint nich gelukkig at ze zik nich ongelukkig könt veuln.


12 feb Geertruida van Nijvel.
Het wordt vandaag geleidelijk zonniger en het blijft zo goed als droog in Enschede, met vanmiddag en vanavond nog wel regen.
De temperatuur stijgt tot 9 °C en de wind is matig, windkracht 3.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 2 °C.

Sint Geertruid, die mooie bruid,blaast de snijder de kaars uit. kan de kleermaker weer zonder behulp van een kaars zien wat hij doet.

Op Sint Gertruid (12 feb.), komt de warmte de grond uit.

Gertraud ist die erste Gärtnerin. Geertruid komt het eerst de tuin doen.

[GerritHondelink]

Hellige hunde hebt zelden hele oorn. Kwade honden hebben zelden ongeschonden oren

Op een zaoterdagmargen ston ik in de riege veur de kassa in de supermark
‘ t Was ter al slim druk. Veur mien ston en olderen man. Hee hadde mor un paa boodschappn in zien mândjen, un pekske soep, un halven stoeten, un flesse ranja en wat blikke met boonn.
"Tien gulden vijf en dertig zei ‘ t meaken achter de kassa; nog un jong ding, zeker un weekendhulpe.
Den man ston wat te stuntelen met zien geld en lee toen een breefken van viefentwintig neer.
"Heeft u er vijf en dertig cent bij? vroeg ‘t meaken.
Den man kek nog es wezenloos in zien pottemenee, begon te zeuken en schudden zien heuf.
"Laat maar" , zei ‘t meaken en gaf um ‘t geld terugge. Hee kek eur nog is an en zei toen: "Ja, kiek, iej mot wetten, ja gistern hek mien vrouwe begraavn, en noe, noe wet ik ‘t nit zo good mer.
Zee kek den man an en wis neet good wat ze der mee an mos. Ze pakken mien boodschappen, ze kek nog es naor den olden man en zei toen: Prettig weekend, mijnheer.
Dika

Waor ai’j ne sik too zet, daor vrette.



13 feb Relindis van Aldeneik
Het blijft vandaag bewolkt, met vanmiddag en vanavond regen.
Vannacht koelt het af tot 2 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Morgenochtend begint de dag bewolkt en is de temperatuur ongeveer 4 °C.

Al heb ie ok ne jas an met kneup van gold
As ie niks an de veut hebt, dan hoal ie’t koald.

[GerritHondelink]

Zo hellig kiekn as ne rot oet de dakgöt. Erg kwaad kijken.


Kreijen
ne groote wiede vol met zwarte kreijen,
miej duch, ze alles zoo wat onderste bovven steakt,
ze bunt slim drok en nearig met zik allen,
'k geleuve dat de wörme tot eur spreakt.
ak het zoo bekieke, denk ik biej mien eigen,
ze heb de kos veur 't kriegen, 't zit wal good,
toch bunt ze op den kien, ze schrikt van alles,
maor is dat wear veurbiej, 't geet wieter vol goo'n mood.
en ak ter ééne of twee zee loopen,
dan doot ze miej toch argens an denken,
't wil miej neet te binnen scheeten,'t doert maor afkes,
dan zee'k ze al wear rechts en links rond zwenken.
dan wet ik het opens, ze lieket miej op olderwetse kelners,
met eure drokke eugeskes, eurn glimmenden zwarten rok,
dee bunt ok altied drok, ok altied in de klofte,
ze loopt ok net zoo, met vôlle zwier en zwok.
at ne boer begunt te mesten en geet bouwen,
dan gôzzet dee kreijen der achteran,
en ik denke, wat een vieze euze, hoo besteet het,
dat zonne voggel, meteene wear zoo deftig loopen kan.
toch vin'k het een mooi gezichte, dee glimmende vôggele,
dee met zik allen drok bunt in de weide,
ze heurt der biej, as ne kelner biej 't bedeenen,
'k zol ze neet geerne missen, gin ééne van beiden.
Truida Wansink=Lammers

Proat’n vult ’n boek nig of ie mot n advekoat wean.



14 feb Sint-Valentijn is door latere volkstradities een belangrijke culturele, religieuze en commerciële viering van romantiek en liefde geworden.
Tot dinsdagnacht 24.00 uur mag nog carnaval worden gevierd In de katholieke traditie is klokslag middernacht carnaval voorbij en begint de veertigdaagse vastentijd tot het paasfeest.
Het blijft vandaag bewolkt maar zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 12 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het bewolkt met kans op motregen en koelt het af tot ongeveer 11 °C.

Valentijnsdag (aandacht voor geliefden met cadeautjes, bloemen of kaarten)..

Dooi op Sint Valentijn, doet veel water in de wijn

Is het klaar op de dag van Sint Valentin, dan vriest het rad van de watermolen in.

[GerritHondelink]

Hellig wean breg niks, allenig hertkloppingen.


't Bleumken
biej ons achter 't hoes in het hôfken,
zag ik van morgen een bleumpken staon,
ik bun der is biej ehoeket,
het zea miej, hoo't was egaone.
het fluustern van kommende lente,
van bloomen, van greun en van klank,
't was bliej, dat den winter haoste deur was,
het loen met zien klôksken as dank.
't vertellen miej ok nog van leefde,
van bliejschop en volle meer,
veurzichtig bun'k doo op 't ende kommene,
't bleumpken was wit en heel teer.
Truida Wansink-Lammers

Ai ‘j op de stool van de kennis gaot zitten, gooit ‘k weet nich oe der af.




15 feb Siegfried van Växjö
Het blijft vandaag bewolkt maar het wordt geleidelijk droger in Enschede, met vanochtend regen.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 15 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het bewolkt en koelt het af tot ongeveer 10 °C.

Komt februari met veel zacht weer,
dan vriest het straks in het voorjaar des te meer.

[GerritHondelink]

Völ schoap goat ter in één hok en helligen nog meer, want dee vleegt op meka.
Ironisch gezegd om aan te geven dat met een beetje goede wil er veel mogelijk is.

Februari
De Oostenweand, zo schroa en koald um 'n kop.
Weit oaver 't verweerde bos en pad.
Blas in de stad, langs kluurloze stroaten.
En almoal leu, ingepakt ,in zichzölf.
Schoeft langs mekaa as eakenblaa.
Die't ritselend op wödt jagd.
Toch lat locht en lecht daagn lengen.
Breank inees nen dag, d'r kriebelt wat.
't Eerste schoap dat lämmert,
Het witte van 'n sneeklökke en is doar 'n greunig blad?
'n Ströalke wörmte strik langs wangen.
Kluurt 'n wicht, nen vuurjoarsblos,
't Hoar los en wat noar achter.
De weald oogt inees wat zachter.


Tuske kop en stet zit ’t beste vlees.


16 feb Juliana van Nicodemie.
Het is bewolkt en de kans op neerslag neemt toe in Enschede, vanmiddag regen.
De temperatuur stijgt tot 14 °C en de wind is matig, windkracht 4.
Vanavond is het bewolkt en koelt het af tot ongeveer 10 °C.

As now de noordenwind nich kommen wil,
hei'j d'r plezeer van in april.

Sprokkelmaands regen, is grasmaands zegen.

[GerritHondelink]

Wee etn wil, möt de kok nich hellig maakn.

Man zonder gedoa
Hij dachn eerst noa vuur ad-e begun te proaten
Aait zichzölf, bleef wat-e was
Recht toa, recht an, ok vuur de klas.
En "Wat goad is, meu’j goad loaten"
Hij redeneern helder en bekekken.
Zó, dat alman hem begreep
Langs de kötste weg, het stukke van nen streep
Den iej van A noar B könt trekken.
Vuur de 'tachentig' metbracht oet 't Zuuden
Mos de lien wönnen stippelt, te vroa
Was inees die ene zwoare klok an't luuden.
Mangs deank iej doaran, het koomp oew noa
Dat breakpeunt keu-j dan helder duden
Hij wönnen roapen, man zonder gedoa, te vroa.
Gerard Droste

Met een kont vol schulden blieven zitten.


17 feb Zeven Heilige Stichters van de Servieten van Maria.

Het wordt vandaag geleidelijk minder bewolkt maar het blijft zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 11 °C en is de wind zwak, windkracht 2.
Vannacht is het bewolkt en koelt het af tot ongeveer 7 °C.

Kloar weer op Sint Silvijn (17 feb.), ‘t kan nog wekken weenter wean.

[GerritHondelink]

Wees nich te lang hellig, het leaven is te kot.


Meu
Och, zeer't wicht
Ik doa de ogen dicht
De weerld is ja zo gemeen
Ik heb 't hier wa zeen.
Gerard Droste

"Onzen Leeven Heer wèt allens," zee de jonge, "mer nich wat ter in de wost zit."


18 feb Fra Angelico
Het blijft vandaag bewolkt maar zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 9 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het bewolkt en koelt het af tot ongeveer 7 °C.

He’j noe geen last van koale noordenweend,
rekkent mar dat hee oe in April nog veend.

Potten en zaeien in februari,
Leeve leu, das almaol larie!

[hans]

mangs moi nig alles willen weten.

[GerritHondelink]

Den hoond beet mie in de been en noe nao ‘n dag wodn mie de woond toch hellig ! geinfecteerd.


’t Meesken
't was bitterkold vanne morgen,
heel stille umme miej hen,
net of onze mooje olde wald,
um den langen winter gren.
'k ston nog luk te kieken,
in de wôrmte achter 't glas,
dan heur ik 't boeten knappen,
'k gao kieken, wat dat was.
daor lag zoo'n mooj klein meesken,
vloog zik haoste te pletter teggen de roeten,
ondanks dak der wat veur had eplakt,
't was onmundig kold te boeten.
de vlerkskes hadde wiet espreid,
zien kôpken op de kolde steene,
de treune schotten miej veur den hals,
'k dachte, den hef et wal ezeene.
nog efkes hek der biej estaone,
een grefken kon 'k neet delven,
de grond was vol te hard bevraone,
zoo prakezeern ik biej miej zelve.
gelukkig was 't ok neet neudig heur,
want doo'k korter biej um kwam.
richten e heel ietskes zien kôpken op,
de vlerkskes waa'n nog lam.
een tiedken hef e eworsteld zoo,
nao een zetken kwamp wear in de beene,
'k geleuve, hee keek vewonderd en vloog doo weg,
'k bun bliej da'k het heb ezeene.

Truida Wansink=Lammers


"Miene vrouw leewt op grooten voot," zee de keerl, "en now kom ik an 't hin'ken."



20 feb Eleutherius van Doornik.
Het blijft vandaag bewolkt maar zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 11 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het bewolkt en koelt het af tot ongeveer 8 °C.

Koomp februari met goed weer dan vrös et in de lente des to meer.

[GerritHondelink]

De zweer is hellig. De zweer is vurig


Wat riep is, wil rotten.

21 feb Petrus Damiani.
Het blijft vandaag bewolkt en de kans op neerslag neemt toe in Enschede, met vanmiddag en vanavond regen.
De temperatuur stijgt tot 10 °C en de wind is matig, windkracht 4.
Vannacht is het regenachtig en koelt het af tot ongeveer 9 °C.

Op Petrus Damiaan hervat de winter spontaan, of is het ermee gedaan.

[enschedeinansichten]

De moord

't Was op een dag begun augustus,
de regen vul bij bakken neer,
het onweer was niet van de locht
en ook de storm gung arg tekeer.
Ja, op die dag bracht hij zien vrouw um.
Verdrunk heur in een diepe plas.
Maar werd toch later vrij ‘espreuken,
umdat het duud'lijk noodweer was.

Henk Hooije

[GerritHondelink]

Hellig / Nauwstoand. heel gauw kwaad, snel prikkelbaar, kortaangebonden
Hellebouwen ruzie maken

Den umvaank van nen nielpeerd bewis daj van alene mer gruente etn ook nit of valt


22 feb Cathedra van de apostel Petrus

Het blijft vandaag bewolkt en de kans op neerslag neemt toe in Enschede,
met vanmiddag en vanavond nog wel regen.
De temperatuur stijgt tot 13 °C en de wind is vrij krachtig, windkracht 5.
Vannacht is het bewolkt met kans op een regenbui en koelt het af tot ongeveer 4 °C.

Petrus Stoel (22 feb.) heft de lente aan, de zomer brengt ons Sint Urbaan (25 mei.).