Spreek je dialect

[GerritHondelink]

As de zun schient in ’t Westen, zint deluien op ’n besten.
Zodra de zon ondergaat zijn de luilakken op hun best.


Jan hef ATV en kik to, hoo ziene vrouw Els de hoeshölding döt.
Zee raapt ziene kleer biej meka, zet de schoon weg, ruumt de restkes chips op van
gisteroamd, wast de köpkes of, maakt het toafelblad schoon en strik ziene boezeroens.
Stiekum kik ze is noar hem en zöt hem prakkezeern.
Zee hopt dat hee noeverdan is begrip, hoovöI weark hee heur bezoargt.
Els: "Woar deank ie an, Jan?"
Jan:"Och, ik zat zo te deankn hoo knap ik het "van oe veend, da 'j oezöIf aait zoo good ant "weark weet te hoaldn."

[GerritHondelink]

Hoo kleaner de mug, wo meer gesoes.
Hoe kleiner de mug des ter meer gezoem.
Waarom muggen zoemen
Dat muggen steken heeft een nut, het dier consumeert ons bloed, maar wat is het nut van het gezoem van de mug?
Hoor sprieten
Omdat muggen het meest actief zijn in het donker kunnen zij elkaar niet zien. Daarom kunnen zij elkaar alleen vinden door goed naar elkaars vleugelslag, ofwel gezoem, te luisteren. Mannetjes muggen kunnen een stuk beter horen met hun hoor sprieten, omdat zij de vrouwtjes moeten opzoeken om zich voort te planten.
Minder hoorbaar
De toon van het mannetje is een stuk hoger dan die van het vrouwtje, wat het voor ons minder hoorbaar maakt. Grote kans dus dat de mug die je 's nachts hoort een vrouwtje is.


`t lemen-eerske
Aait wier,
at ’n iemke
luk ondöggend
met eer eerske
an 't proonken is,
aait wier,
at mie den vinger,
noa 't stekken zo
an 't boonken is,
deank ik:
doe drietklean
köttelfris eerske.
Woarin ’n nöalke
zo oonderdoems zich verskeul,
steet 't oe nich an,
da'k efkes an oe veul?
Mienen vinger huult.
It Iemke kuult.
Ut döt en dreait,
Ut hef zich good verneaid.
Nee, gen reuske zoonder deurnkes,
Gen iemke zoonder nöalke.
Mien händke zo zeer,`n reuske zo rood,
twee hellige eugkes,
dee doodgoan doot.
Herman Finkers

[GerritHondelink]

’t Is nog alle daagn aomd wodn.
Aan alles komt een einde.

Jan Pieterson
Jan Pieterson mien jong, Jan,
oew veurheufd was nog glad
doo'w pas verkering harn,
oew hoar was nog pikzwart.
Noe bi'j van boavn kaal, Jan,
en wit as snee roondum,
meer ik zeegn oewn berieptn kop,
Jan Pieterson mien jong.
Jan Pieterson mien jong, Jan,
wat he'w gelukkig wes.
Wiej renn met zien beidn
tot boavn op nen es.
Noe goa'w veurzichtig daal, Jan,
want wiej bint oet esprongn.
Straks sloapt wiej oonder an nen es,
Jan Pieterson mien jong.
Oet Heftan tattat Willem Wilmink.

[GerritHondelink]

‘n Köttel bie t skone eande hebn" wil zegn det ene met n smearig zaakjen gangs is (of dr mear van weet)
mer dit nit wil weetn vuur nen aander en zik van n domn hooldt.
Dat wil zeggen dat iemand met een smerig zaakje bezig is (of er meer van weet)
maar dit voor een ander niet wil weten en zich van de domme houdt.

An ‘t eand van de wek krig de receptioniste heur loon en het is nen hoop mear dan heur tookoomp. Zee zeg d'r niks van en de wek doarop krig ze n stuk meender. Ze döt heur beklag bie ‘j de baas.
Baas: "Woarum he'j dan vörige wek niks zeg,"toen ie tevöl in’n toet’n hadn?"
Zij: "Ach ja. Ene vergissing kan 'k nog "inkomn, mer gin twee achter meka!"

[GerritHondelink]

Hes dat wal ooit op de viool heurn spölln?
Heb je ooit zoiets meegemaakt?



De dokter kan gin direkte oarzaak veendn veur de klachten van Hennik.
Bis doe al is oonderzoch op zuuker? Vrög e
Zeg Hennik: Nee wal is opstearken drank bie de grens!.

[GerritHondelink]

A’j mekaar geliek gevt bi’j zo oetproat.
Als je elkaar gelijk geeft ben je zo uitgepraat.



Hennik rit met losse haan op zien fiets.
Vrög nen ageant dee hem anhoalt: "Woarum he'j eigenlik een stuur "op de fiets?"
Hennik: "Dat week ok nich precies, agent. "Het zat d'r al op, toen ik de fiets "kreeg."

[GerritHondelink]

Loop ie mar in de kruwaagn, zea de zön teagn zien Va, want ie bint toch a krom.
Duw jij de kruiwagen maar, zei de zoon tegen zijn vader, want jij bent toch al krom.
De zoon heeft een hekel aan werken en hij vindt, dat zijn vader het zware werk wel kan doen, omdat die zich toch al krom heeft gewerkt.


Den oaln weaver
Now a meer dan vieftig jaorn
Hef e naor 't febriek egaon,
En van smoorgns vrog töt saovnds
Biej 't raozend weaftow staon.
Stäörig heurn hee ’t geklepper
Van de spool, dee vleegnsvluw
Duur de ketten woddn slaagn,
Aajt opniej hen en teruw.
Hee begon as piepensjouwer
In de oale weaveriej.
Vuur ne daalder in de wekke
Heule daor de weavers biej.
Doo hee vuur de eerste maol daor
Op zien eagn töw kwam staon,
Veuln hee zik as ne könnink;
Jao, dat hef em wille daon!
't Wassn mangs wal zwaore jaorn
Dee're daor hef duur ebrach,
Mer, hee heel de töw an 't loopn;
Daoröp wasse aajt bedach.
Hee veult nog de schoolderklöpkes
In 't vuurbiejgaon van'n 'heer';
't Gaf em wal niks méér in 't tuutke,
't Was vuur hem toch wal ne eer.

Mer now, öp zien vief en zestig,
Isse met pesjoen egaon.
't Geraos van ziene töwwe
Hef vuur hem now of edaon.
Met zien röst en met zien vriejheid,
Daormet weet e nog gin raod.
Aajt nog heurt e 't geklepper...
Aajt nog zöt e wier den draod ...

Bert Mutter oet ’t Krekkltrumke

[GerritHondelink]

Ik vroag oe toch ok nig of ne koo grös lus?
Ik vraag je toch ook niet of een koe gras lust. ( iets onbenulligs vragen)


In cafe zit nen toerist gefascineerd noar nen opgezetn Ieeuwenkop te kiekn. Den zit met nen dikken spieker vast boamn de deur achter de bar.
Toerist:"Is doar ok ne geschiedenis an verbundn?"
Waard : "Den leeuw hef miene vrouw het leavn kost!"
Toerist : "Zo? le warren op safari?"
Waard : "Nee! Hee is heur met plaank en al "op n kop valn!"

[GerritHondelink]

As groote leu wordt bett’n deurn ’n vlo, dan loopt ze al noa ’n dokter hen.
Maar de “gewone”man wilde dat wel laten, want doktoren en apteekn waren spreekwoordelijk duur.


Nen Schot löt zich oonderzeukn en hef de urine met bracht. Hee zet ne volle litersfles op ‘t bureau van ‘n dokter.
Doker: "Meneer, het mag best wat "zuuniger an heur!"
Den Schot hölt zich kalm en as ‘n dokter klaor is en blik dat d'r niks an de haand is!
telefoneert hee voart noar hoes: "Good niejs! De hele familie is gezoond!"

[GerritHondelink]

De bokse viddert ‘m an ’t gat.
Hij staat te rillen van de kou.


OFSCHEID
De blaa zit meest nog an de beume
Meer toch, de daage wodt a kot.
I'j könt an alle dinge meark'n
Dat 't weer zo heanig naojoar wodt.
Witte sliert'n daamp en neawel,
Net as sluiers van ne broed,
Komp ow now op n kaamp temeute,
't Is stil, ie heurt haost gen geloed.
De beark'n en de eek'nbeume
Dee kriej't ne waarme boonte kluur.
En 's morns zee'j de spindraö hang'n,
Ze liekt precies op grieze heur.
Zee'j dan al dee mooie kluur'n
Van gel tot broen en doonkerrrood,
't Kan ow toch nich doon vergett'n:
Dit is 't veurspel van 'n dood.
Straks komt weuste naojaorsweend'n;
Blaost en raost tot 't leste blad
Oet de beume weait en dwerrelt,
Tot 'n boont kleed op oons pad.
Dan komp 'n weemood ow in 't herte
Um al dat moois wat stearv'n geet.
Weer is der ne zommer in ow leavn veurbie
En dan döt dit ofscheid toch luk verdreet

[GerritHondelink]

Ze bint doar nogal zwaor op de hand. Zwoar op de hand wean.
De zaken steeds somber inzien.. Zwaarwichtig van aard zijn. Hij is zeer vermoeiend in zijn redenering; hij is een vervelende prater.
Ook hij ziet overal nog weer bezwaren. Deze uitdrukking is ontleend aan het paardrijden Een paard is zwaar op de hand van de ruiter,
als het paard het hoofd naar beneden laat hangen en in ’t algemeen als het moeilijk te besturen is.


Rouwbriefke anno 2030:
Hierbi-j gaeve wi-j te kenne dat wi-j niet meer veur de koste hoeve op te draeje van:
Piet Pincode
Hi-j is vredig gestorve, nog gestark deur de letste beursberichte. Piet wier besteld in 1995, zien wieg wier gesponsord deur babyzaak H. Hij bezoch de Raboschool, waor zien studie wier betaald deur fabriek E. As trouw teleworker het hi-j zien electronische plicht gedaon gedurende alle drie warkdage van de waek. Zien grote hobby was voetballe. Hi-j spölde op 'n pc, geschonke deur G bv en de muis was angebaoje deur de firma B. Ook laeze was zien hobby, veural in boeke, angebaoje deur drukkeri-i R. Dank aan allen die 'm tijdens zien ziekte tot steun zun gewaes, veural bankdirecteur T. en de belegger H. Ook dank aan de firma P. die nog 'n pacemaker het gesponsord.
Hi-j wudt gecremeerd in 'n kis, betaald deur doe-het-zelfzaak G. Liever gin bloeme, want die kriege wi-j al geschonke deur bloemist K.
(zie ook teletekstpag.258) De familie
Henk Harmsen.

[GerritHondelink]

Nen doorn döl kan mangs raar oet de slof scheten.
Een sufferd kan soms raar uit zijn slof schieten.


Slachtmoand november (1)
Ach wee van oons weet dat nog, mer wie leern het zölfs op school, dat alle moand’n van het joar nen biejnaam hadn. Ie hadn ne sprokkel¬moand; weenter.. zommer.. oogstmoand en zo verdan. Mer biej de moand november stun en steet nog mangs slachtmoand op'n scheurka¬lender, mer dat is "n gezegde wat feilik nich meer past in dis’n tied. In miene dage vertöl de Va was dat’n luk aans,dan slachtn de boern in ‘n umtrek vaak ammoal'n vearkn. Mangs wa twee... en dee hung 'n heeln dag met schoon gewas’n snoet’n an de ledder en stun’n rechtop teegn de muur, an beaide kaant’n van de niendeur.
Vanzölfs kwamn de noabers langs um is te zeen of den van Dieks soms ok zwoarder was as den van Gerrat ... en dan mer priezn. Mer het dreain aait oet op'n börrelke, veural as ze soamns meka hölpn met het ofsnien. In dee dage wödn het hele vearkn nog gebroekt. Het begun ‘smons a na vrog met het opvangn van ‘t blood veur de bloodkook of buulkesbrood. Allenig het hoar en de neagel wödn vot esmetn, de oorn, 'n stet en'n snoetn gebroekn ze veur de earfnsoep of deurpot en zölfs de dearme maakn ze nog schoon um het met in te stopn.

[GerritHondelink]

Blekn zoonder bietn, is better dan bietn zoonder blekn.
Blaffen zonder te bijten is beter als bijten zonder te blaffen.


Slachtmoand november (2)
Het spek,’n scheenkn en wat metwöste gungn in 'n wiemn um te reuk’n, en de blood of leawerwos hungn ze an spiel’n tusken de balk’n. Het aandere gerei wödn good in't zoalt zat in’n kuum’n. Mer och met ne slachtmoand is het krek as met zovöl aandere dinge ok of loopn. Now de tied’n veraandert bint hebt de meeste boernvrouwleu ok ne niejerwetse kökn kreagn. Ze hebt den pröttel van’t slacht’n biej `t hoes nich meer neudig. Ze könt no alns biej 'n slachter in de stad loat’n doon. Den maakt eer het hele veark’n mooi in kleane bölkes terecht, zodat alns zo in de vrees¬kiste kan. No ja ... alns ?
Dat geleuw ik ok weer nig, want wee van oons et d'r nog ne spekhes op de stoet of ‘smiddaagns biej de tuffel ? Köj oe begriepn, het vet en 't spek.. is hoo langer hoo meender weerd wödn, de leu wilt het leefste nog schier vleis. Ik weet nog bes dat de eerste wek’n noa het slacht’n de pan met bloodkook en schramn miln op toafel kwam te stoan en dan mer stip’ n. A’ j van toafel gungn waj zo zat daj geern eff’n in de hiele kreup’n um ‘n oog too te kniep’n. Zo zee j'mer ne oalderwetse slacht-moand keump net as zovöl aandere nich weer en heurt nich meer op oonze scheurkalenders te stoan.

[GerritHondelink]

Nen aovend hen kuiern goan.

Kuiern komt van kodde, klode of keu, dat stok betekent. ’t Woord kodde of keu komt voor in koddebeier, letterlijk= stokzwaaier en biljartkeu Kuiern betekende oorspronkelijk met de stok uitgaan. Later werd er alleen het doel : gezellig praten mee aangeduid.(bron: G,H. Wanink)
Kuieraovend = praatavond.

Kuiern um ’n heard. Uitnodiging voor deelname aan noaberaomnd. Kriegt nen stool en goat zitten.Pak een stoel en ga zitten.
Langs de zijkanten voor op de deel ston¬den de 'knopsteul'. Kwam je in vroe¬gere dagen bij een noaber op een avond binnenlopen dan werd, je op die wijze uitgenodigd voor deelname aan het `kuieren um 'n heard'.
De uitnodiging heeft nu nog dezelfde formule, alleen de situatie is veran¬derd: 'het nieje losveur is 'n tellevisie'. `Knopstool'(knopsteul, meervoud) wordt ook wel `buizenstool' genoemd en soms ook wel 'nen kökkenstool'. (Uit wat nog niet in Dijkhuis staat).



Roadsel:
Weet ie het veschil tuske Deamter en broene boonen?
In Deamter zeet ze ze vleegn en van broene boonen loa’j ze vleegn.

[GerritHondelink]

Ie könt de klok d’r op liek zetten.
Hij is altijd precies op tijd, verricht op vaste tijden een bepaalde handeling.
Een ironische toevoeging is….maar dan is hij wel eens van slag.


De vöggeltrek (1)
As 't winter stilan nöager kump en de beum wordt van hear blad ontluusterd
Lik 't wal asof de vöggel zich mekaar wat in hebt fluusterd
Ze kriegt de krewwel in de hoed ze hebt 't hier wal bekekken
En maakt zich op veur de grote trek noar verre, wöarmere strekken
De grutto, kiewik en de sproa bint in September al vertrökken
Veur ne lange reis noar 't zuden hen 't leek net asof ze 't of hadden sprökken
Ook de nachtegaal gong al vroo op trek wat hef he van 't zommer zungen
Mear 't was al toch van korten doer hear instinct zear 't en ....zie gungen

Christien Grunder Olde Nordkamp

[GerritHondelink]

Dat kriesken geet oe deur merg en been.
Dat krijssen gaat je door merg en been.


De vöggeltrek (2)
De ganzen kwamen wat later oawer
In V vorm vleugen ze met gemak
Van 't hoge Noorden oawer Tweante hen
Hoo mysterieus kleunk hear gegak
Zo reist ze of van hot noar haar
Oet Tweante vot vol mood
Zee volgt toch aait earen innerlijken drang
Want trekken zit hear in het blood
Mear in het veurjoar komt ze weer
Dan fluit elk weer zien leed
De koekoek ku’j gestöarig heuren
En de karkiet zingt volop weer in `t reet
Christien Grunder Olde Nordkamp

[GerritHondelink]

Wie hebt ’n bouwhanen.
Oogstfeest,ook wel stoppelhanen genoemd/ sunt- joapik . We hebben de rogge en haver er af en binnengebracht; daarom is er nu feest.
(de oogst was overvloedig en de verdiensten uitstekend. 25 juli). Zienen Sint Jaopik hebben= een tijd van grote drukte en veel verdienste hebben.



"Foekepotten, wat mag det wean?"
Um Sunte-Marten goat verklede keender in een antal plaatsen van Zuud-Denemoarken töt den Achterhook met nen foekepot langs de duren um slikkerieje te vroagen.
Ze zingt doarbie een antal verskes, dee in Oost-Nederlaand ongevear zo goat:
"Foekepotterie, foekepotterie,
doot mie nen seant, dan loop ik wier vuurbie.
'k Heb gin geald um stoete te kopen,
doarumme kom ik noe met den foekepot lopen."
Nen foekepot is ne voarkensbloaze met een stökske der duur, oawer nen pot espönnen. A'j met natte vingers of een läpken langs et stökske striekt, krie'j een foekend geluud. Vergeliekt et mer met een reedke wa'j bie McDonalds duur et lid van nen milkshake op en dale beweagt. In Noord-Duutslaand neumt ze et nen Rommelpott.
http://www.youtube.com/watch?v=fhPQbQOfQlY

[GerritHondelink]

Dat geet een mens deur nen hadden (zoern?) bot.
Dat doet pijn, reken maar



Nen deurwaarder bealt an en Lies döt hem de deur los.
Zee röp noar boamn: "Mam, hier is n deurwaarder!"
Mam:"Gef den man vast nen stool. lk kom d'r zo an.
Lies:"Een ‘n stool? Hee wil n heeln pröttel!"

[GerritHondelink]

Teegn grote heern möj Joa zegn of zwiegn.
Tegen hoge/grote heren moet je ja zeggen of zwijgen.Je verliest het toch.


Wel werkt maakt fouten. Dat is deur de eeuwen hen al zo west en zal ‘t altied wa zo bliemn.
De eerste den 'n fout maakte was Adam toen e appels plukkn waor e nich an moch kommen.
En zo is 't altied ma deur gaon. Fouten bint der altied maakt.
Dat was meestal nich zo'n ramp, umdat iedereen in dee tied nog bereid was um 'n gemaakte fout to te geavmn en as 't neudig was hemzölf te hersteln. Dat leste was gin schande.
In onze maatschappie is dat aanders. Volgens de reclame mot alle meanse perfect wean.
Um dat nobele doel te bereiken, mot ze alleen perfecte producten gebroekn, die maakt bint in perfecte fabrieken.
't Gevolg van deze ontwikkeling is, dat gin means meer bereid is um un missertje toe te geavn. Gemaakte blunders, waor vroeger um lachen wer mot wordn weggemoffeld. Meanse mot wordn ingedekt. Ne sprekverbod krig iedereen den te völ weet. En as 'n zaak per ongeluk toch aan 't rollen komp, hef iedereen plotseling 'n alderbastend slecht geheugen. Dan weet ze zelfs nich meer an wel ze veurig jaor nog twee miljoen hebt oetbetaald.

[GerritHondelink]

Eerst nen missen, dan een wissen.
Eerst een miskraan, dan een gelukkige bevalling.


Eigeluk zeent ter dree sprèkwiezen oawer rapkloomp:
1. Dieks löp met ’n rapkloomp.
2. Graads is met 'n rapkloomp gangs.
3. Wi-j loat 'n rapkloomp rètteln.
De eeste sprèkwieze wil zeggen, dat Dieks ziene vrouwe wat jongs verwocht en dat iedereen ‘t zeutjesan an wal wet.
De tweede sprekwieze hef te beduun, dat 't al zo wied is en dat Graads um 'n dokter, of um de ‘juffrouw'' (bake) gangs is.
En sprèkwoord nummer dree is zo algemeen: Wie zeent ter niks neet gehèèm met, wie loat 't ieder-eene wèt'n: Dr is bie oons heel wat te doon.