Spreek je dialect

[GerritHondelink]

22 april
’t Grös dat greuit ’t is leefebrie’j.

Lachen mö’j learen, huulen koomp vanzölf.

Ie könt better oezölf wean waant d’r bunt genog aandern. Je kunt beter jezelf zijn want er zijn genoeg anderen.

[GerritHondelink]

23 april Joris Georgius (ook Joris)

Valt vóór Sint Joris geen regen meer,
dan komt er nà hem des te meer.

In St Joris Vol Van Waerde,
Tapt men Wijn en Bier en Stalt men ook de Paerden

Sint Joris, die de draak overwon,
houdt meer van regen dan van zon.


Oagn zeet alns, behalve zikzölf.


De griep weaeit oe zo mar vanzölf an. De griep kun je zo maar inéénkeer krijgen.

[GerritHondelink]

25 april
Met Sint Markus regen: op fruit rust dan geen zegen.
Water met Sint Mark, geeft fruit noch druif
Zo lang vóór Sint Marcus warm, zo lang nà Marcus koud.
Als de vors voor Marcus kwaakt, blijft hij later niet bespraakt. Wanneer de kikvorsen zo vroeg in de lente kwaken, zal het weer spoedig omslaan zodat er een koudere periode volgt.
Sint Marcusdag zaaien voor zonne, om pompoenen te krijgen gelijk tonnen.
Sinte Merc, plant uw bonen en ga naar de kerk.


D’n intelligenten twiefelt an zichzölf en d’n dommn hef altied geliek. De intelligente persoon twijfelt aan zichzelf en de domme persoon heeft altijd gelijk.

De boom dreg gin appel veur zichzölf. De boom draagt geen appel voor zichzelf.

[GerritHondelink]

26 april
In april hef nen boer plezeer,
as ’t gönstig is met ‘t weer.



De roodbeuk
Wat steet hee doar alleen te dreumn,
Den rooien beuk – mien’n mooisten boom!
Tegn ’n bosraand, vlak an’n zoom.
Wat mooiers kö’j toch hoast nich gleumn.
Het jonge blad op’t nieje hoolt:
Een piepke greun oet broene bast,
Dat höält hee zo een tiedke vast
Tot hee ’t glad en al oontvoalt.
Eerst pears, dan broen. Dee piepkes greun
Dee rolt hee oet tot ’t roonde blad,
Roodgleuiend in het zunnebad.
Dat veurjoar! Wat een eerbeteun!
En stöadig zee’j nen goalden glood
De täk dee haangt d’r al luk noar.
Dee koale weend is gin bezwoar.
Zo heanig an koomp hee biej ’t blood.
De leu stoat stil en kiekt luk roond,
Dit klein momeant: een Godsgescheank.
A’k miej dat zo is oawerdeank:
Wat past dat tegn dee achtergroond!
Noe steet hee doar, ne lust veur ‘t oog,
Hemoal alleen, mien’n mooisten boom!
Zo statig tegn den greunen zoom,
Van den krieg ik ja nooit genoog.
Hendrik H.J. Haverkort


Wel naor ‘n hemmel spi’jt, spi’jt zichzölf op ‘n kop.

Wat leu kent 'n anner better as zichzölf (Kletsers en roddelaars)

[GerritHondelink]

27 april
Bedenk wel: de voorjaarszon bruint snel.

Waterplas
Ik zee mi’jzelf
veurbi’jgaon
in ne plas.
De wind
blös rimpels
in het water
en weerspegelt
mien gezichte.
Jo ter Linde-Duenk.

Oagn löwt (geloven) zikzölf, oorn vertrouwt aandern.


Wee 't kruus hef, zeagent zikzölm. leder is zichzelf het naast.

[GerritHondelink]

28 april
Als het vriest op Sint Vitaal 28april,
een natte zomer volgen wil.

Verlaorne raakt . . .
Ik was
de knippe kwiet,
met honderd gulden.

Den
kump wal weer,
dacht ik,
den is wal argens.

Maor
toen ik indertied
mi’jzelf
verlaorne was,
toen was ik
nargens . . .
Ankh Gussinklo.

Vrede is ‘n iets, dat nooit n mèens zal kunnn begriepn, vrede is onmeènseluk.

Soms mo’j veraandern om oezölf te blieven. Soms moet je veranderen om jezelf te blijven. Verandering doet leven.

[GerritHondelink]

29 april Catharina van Siena.
April weer en vrouwleuzin is meestentieds nich te takseern,
gin’n kearl zo wies wel eer dee keusn of kan leern.

Er bestaat een boerenwijsheid die op haar feestdag betrekking heeft: Met Sinte-Catharina heeft elk hout wortel.

‘t Leemn is n anlöp naor de dood.

In beroad en berouw stoan. Wikken en wegen, zich beraden, weifelen

[GerritHondelink]

30 april
De nacht van 30 april was de nacht waarin vooral in Duitsland (Wal¬purgisnacht) en Engeland (Roodmas) de heksen actief waren.
Zij vier¬den dan hun grote voorjaarsbijeenkomst, die in het teken stond van de vereniging van de mannelijke en vrouwelijke krachten in de natuur.


't Bleumken
biej ons achter 't hoes in het hôfken,
zag ik van morgen een bleumpken staon,
ik bun der is biej ehoeket,
het zea miej, hoo't was egaone.
het fluustern van kommende lente,
van bloomen, van greun en van klank,
't was bliej, dat den winter haoste deur was,
het loen met zien klôksken as dank.
't vertellen miej ok nog van leefde,
van bliejschop en volle meer,
veurzichtig bun'k doo op 't ende kommene,
't bleumpken was wit en heel teer.
Truida Wansink-Lammers.


Met de waorheid is t net as met vet ettn de meeste leu kunt ‘t nig verdraangn.

Kopzeert mo’j vot-etten, boekzeert vot-drieten. Als je hoofdpijn hebt moet je wat eten, en ga poepen als je buikpijn hebt.

[GerritHondelink]

MEI: Bleui'jmaond; Vrouwenmaond; Mariamaond, Bloomenmaond; Wonnemaond.

De Romeinen wijdden deze maand aan hun godin Maja, die alles beschermt wat er in het voorjaar bloeit en gaat groeien.

01 mei Philippus
Dag van de Arbeid. (de communisten en socialisten vieren de dag van de arbeid).

Als het met St Phillipus regent, is de oogst gezegend.

Mei:Bloeimaand, bloemenmaand. De kracht van het nieuwe voorjaar en van het nieuwe leven ontwaakt nu pas goed. Heel zeker zijn het de vele bloemen die dit in hun schoonheid tot uitdrukking brengen.

Hoe duurder de botter is, hoe dreuger aj de stoet et.


Dat ist hele eieretten. Dat is nou alles, zo simpel is het. Dit zegt men als iets ingewikkeld lijkt, maar toch eenvoudig blijkt te zijn.
Daar gaat het om; dat is de hele kwestie; zo gemakkelijk is het nou, dat is nou alles.
Vroeger werd de uitdrukking meestal ontkennend gebruikt Dat is het eiereneten niet dat is niet waar het op aankomt, daar gaat het niet echt om, vertel nu maar hoe het echt zit.
Van daaruit ontstond dat is het hele eiereneten, met de betekenis ‘daar gaat het wél om.
Waarschijnlijk is de uitdrukking uiteindelijk voortgekomen uit het gebruik om veel eieren te eten met Pasen.
Er werden zelfs wedstrijden in gehouden, waarbij records zijn gemeld van vijftig verorberde eieren.

[GerritHondelink]

02 mei Athanasius
Mei = Vrouwenmaand. De vruchtbaarheid van de vrouw stond bij de Romeinen eveneens onder de bescherming van hun godin Maja.
Bij Germaanse stammen ziet men ook de verering voor de vrouw.
We kunnen hierbij denken aan Freyja, de godin van de liefde en de hartstocht.


Der zat een oold kearlke in het bejoardenhoes in nen rolstool met een betje slordig zien gulp nog los.
De zuster koomp der langs lopen en zeg : Opa zal ik oe de boks effen dicht doen?
Doot dat, zeg opa, want ze gapt tegenwoordig antiiek bie't leaw'n.

Um völle te etten hoof ie’j nich völle te weten, mear dat mu’j wal ai’j kok wilt wean.


Dan he’j a getten en droonkn. Dan ben je het beu.

[GerritHondelink]

03 mei Filipus en Jakobus.
Als Sint Filippus regent, is de oogst gezegend.

Als Filip zich in regen hult: raken maat en ton gevuld

Sunt Jacob en Filippus nat,
Dan kriegt de boeren zien pat.

Pat=Mestkuil, mestvaalt (bij huis).
De smid
Bie oons in Boornbrook he'w ne smid, den hef twee knechten en den smid löt de knechten aait het smerige werkdoon .
Zeg de éne knech lest tegen den aandern: He'j dat wal heurd dat der ok nog een proatje deur het dorp geet oawer oonze baas?
Nee, zeg den aandern, niks van heurd, woar proat ze oawerdan?
Nou, zeg de éne knech, ze zegt hier dat he der één an hefrand!
Eén an hefrand, zeg den aandern, ma wat is dat dan één anranden?
Nou, zeg zien moat, percies weet ik ok nig wat het is ma het zal wa mooi werk wèèn want aans had he het oons wa loaten doon!

In naobers hoes kö’j wal es pankooke etten mer nich komdeern.


Good etten hoalt lief en zeele bie meka. Door goed te eten blijf je gezond.

[Arie]

In naobers hoes kö’j wal es pankooke etten mer nich komdeern.

Wat betekent komdeern?

[Veteraan]

In naobers hoes kö’j wal es pankooke etten mer nich komdeern.

Wat betekent komdeern?

commanderen - geen grote mond opzetten (denk ik)

[GerritHondelink]

klopt

[GerritHondelink]

04 mei Florianus.
Dodenherdenking
Mei = Mariamaand. Vooral in de rooms-katholieke kerk is de verering voor de Maagd Maria erg groot. De maand mei is speciaal aan haar gewijd.
Het is zeker niet denkbeeldig, dat de toewijding van deze maand aan Maria een door de kerk gewilde vorm van kerstening is geweest. Het menselijk doen en laten en vooral het denken moesten zoveel mogelijk van heidense invloeden gezuiverd worden. Met vele heidense vieringen en feesten is dit eveneens het geval geweest. Het feit dat op iedere dag op de kalender een of meer heiligen worden geplaatst op wie die dag speciaal de aandacht wordt gericht, spreekt op zich al duidelijk over de invloed die er van de kerk uitging.

Oonder ‘n droad deur (hen) vrettn. Van twee walletjes eten, een tweede geliefde hebben. Vreemdgaan.Overspel


t Etten is zo zoalt, dat ’t oe deurn haals kreait. Het eten is heel erg zout

[GerritHondelink]

06 mei
Bij mei denken we aan zacht weer, maar de boer ziet deze maand voor zijn koren liever koel en vochtig. 'n Koude mei, 'n gouden mei.
Regen, dauw en onweer in mei maken de boeren blij.

’t Is mei in ’t twentse laand.
Now de zoarg’n an de kaant.

As de winter is veurbie maakt Mei de leu wier blie’j.

As de boel op is, is ’t etten doan. Als er niet meer is, houdt alles op.


Vöggel wilt wal kers’n ett’n, mer gin beum pott’n. Gezegde als iemand de vrucht plukt van de moeite en zorg, die een ander gedaan heeft.
Wel van alles willen profiteren, maar er niets voor willen doen.

[GerritHondelink]

7 mei
Ho zwatter now de nach,
ho meuier de dag.
Now komt de mooie dage,
meimaond is weer in 't laand!

Jong;
zorgeloos wied,
duurtikkende tied.
Oalder;
de klok begeent härder te sloan.
Ofbrokkeling van het bestoan.

Oet Stil-leaven. Gerard Droste / Klei Gerrit


‘K heb wal is slechter getten. Het eten smaakt lekker. Letterlijk staat er: Ik heb wel eens slechter gegeten.

Dat kö’j nich meer etten, ’t is slim gasterig.
Gasterig = Door ouderdom ranzig geworden spek. Sterk smakend, slecht ruikend.

[GerritHondelink]

08 mei
Begin mei hebben alle vogels een nest of een ei. Behalve de koekoek en de spriet want die kennen dan hun nest nog niet. Op licht depressieve mensen heeft de maand mei vaak een helend effect.
Zeet ees de bloomn bleui'jn
De keulte is now an de kant!
De besmoor kik eff’n duur de roet’n
en röp dan, zet mi’j ’n stool noa boet ‘n .


’t Etten nog nig deur hals hebbn of.. Het eten amper op hebben of alweer wat anders willen hebben.



Dat mos ik teagn heug en meug opetten. Dat moest ik met grote tegenzin op eten. Tegen heug en meug kan gezegd worden van alles wat je tegen je zin (soms zelfs met weerzin) doet. Het woord heug betekent 'zin, lust' en heeft te maken heeft met het werkwoord verheugen; meug betekent zoiets als 'trek, smaak' en is afgeleid van mogen in de zin van 'waarderen, appreciëren'. Tegen heug en meug betekent dus letterlijk 'in strijd met wat je vrolijk maakt en met wat je leuk vindt'

[GerritHondelink]

09 mei
In de mei-moand wodt ja alns wier nie’j
zölfs oale leu tekent nog wier bie’j.
Is de maond mei in ’t laand,
dan zint de boern nao ’t laand.

Zint in mei de spinköppean ’t wèven
Dan köw mooi weer belèwen.

’n Boer zöt nich gearn, da’j ’t buis bie’t wark anhoalt en bie ’t etten oettrekt.

Ongegund broad wodt völ gettn. Er is veel afgunst. Afgunst komt zo vaak voor, dat men zich daarvan niets moet aantrekken. Niet kunnen verdragen dat het een ander goed gaat.

[GerritHondelink]

10 mei
De bie’j’n zint met de bloom’n an’t vriej’n .

Joa dan is Mei in’t laand en goat de zoarg’n wier eff’n an de kaant.

Bid iej veür ’t etten? Nee mie vrouw kan machtig kokken.

Behelp'n is gin zat ett'n. Je mag blij zijn dat er genoeg is. Zich met minder behelpen. Roeien met de riemen die je hebt . Van de nood een deugd maken.