Spreek je dialect

[GerritHondelink]

Ie könt better de pette op hebben as ’t geld .

Oude advertentie uit 1958:
Manleu, laot oew haor ees netkes
oopknappen en gaot naor:
Gerrit Wieffer Leeuwerikstraat 11 - Hengelo
Ok veur klonnie en scheerkniefkes.


19 augustus Johannes Eudes.
Het wordt vandaag geleidelijk zonniger en het blijft zo goed als droog in Enschede, met vanochtend nog wel kans op motregen. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 28 °C en is de wind matig, windkracht 3. Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 16 °C.

De vlierbessen zijn rijp en worden snel door merels en spreeuwen opgegeten. Ook horen we het gekwetter van spreeuwen in de lijsterbes waarvan de vruchten zich inmiddels diep oranje hebben gekleurd.

Is het warm en voorspoedig weer,
brengt augustus de eerste peer.

[GerritHondelink]

Bescheed. Bescheid, antwoord, bericht, wederwoord, beslissing.
Ik zal di bescheed doon. Ik zal je laten weten wat de beslissing is.


Oude advertentie uit 1958:
Boerenboond Deankaamp -
~ Vearkenmel ~ Hoondervoor ~ Beestmel ~ Keunstmes ~ Steenkollen ~ Pottuffel ~ Zeaizaod ~ Gereedschoppen ~ Gasöllie ~ Petröllie ~ Draad ~ Gaas ~ Touw ~ enz. enz.
Tel. 05413- 461 (2 lienen).

20 augustus Bernardus.
Het blijft vandaag zonnig en droog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 27 °C en is de wind matig, windkracht 3. Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 14 °C.
As ’s aovonds de lucht rood steet,
dan is dat nen goeien weerprefeet.

Als de muggen dansen gaon,
is ’t met reagenen gedaon!

Na de hondsdagen (18 juli tot 18 augustus) wachten,
ras de koude nachten.

[GerritHondelink]

Bescheed doon. antwoord geven, iemand van repliek dienen, bericht geven, reageren op (persoon), op de hoogte stellen, as ’t zo wied is , zak oe wa bescheed doon. efkes bie de naobers bescheed doon even de buren groeten;
ook bij het op elkaars gezondheid drinken. Meka bescheed doon


Oude advertentie uit 1958:
.,Everline" -kesjetten
kö'j aoveral in Tweante kriegen
“EVERLINE"
CORSETTEN- INDUSTRIE Haven N.Z. 151 – Almelo.



21 augustus Pius X Paus.
Het wordt vandaag geleidelijk zonniger en het blijft droog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 27 °C en is de wind zwak, windkracht 2. Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 13 °C.

Geeft augustus zonneschijn,
zeker krijgen we gouden wijn.

Als de oogstmaand sterk dauwen doet,
blijft gewoonlijk het weder goed.

[GerritHondelink]

Bescheed weetn op de hoogte zijn, voldoende ingelicht zijn.
An de grens mos ie toch aaijt bescheed wetten of ‘t zuver was, aij der wat oawer wollen brengen.
Aan de grens moest je toch altijd goed weten of er geen gevaar (van de kommiezen) was, als je er iets over wilde brengen.
Do wees aoweral bescheed. Bent met alles op de hoogte; verstand van hebben.


MET WEINIG WEURE
Mangs he'j gen weure neudig,
um mekander wat te zegn,
en kö'j ok zonder weure,
nen heeln hoop oaverlegn.
Het lig mér, woer 'j oe opstelt,
of ie mekaar vertrouwt.
Met leefde en weinig weure,
wodt völle op'e bouwd.
Jannes Slot.


22 augustus MARIA Koningin van de hemel.
Het wordt vandaag geleidelijk zonniger en het blijft zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 26 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 13 °C.

Geeft augustus veel zonneschijn,
dan zal het een strenge winter zijn.

[GerritHondelink]

Daor kwam ie beschetten of. Daar kwam je bedrogen mee uit.


Zeebra
D’r was eens ’n zeebra den was zien kleren zat!
He-j had ’t met al die strepen vollédig ehad.
He-j wol wel geerne ’n cowboy-pak zo éne met völ franje
en dan het liefst zo was zien wens, het liefste in oranje.
Noe is zo’n pop-art- peerd ewend an ’n zekere hautecouture,
zo is noe eenmoal ziene smaak det hef’e van nature.
Zo stapp’n he-j noar de P.C.
en plaatsen zien ludiek idee.
Ma bienoa wödden het nog een flop,
ziej vunden het ècht oaver de top.
Ma..?, de klant is koning in de P.C.,
ziej gaven hem zelfs nog een lasso mee!
Mineke Mollink.


23 augustus Rosa van Lima.
De natuur in augustus weerspiegelt de kentering der seizoenen. Het is de maand van de onweersbuien en plotselinge weeromslagen de natuur verliest steeds meer fleur.

Het wordt vandaag geleidelijk bewolkter maar het blijft droog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 27 °C en is de wind matig, windkracht 3. Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 12 °C.

Is 't 6 daage dreuge en 1 dag nat,
dan hew de weake a zo weer hat.

[GerritHondelink]

’n Wies bescheed. Een eigenwijs / brutaal antwoord.

n Heetstn zöndag van t joar
Water in de bekke
weeltert zich
in de zunne.
Stiller nog
as n rooin Massey
in n kapbearg
antiek steet te wördn.
Twentse Taalbank Gerrit Lansink

24 augustus Bartolomeus.
Eerst zon, later meer bewolking en (onweers)buien.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 27 °C.
Vannacht is het bewolkt en koelt het af tot ongeveer 19 °C.

Gelijk St. Barthel is gesteld,
is het hele najaar gesteld.

St. Barthel warm en schoon,
draagt de herfst een gouden kroon.

Zoas ’t op Bartolomeus is
Blif ’n helen hearfst gewis.

[GerritHondelink]

Hee hef ‘n groot woord en ’n klein bescheed, Zijn woorden zijn groot genoeg, maar niet in overeenstemming met zijn daden.


‘t Lutte geveul,
De meeste leu van achter ’n Iessel
hebt van de Lutt nog nooit e heurd
toch hef dit stipke in ’n atlas
zich deur de jaoren aorig ‘ e reurd..
Van hen en wier oaver oonze groond
tot Hannover, Petersburg en Amsterdam
de postkoets, kraemers, Vjense ruslui
zölfs Bommen Beernd den hier langs kwam.
Deur de tied is t’er völle veraanderd
mar ’n twentse aerd bleef vast’in ’t blood
harre wearken, spaorzaam en gastvrie
en ’n groot hät veur de means ’ in nood.
’t Stipke is noe ne stip e wörden
’n leeflijk doarp, met alns dr’op en dr’an
scholen, weenkels, kroegen en keark
en veur de tookomst nog völle van plan.
Oonzen Deenkel is ’n luk klean oet’e vallen
vergelekken bie de Maas, de Waal of de Rijn
mer saam tusken hövels, bossen en vealden
leave wie hier toch wa mirakels fijn.
Annie Lesscher-Schasfoort.

25 augustus Lodewijk IX de Heilige.
Het blijft vandaag bewolkt en de kans op neerslag neemt toe in Enschede, met vanmiddag en vanavond nog wel regen en hagel.
De temperatuur stijgt tot 24 °C en de wind is zwak, windkracht 2.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 13 °C.

As roond Lodewijk de boernzwaalve geet vertrekken,
zal de zommer nich lang rekken.

Met Sint Lowie het hooi nog buiten,
dan kun je naar het meeste fluiten!
Met Sint Lowie, is de zomer fini.

Met Sint Lowie regen; dat hou je toch niet tegen.

[Arie]

A’j plat könt proat’n, mö’j ’t nich loat’n!

Het Twents dialect op zijn best!
Ik ben een echte Twentenaar, maar ik kan niet communiceren in het Twentse dialect. Maf he? Mijn vader zei namelijk: “leer eerst maar eens fatsoenlijk Nederlands, dan kun je daarna nog wel Twents leren”. Kan ik fatsoenlijk Nederlands? Dat hoop ik! Ik kan in ieder geval niet fatsoenlijk Twents. Natuurlijk ken ik wel veel Twentse woorden en uitspraken. En kan ik het ook heel goed verstaan.

En zoals in meerdere families voorkomt, praten mijn ouders tegen mijn man in het Twents en word ik bij het gesprek betrokken, schakelen ze zo over in het Nederlands. Eigenlijk best wel hilarisch .

Omdat ik “onmeunig” (ontzettend) trots ben op ons Twentse dialect, vond ik het tijd om daar eens aandacht aan te schenken in mijn blog. zie: https://www.actieftwente.nl/aj-plat-kon ... ich-loatn/

Klein beetje geschiedenis:
Het Twents is een Westfaals dialect van de Nedersaksische taal. Nedersaksisch is een erkende streektaal in Nederland. Waarvan we er nog 2 meer kennen. Het Limburgs en het Fries. Volgens een Nedersaksische taaltelling uit 2005 spreekt ongeveer 62% van de Twentse bevolking dagelijks Twents, maar beheerst zo’n 81% het actief. Ik denk dat het in 2021 nog wel minder is. Toch is het in Twente dagelijks nog een belangrijk communicatiemiddel.

Echte Twentse uitspraken:
Goaj met brommers kiek’n : Niet voor niets de slogan van Actief Twente. Voor degene die nog steeds niet weet wat het betekent, het is niet letterlijk brommers kijken (kan natuurlijk altijd), maar de persoon wil graag met je uit of zoenen of zoiets .
Wat nen boer nich kent dat vret e nich: Wat een boer niet kent dat eet hij ook echt niet.
A’j plat könt proat’n, mö’j ’t nich loat’n – Als je dialect kunt spreken moet je het niet laten!
De proem’n op heb’n – Moe, uitgeput zijn.
Kom vrouw, wie goat noar ber, de leu wilt noar hoes – Een eind aan een visite maken.
Oonder ’n droad hen vret’n – Vreemdgaan.
Wat sas, as dös was kaans – Wat moet je, als je doet wat je kunt.
Wie trapt ‘m an – We gaan naar huis.
Hee hef ne klap van de möl had – Hij heeft ze niet allemaal op een rijtje.
Hee hef ginnen neagel um ’t gat te krab’n – Hij is helemaal blut.
zie verder: https://www.actieftwente.nl/aj-plat-kon ... ich-loatn/

[GerritHondelink]

Bescheed geamn. Antwoord geven.
Jao dat is zo gaf ze tot bescheed. Ja dat is zo was haar antwoord.


Gait
Oons Gait leup droonknd langs de bekke.
Hee was seends meansnheugn aait zat.
Hee veuln zich biej de geboort a nich zoo lekker
en was ok aait zoo meu in t gat.
Dat e zich verzopn hef is slim,
mer noe koomp al t weark op miej
en dat is n völ earger ding.
Oet de Nieje Tied Bert Alink.


26 augustus Gerbhard II van Konstanz,
Het blijft vandaag bewolkt maar zo goed als droog in Enschede, met vanmiddag kans op een onweersbui. De temperatuur stijgt tot 22 °C en de wind is matig, windkracht 3.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 11 °C.

In augustus onweer, met midwinter doo weer.

[Arie]

Twente krijgt netwerk van ambassadeurs voor de streektaal: ‘De boer op voor het Twents’
ENSCHEDE – In navolging van Drenthe krijgt Twente een netwerk van ambassadeurs voor de streektaal en streekcultuur. In oktober al moeten de vijftien ambassadeurs, een voor elke Twentse gemeente en een voor het Duitse grensgebied, hun werkzaamheden beginnen. Doel is om de kennis over de Twentse taal en cultuur bij een groot publiek te versterken.

Herman Haverkate 25-08-23,
De kosten van het project bedragen zo’n 250.000 euro en worden gedekt door regionale fondsen en een forse subsidie van 170.000 euro vanuit de Europese Unie. Initiatiefnemer en coördinator is streektaaldeskundige Adrie Hemmink in samenwerking met omroep 1Twente en de Museumfabriek in Enschede. Van de diverse ambassadeurs wordt verwacht dat zij zich alleen of met een groep zo’n vijf uur per week inzetten voor het project en zich in hun gemeente ontwikkelen tot boegbeelden van de Twentse taal en cultuur.

Rode bakfiets
Volgens Adrie Hemmink hebben zich in een eerste ronde al zo’n veertig kandidaten gemeld als potentiële ambassadeurs of ‘Tweta’s’, zoals ze in de toekomst worden genoemd. „Het idee is heel simpel. Inzet voor Twente en het Twents is tot dusverre te veel gericht op een kleine groep liefhebbers en puristen. Onze opzet is om echt de boer op te gaan naar de mensen toe, in ons geval ook letterlijk.

Elke gemeente krijgt een rode bakfiets, voorzien van het Twentse ros en ingericht als een mobiel werkstation. Daarmee kunnen we niet alleen speciaal ontwikkelde pakketten aanbieden bij bijvoorbeeld scholen, bedrijven of verzorgingstehuizen. Maar gaan we tegelijk filmpjes en andere uitingen maken die we via de sociale media beschikbaar stellen voor een groot publiek.”

Honderd jaar geleden trokken mensen als Van Deinse, Dingeldein en Ter Kuile erop uit met hun notitie­blok. Nu gaan deze ambassa­deurs dat doen

Adrie Hemmink
Het idee voor de ambassadeurs is afkomstig uit de provincie Drenthe, net als Twente behorend tot het Nedersaksische taalgebied. „Elke gemeente heeft daar een soort boegbeeld voor de streektaal. En net als hier moeten die waken over het eigen erfgoed en zich roeren als er dingen gebeuren die niet goed zijn. Daarnaast geeft zo’n ambassadeur natuurlijk ook lezingen, is hij zichtbaar voor het publiek en heeft hij de vrijheid om van alles te bedenken dat de taal en cultuur van de streek bevordert. Ook de Twentse Tweta’s zullen die rol moeten spelen.”

Van advocaat tot kruidenier
Het ambassadeurschap staat in principe open voor iedereen. Het is een vrijwillige functie waarvoor de betrokkene een korte mediatraining krijgt. Belangstellenden kunnen zich nog tot het einde van deze maand aanmelden. „We hebben al een paar uitstekende kandidaten. Voor Enschede heeft bijvoorbeeld UT-docente Femke Nijboer zich gemeld. De aanmeldingen zijn heel divers: ouderen en jongeren maar ook advocaten, bouwvakkers en zelfs een kruidenier.”

Hemmink hoopt ook via het project een beter beeld te krijgen van hoe het er in deze tijd eigenlijk voorstaat met de Twentse taal. „Daarin trekken we vooral samen op met de Museumfabriek. Wie spreekt er nog Twents en hoe doen ze dat? Wat is er nog over van de Twentse gebruiken? Honderd jaar geleden trokken mensen als Van Deinse, Dingeldein en Ter Kuile erop uit met hun notitieblok. Nu gaan deze ambassadeurs dat doen. Niet meer met notitieblok maar met alle middelen waarover we in deze tijd kunnen beschikken.”

bron: https://www.ad.nl/enschede/twente-krijg ... ~a71cf631/

[GerritHondelink]

Hee kwam bescheed te kot. Hij werd overtroefd.


OP 'N BODEM
Op 'n bodem van elks hatte,
doar lig vake onbewust,
onverdreagzaamheid en ofguns,
en dat löt oe neet met rust.
Op 'n bodem van elks hatte,
doar lig vake dat verdreet,
dat zoo schrient en dat zo zeer döt,
't lik, dat 't nooit wier oawergeet.
Op 'n bodem van elks hatte,
en ie wint dat wal verdrieuwn,
doar blif mangs die kwestie liggen,
den'j zoo meuilijk könt vergieuwn.
Op 'n bodem van elks hatte,
kan de zunne ok mangs schienn,
duur den glimlach van Gods goodheid,
zönt de wonden minder schrienn.
Jannes Slot.


27 augustus Monica van Thagaste.
De distels raken uitgebloeid. Het zaadpluis van distels kondigt de naderende nazomer aan.
Zo behoort ook de putter of distelvink tot de geregelde bezoekers van de distel zodra de distels zaden hebben gevormd.
Het wordt vandaag geleidelijk minder bewolkt maar het blijft zo goed als droog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 20 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 11 °C.

’t Wod noe a gauw duuster.
’t Noorderlech nemp ok of.
De maon kuump langzaam oet de mais en de luch is vol steern.

[GerritHondelink]

Ie komt ter bescheetn met vot, Je komt er bekaaid af.


Bie ’n tandarts.
Doar lig ie dan
Met de beene in de luch.
’n Tandarts kik oe in de mond
en blös een diepe zuch.
Hij boort en pulkt, hij spuit en trekt,
troanen loopt oaver oene wange.
Het leam is oe dan niks meer weerd
te marteln met die tange.
Kokhalzend kie ie in dat felle lich,
oen heufd zit onder ’t bloed,
maar…deank dan ook is positief:
oene ogen die bint nog oarig goed!
Herman Kampman.


28 augustus Augustinus van Hippo
Het wordt vandaag geleidelijk bewolkter maar het blijft zo goed als droog in Enschede, met vanmiddag en vanavond kans op een regenbui. De temperatuur stijgt tot 21 °C en de wind is zwak, windkracht 2. Vannacht is het bewolkt en koelt het af tot ongeveer 10 °C.

Op St. Augustijn, zullen de onweders over zijn.

St. Augustijn stopt de zomer in bed,
tot de winter is gered.

Na het feest van Sint-Augustijn,
zullen er geen hete dagen meer zijn.

[GerritHondelink]

Wel kunnig is in Twente weet bescheed genog. Wie bekend is in Twente weet nu genoeg, is voldoende op de hoogte.


De kiste is in de koele zakt- boem.
Ne schuppe vol zaand d'r opesmakt- boem.
Gènne preeke oop riekdom, leefde, roem,
leert mi'j zovölle as dat: boem, boem.

29 augustus. Dood van Johannes de Doper.
Het blijft vandaag bewolkt maar zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 20 °C.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 11 °C.

Als het regent op St. Jans onthoofding, dan bederven de noten.

At de rogge is gemaejd ,
dan wodt de knollen weer ezaejd.

[Arie]

Ik mis de berichten van Gerrit Hondelink

[Veteraan]

Nog steeds geen Gerrit te zien.....

[enschedeinansichten]

Gerrit hoald goed vol

Wied vot.jpg (85.91 KiB) 1964 keer bekeken

[GerritHondelink]

Zoerproem. Onvriendelijkmens. Lach is ne keer zoerproem da’j bent.
Nen zoerproem zöt alitied de doonkere kaant van ’t leaven. Een somber inziende persoon. Een zuurpruim ziet altijd de donkere kant van het leven.

Melkbussen op de autowaag’n van Lis-Jens en Kleumpers-Graads.
Kolvoorts-Herman had een langzaam peerd en was altied het laatst.
An ’t stappen van het peerd ko’j heur’n welk’n melkboer der passeer’n
Achterop de melkwaag spring’n dat wol’n de keender geern.
Knellies-Bearnd had het eerst nen trekker, hef het peerd toen vot edoan.
Op ’t melkfabriek was het aait ne race van kom’n en van goan.
Bie de mulder zag ie bie wat weend het dreaien van de möl.
An stoet was nooit gebrek want warme bakkers waar’n der völ.
Ne oale smid, ne nieje smid, doar kon’ ze ’t peerd besloan.
Ne slager bie ’n dikken steen; Essink had Sinterkloas in de etalage stoan.
Kafmöl’n-Wilm was de schilder en Walburg en Lies waar’n allebei kapper.
De leu dee doar vot gung’ veul’n zich effen heel iets knapper.
Der kwam ok nen ABTB, dat hef heel wat kuiern kost.
Mulders-Jan dear ok in mel en Jessen-Jan den dear de post.
Gen supermarkt, ma Bakkers-Jan en Meiers-Jan, Buis-Toon,
Kol’n-Mientje en de Snieder en Beelds-Jan, dat was ’t gewoon.
Op zundagmon’ mo’j noar de kerk, dat mos van de pastoor.
Um 9 uur was de hoogmis en dan zung het mannenkoor.
In de eerste baank zatt’n de zusters, ne hele zwatte rieg.
Dee hebt vast bid tot God: ik hop da’k nooit ne kearl en keender krieg.
Noa de hoogmis noar Metiens, alleen de kearls gung’ noar ’t café.
Dan wödn’ der kaart tot ’n uur of 1 en ze drunk’n wat aans dan thee.
Der kwam volk bie Kaamps-Jan en der kwam ok volk bie Snieders-Bearnd.
De stemming was doar good, alle kearls wan’ good tevrean.
De vrouwleu gung’n noar hoes; achter ’t fenuus dat was hear plek.
Ze waar’n der an gewend want dat gebuur’n de hele wek.
De ooievaar brach keender of ze greui’n in’ boerenkool.
En de keender gung’ gedwee nog noar de leagere school.
Bie de zusters noar de bewaarschool, stil zitt’n, dat was wat.
Ik was noa de bewaarschool alle school’n in één keer zat.
Wat keender kwam’ nich veerder dan de veer- of viefde klas,
dan gung’ ze van de school en kwam’ bie ’t boerken good van pas.
A’j deur de beukenheg hen keek’n ha’j het kerkhof good in ’t zicht
Woa zovöl Boornbrookers al met ‘RUST IN VREDE’ ligt.
Loop’n noar de schole, noar de iesbaan, noar de kerk,
loop’n noar ’t café en ok loop’n noar het werk.
Het wöd’n tied veur ne FANFARE, voetbal, handbal en nog völ meer.
Ik zag heel völ veraandern, het bleef veraandern keer op keer.
Völ is der veraanderd, heel völ goods; ma nem mie nig kwoalijk as ik zeg:
Toen ik vrogger zes was, was ’t op Boornbrook ok lang nig slech.
Fons Platenkamp.

September: Herfstmaand haarfsmaond; fruitmaand; gerstmaand.
De vakanties zijn afgelopen. De dagen worden snel korter. Veel gewassen worden geoogst en iedereen profiteert als het kan nog van de mooie nazomer dagen.
September, het kan een gouden maand zijn, een waardig afscheid van een zomer.
De sfeer van de herfstmaand is als een heel goede wijn met een eigen bouquet.
In september hangen de vlierbessen overal rijp aan de struiken. Vroeger kwam je ze bij vrijwel elke boerderij of landhuis in Twente tegen, want volgens de overlevering beschermde de struik tegen heksen, vuur en bliksem.
13 september Johannes Chrysostomus.

Het wordt vandaag geleidelijk zonniger en de kans op neerslag neemt af in Enschede,
met vanochtend nog wel kans op motregen.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 19 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 6 °C.

Nooit zal september verbettern wat augustus hef verknoojt.

A 'j in september n grommel heurt knaln zal der met mirweenter völ snee valn.

[Veteraan]

En meteen stùf hij de deur weer in met 'n hoop verhaal'n!
Gelukkig maar!

[GerritHondelink]

Elk mens is wal is meu, en an vakantie too.
Eam d'r tussenoet um de sleur van alledag te deurbrekken.
Niks gin tillefoon bedeenn, niks mot, alles mag.
Röstig lui'ern in de zun.
En van hier naar daor,
Mar wat vlug de tied dan veurbi'j.

[Arie]

Elk mens is wal is meu, en an vakantie too.
Eam d'r tussenoet um de sleur van alledag te deurbrekken.
Niks gin tillefoon bedeenn, niks mot, alles mag.
Röstig lui'ern in de zun.
En van hier naar daor,
Mar wat vlug de tied dan veurbi'j.

Toch fijn dat je er weer bent.