Enschede-Stad.nl

D’r was mie te völ dak op ’t hoes.
Daar waren teveel mensen bij.
We kunnen hier niet vrijuit praten; er zijn teveel personen bij die het niet mogen horen.





Jan en Greete haddn biej 't rechte eene. 't Warm rover. 't Pakhoop bleek de zölfdn mening toogedoan en 't kreup oonder 'n zölfdn boom, woar 't alvas begun met 't vedeeln van wat zee in 'n loop van 'n dag biej mekaa haddn gapt. De rovers bleekn gin hoast te hebbn en Greete kreeg 't op 't leste naa benauwd. Zee har 't gedreenkte good ansprökkn en, ook a van de zeenwen, hoogn nood. Dat was toondertied neet zonn toer. De vrouwleu dreugn toen lösse boksn, twee piepn met niks der tussn, en zee leut Gods water over Gods akker loopn. 't Ongetuum, dat meenn dat de buuje lösbrök, reup: "'n Hemmelsn dauw vaalt, 'n Hemmelsn dauw vaalt". Onderwiel kreeg Jan 'n onmeundign andrang op 'n eendeldarm, meer van de spanning dan van 't ettn, doar harre neet al te völle van binnn kreegn. Hee mos, of a wol of neet, oet de bokse en dat völ Jan völle zoerder as Greete, dat köj wa noagoan, he mos oonder dee bedriewn ook de oonderdeure nog vasthoaldn. Mer eendeluk kreeg 't dan toch veur mekaa en toen 't kwietraakn reupn de rovers: "'n Hemmelsn mosterd vaalt, 'n Hemmelsn mosterd vaalt". Jan kon, biej al dee trammelant, de oonderdeure neet meer hoaldn en den völ de rovers klaboems op de plette, oonderwiel met 'n kolossaaln doonderslag 't schoer losbassn. De rovers sprungn hoog op en oonder 't geschreeuw van: , "'n Hemmel vaalt in, Hemmel vaalt in", tommeln ze over mekaa hen en leupn zich 't gat oet haakn, om vot te kommn.
Toen 't stille was ewöddn en ook 't onweersschoer of was etrökken, klaustern Jan en Greete umdaaln en doar zaggn zee dat de rovers 't gestollne in 'n steek harn loatn. 't Was goald en zulverwaark. Greete knuppn 't in 'n rooin tukdook van Jan, Jan smeet de oonderdeure weer op 'n nekkn en deur 't veeld sjokkn zee op 't hoes an.
Toen zee veilig binnn de poste warm, mos en zol Jan, veur dat zee achter de greunn kreupn, nog wat ettn; hee rammeln van 'n honger. Hee maakn zich in de asse van 't losse-veur 'n luk kaarnemèèlk van 'n veurn oawnd waarm en oonderwiel hee zich te good dee, trök Greete zich oet, scheuf de bedstee in tussen de mannefaktuurn en völ dreks in sloap.

Hee lig zo te reurn in ber.
Hij is aan het woelen in bed.




Jans was viefentachentig joar en slecht te pas.
Vuur het eerst van zien leavn lag hee nen heeln dag in ber.
Zienn oomzegger Hendrik kwam es kiekn hoe het der bie stun.
'Wat zee ik toch, oom Jans op de rug in het ber?', zee he.
'Och, Jong', zee de ole man, ' ik bin n luk an het oefn vust, want temet mot ik alle daag'.




Heurt non de hoonder kraosken, dat gif eier met de Paosken!

Wee met schaatsen nich um weet te gaon, den lig al, as e nog denkt te staon.




Mieke van Toeten Fraans was trouwt met zonnen windbuul, zonnen kalen kwit* oet de stad.
Zee was nich naa mooi, en ok ’n luk grof met 'n mond, mer eer vaer har oarig geld, dat was waor!
Daorum har den keerl eer ok nömmen, dat leuwt mer drieste!
Dow ze 'n maond of wat trouwt wazzen west, kwam 't heertje bi'j de boer en klagen zienen nood, jao, steen en been.
„'t Is niet om uit te houden met je dochter", kuiern hee Hooghaarlemmerdieks vot.
„Zij doet iederen dag niets dan schelden en razen, en overal vit ze op, 't Is om gek te worden",
en zo lammenteern hee mer vedan, tot Toeten boer zee: „Zo, döt ze dat?
Dat geduvel zak eer wa ofleern, dat koveer* 'k oe !
Dan zegt eer mer geröst, dat ze van mie gennen rooi'n cent zal èrven, as dat nich ophoolt!
Dan kan zee d'r nao fleuten, dat kan ze!".
En ho is 't gaon: meneer is ter nooit wier west te klagen aover zien Mieke.


Kwit = Kwibus kwast malle vent
Koveern = Verzekeren

Zwiegn en deankn kan gin een kreankn.
Zwijgen en denken kan niemand krenken.



A’j lang op ’t laand met buurman praot,
Denk dat ter dan twee teumig gaot.






De katoel is gennen besten zanger; mar wa nen eersten moezenvanger.

Toegegeven, deze zocht ik op:
https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Katoele

Zundag streektaalkarkdienst in Vroomshoop
Zundagoamd um 19.00 uur is der een karkdienst in de streektaal in de hervormde karke ‘t Anker an de Hoofdstroate in Vroomshoop.
Ds. Egbert van Beesten is de veurganger en Gezinus Veldman speult op het prachtige van Damorgel. Johan Vos is trompettist.
Wiej ziet oe geern kommen! Inlichtingen biej Thea Kroese theakroese@outlook.com

Alns doert maer nen tiedlaank.
Alles gaat voorbij.
Tiedlaank= tijdlang







TROUWE WACHT
As keender 's aoms slaopen gaot
Wordt too dekt deur eer Moo.
Dan veult ze zich zoo veiliq en
Doot rösteg d'oogen too.
Ze weet, eer Moo den hoolt de wacht
Now deert er gin gevaor.
Want as der mear het minste is
Eer Moo steet altied klaor.

Wanneer ze later groter bint
En zölm in ‘t leeven staot
Gebeurt 't dat ze bie tegenslag
Mangs weer naor Moo hen gaot.
Dee dekt eer dan van niejs weer too
Hoolt as van oolds de wacht
En oet eer leefdevolle troost
Put ze weer nieje kracht.

Meer eenmaol komp veur Moo de tied
Um ook te röst te qaon.
Vol leefde hef ze dag en nacht
Veur d' eere klaor 'estaon.
As Moo dan deur de keender sti!
En droof te röst' wordt bracht
Dan wordt der pas beseft hoo trouw
Zee was op eere wacht.

Maart '52 GRAADS.

Nen zwiegert kan ’t nen sprekkert nog vaak verbettern.
Een zwijger kan het een spreker nog vaak verbeteren; zwijgen is vaak beter dan iets te zeggen.
Spreken is zilver zwijgen is goud; of er is geen spreker, die een zwijger verbetert.
Deze bekende spreekwoorden worden nauwelijks meer gebruikt.



Alns an puun.
Mangs maak iej nog wal eens wat met. Mö'j oe eem veursteln......
Zit iej röstig in't hoes nen betken tv te kiekn, betken bezig veur 'Twents Dialect, draankske d'r biej, nen betken chiln...en in enemoal heur iej gestommel um't hoes hen...biej 'n noabers,
miln in'n nacht! Naamn za'k nich neumn. Heel eavn was't wear heanig, en doar gung 't gerommel en gestommel wear hen, en ik wol eigenliks noar berre...mer dat gung mooi nich deur,
't kabaal gung egaal verdan.
Mer dat gestommel gung van kwoad noar arger...geboonk teegn de muurn, gekraak um't hoes, kraaknde duurn, reenkelnd glas...en weet ik d'r al van,
Ik dach biej miej zölf...lo'w is nen moal goan kiek wat 'r loos is. Goa'k biej 'n noabers kiekn, hebt zee... met 'n beadn de keet kats an diggeln houwn!!
Zee hadn d'r nen mooin sloperiej van moakt. Ik vreug heur ''woar bu'j toch met geanks?'' Zee hadn ''nen 'bètken mot met mekoar had''. He'k miej dat hoes zo is heanig an van veurtn noar achter bekeakn...d'r was niks mear heel in't hoes, alns an puun, heelmoal riep veur de sloop.
Roetn d'r oet, geate in'n boetnduur...zo groot, doar kö'j wal nen baankstel deur noar boetn drukn, geate in de binnduurn...doar kö'j mekoar wa de haand deur geavn, heeln inboedel oawer 'n groond hen en weet ik d'r al van. He'k de leu mer ff töt röst èbracht.
Mer da's 't argste nog nich, doar leup ok nog nen soort van Lassie hoond in hoes...deur 't glas! Pff bah, 't deu miej a zear an de veute, mer da's achterof gelukkig good ègoan.
Ik heb 't heundke met noar hoes ènöm...die kriejt ze morn of oavermorn wa wier, at zee de keet wear nen betken leafboar hebt.
't Heundken ligt noe mooi vredig nöast miej.

Wie bint ter met ’t lech wa weer.
We zijn voor het donker wordt wel terug.




MAAK OE NICH DIK!'
In n oorlog bint der in en bie Eanske nog a völ bomn valn. Doar warn ok nog wal ees projektieln bie dee nich ofgungn,
nich explodeern. Eande meert 1944 was der zönn bleendgenger daal komn in ‘t laand van Piepnkopnbennaads in de Brookheurn. Hee har ‘t nich meteen opmearkt, meer n paar daag later har hee m zeen zitn in nen hook achter in de moat.
'Hoo mö'k doar noe met an?', har Piepnkopnbennaads zik ofvroagd. 'As de beest in t vuurjoar de moat in möt,
könt zee zik de peut der an kapot stötn en dat gef mer infektie of aandre narigheid. Wee'j wat',
dech hee vedan, 'ik stek dat ding der oet. t Zal wa meuite kostn, meer zitn loatn lik mie ok nich zoo vernemstig'.
En zoo gung Piepnkopnbennaads gangs. Hee stök de tosns grös der oet, maakn ne gruppe heelmoal roond um dee bom hen en kwam stöarig an dichter bie de stea woar at dat ding in de groond vaste zat. Doo hee völ zaand der um hen har votgreavn, gung e ees prebeern of hee t projektiel ok los kon kriegn. Hee pakn ‘t ding bie t eand vaste
en wiggeln t wat hen en wier. Antlestn har e geluk. t Geveurte gung lös zitn, nog efkes fleenk hard trekn en
rats... doar har hee t op de zied in t grös lign.
Piepnkopnbennaads smeet de koele wier too, lear de tosns wier op de stea en prebeern de bom op te kriegn.
Dat har nog wa best gewicht, dat veul m onmeunig teagn. Met zukswat in de haan kon e nich noar t hoes hen loopn.
Hee leut t ding eavn lign en haaln de skoefkoar bie de boerderieje vot. Tereuw op t laand lear e den bleendgenger
op de koar en leup der zoo met op t hoes op an.

“k Heb ’t in ’t lief.
Ik heb buikpijn





'Mer wat noe?' Joa, wat noe? Hee kon zönne bom toch nich biej m op t heem hoaldn? Dat zo'j deankn.
'Wee'j wat?', dech e reukeloos, 'ik breng dat ding noar t plietsiebroo in Eanske hen'. Hee haaln nen oaldn
peerdedekn oet de skoppe en zatn ziene fietse kloar. Hee wikkeln de bom in n dekn, kreeg t pakket op
en lear t achter op n bagagedreager. Een haand boavn op t pakket, een haand an t stuur,
doar gung t hen, mooi stoer op Eanske an.
t Begun a luk duuster te wordn, zoo dat aandre leu geels niks in de smiesn harn, wat Piepnkopnbennaads
doar an t traansperteern was. Noa zoowat aanderhaalf uur loopn kwam hee in de stad en an de kaante
van de grote stroat skeuf e mooi liekoet op t plietsiebroo an. Doar ankomn zatn hee de fietse teagn t hek an,
haaln de bom van n bagagedreager of, sleug t ding oonder n aarm en gung met wat meuite van t buurn meteen
in t pliet¬siebroo in.
Achter t loket deu nen ageant t ruutke in de heugte en vreug wat e kwam doon.
"k Kom hier eavn ne bom ofleavern', zear Piepnkopnbennaads, 'dee zat bie mie in t laand, meer ik heb dee
der oet stökn'.
Den plietsie steuf op stob en stea van skrik n paar tred achteroet en was glad op n biestern.
'M-man, m-man', stottern e, 'l-laat d-dat d-ding t-toch niet vallen!'
'Ach wat!', reageern Piepnkopnbennaads, 'maak oe nich dik!
Dat ding is mie oonderwegns wa veer moal van de fietse of pleerd!'
Ben Frey

Algerak probeert in TwentseWelle
In meert dialectmoand spölt muziekgroep Algerak in TwentseWelle. Ankommen woensdagoavend geft ze doar ‘n try-outconcert, zoas dat het. De groep, dee besteet oet vief muzikanten met veur ’n deel in ne neije bezetting, is in de wearld van de streektaalmuziek nen bekeanden naam. Algerak zeengt völ leedkes in de Twentse sproak. Mangs bint dat eagen teksten op wearldhits as “Fever”, mer ok doot ze eagen composities met teksten in het Twentse dialect. Bie ’t optreden löt Algerak - dat betekent in ’t Hollaands “een aangename verrassing”- bekeande leedkes van eerder heuren, mer ok neij repertoire. Algerak is ne muziekgroep met nen knipoag en löt de leu wis glimlachen. De try-out in TwentseWelle kommenden woensdag 9 meert begeent um 19.30 uur. Um der bie te wean kost € 5,-. Doar krie’j de koffie dan bie. Mear info bie streektaalconsulent Harry Nijhuis: h.nijhuis@twentsewelle.nl

Gef sprokkelmaond de winter niet dan is e veur Paosen in 't verschiet.




Siena, de vrouw van Hörst-Graads was störven.
Ziene koo gung nen zet later dood. Um de koo har hee't meeste verdreet.
Dat heuren de pestoor en wol d'r meer van weten.
Waorum hei’j meer verdreet um de koo as um de vrouw?' vreug e plat vot.
`Now, zeet es! Acht vrouwleu hebt zik a anbeun, en nog nich ééne koo.'

Dee könt zich duftig reurn.
Die zitten er warmpjes bij. Die hebben genoeg geld





In n doarp in Twente hadn n paar öldere dames in de joarn vlak noa n oorlog nen schoolmeester op kamers.
Die man at doar ok altied met. Nou gebuum het wal es dat de dames op nen mooin zommerdag wegfietsn noa femilie of kunnigheed.
Ten gerieve van die schoolmeester hungn zee dan aait n groot kerton an de veurdeur en
doarop stun: 'De sleutel ligt in de straampn van de pruimeboom'. Dat was dudeluk.


Straampn = gaffelvormige stronk, de plaats waar de benen samenkomen (het kruis).

die is dubbel...

Ik bin vaker met dat water naor nen dokter wes.
Ik heb ondervinding in dat soort zaken.
Hij heeft al vaker zo’n onaangenaam geval gehad.






Boonenpotter = koekoek zo genoemd omdat hij in de tijd van ’t bonenpotten zijn geroep laat horen.
De naam boonenpotter geldt ook voor de wielewaal, een soort die net als de koekoek pas in mei uit zijn overwinteringsgebied terugkeert. De naam reagnhaler heeft hij gekregen omdat hij vlak voor een regenbui vaak actief roept, iets wat trouwens meer vogels doen.

Hoo langer a’j biej mekaar bint, hoo meer ie ’t tikken van de klok gaot heuren.





A’j nao nen zie spek met nen metwos smiet,
Licht bin’j dan ok de metwos kwiet.

Toon en Toon op Dee Marken-dialectoavend in de Lutt
Toon en Toon bint woensdag 16 meert op de joarlijkse dialectoavond van historische vereniging De Dree Marken. Toon Lansink en Toon Reysoo doot op trekzak en striekbas en zingt leedkes in de Twentse sproak. Mooie teksten met mangs nen knipoag en völ humor. De dialectoavond dreait dit moal um ‘t veertigjoarige jubileum van De Dree Marken. Harrie Booijink oet Böaningen döt ne veurdracht oawer de meuiste dinge dee der west bint in dee joar. Wieder wordt kleurrieke leu, dee opvaalt deur eare wieze van leaven en doon, nog ‘n moal wear in herinnering bracht met biezundere verhalen. Ok de jongen doot met en loat heuren dat ze met de Twentse sproak nog good oet de veut könt. ‘n Dialectoavend is in Dorpshoes Erve Boerrigter an de Plechelmusstraat in De Lutt. ‘t Geet los um 19.30 uur en ie könt der veur niks in. Mear informatie bie Harry Nijhuis h.nijhuis@twentsewelle.nl

Aarmood en nood zint de beste leermeesters.
Armoede en nood zijn de beste heelmeesters.





KETS ALLENEG (1)
En non zal t gebuurn. D’r is gen meanske te be¬kenn, hier in de fietsenstallege; disse keer zal e Andre te grazen nemn,
en gen klean betje. Andre, woer t e zonnen aldrbarstenden hekel an hef. Wat zol e um geane n moal klappe geewn.
Jammer, Andre is te groot en onmeuneg stoark.
Michiel haalt n klean sjem-pötje oet de boksen¬taske en stopt zinn vinger in de broene stroop den in dat potje zit.
En non t fietsenzadel insmearn, dan kan Andre lekker zitn, temee, as de skole oet¬geet. En dan de haandvatn nog, wat zal e angoan,
as zinne haande bliewt plakn. Zo, dat is terechte, en non nog n vuurbaand lek stekn met de stopnoal-de, dan...
'Wat gebeurt daar, he, staan blijven! Zeg, ben jij helemaal gek geworden? Kom eens mee naar bin¬nen!'
Dat is Boor, n oonderdirecteur, nen strengn keal, met nen moond as nen streep. As e begeent te bruln,
stuitert de skole op de fondameantn. Mi¬chiel geet as nen bedörven hoond vuur Boor oet, noar de directeurs-kamer.
'Stroop smeren en banden prikken, ik dacht dat jij les had? Eens even kijken, jawel, 2B, lokaal 23, Frans,
jij hebt heel wat uit te leggen. Ga je gang, ach, wat ben ik geïnteresseerd!'

Krom holt braandt effengood as liek.
Krom of recht hout brand even goed.





Boor kan skoarp wean as n skelmeske, dat hoow ie Michiel neet wies te maakn. Boor lig ietskes achteroawer in zin dreejstool, de haande evooldn op zin machtig lief, de doemn frommelt an t leste bölke van zinne knupdasse.
Michiel haalt de skoolders op en zeg niks. Boor hef maklek kuijern. Hoe mu j dat allemoale ver¬teln? Dat ze um aajt ploangt, dat e n jongsen is in de klasse, dat e ook nog ne keer steale gek is van Andre zin zuster en dat Andre doar loch van hef ekreengn en um de gek an hef estökn woer alleman bie was - in de klasse! - en gistern har e um n pakn met ebrach. 'Kadotje van min zuster', har e ezeg, awier woer alleman bie was, 'ie zoln t op de stea oetpakn'.
Hee har zich neet loatn kenn en har t pepier dr of eskuurd, en toen zat dr nen pamper in. 'Met plas-gootje!' har Andre duur t gejoel hen eskreewd. Hoe mos ie dat allemoal an Boor verteln?
Michiel haaln zinne skoolders op en zea niks. Dr kömn van dee lastige troann, neet göln, dan zol e nog lewer...
Mear ja, Boor geet heaneg an vuuroawer zitn, de elleboams op t buro, en non dut e de haande oonder n kin.
Allo Michiel', zeg e vreandelek, 'dat is niks voor jou om zo kinderachtig te doen, stroop sme¬ren en banden prikken, geef me de kans om je te helpen, ja?'
Dat 'ja', dat dut t um, Michiel begeent te göln en vertealt t hele verhaal. As ze dr achter komt dat e dit hef duurverteald, zeunt ze um nog völle mear ploagn, zeg e, en as hee non toch alleneg is, wil e dat ook leewer bliewn. Dan zal e zik wal redn, en doarumme hef e teeng de Fraanske juffrouw ezeg dat e niks te bes te passe was en lewer noar hoes wol, en of e dat moch vroagn an n directeur. En zo was e biej t fietsenhok terechte ekömn, want n stroop har e gisternoawnd al kloar ezat, oaweral op verdach.

Teagn ’t lief loopn.
Tegenkomen.




'Zo', noffelt Boor, 'dus moord met voorbedach¬ten rade. Alsof je daar iets mee oplost, stiekem wraak nemen. lk zal eerlijk zijn, ik kan je best be¬grijpen. Als ze je maar lang genoeg pesten, dan doe je zoiets, je wilt toch wat doen. En je hebt gelijk: als ik die jongens nu bij me roep, gaan ze je misschien nog harder pesten, nog geraffineerder. Weet je wat? Je moet me vandaag nog maar eens laten nadenken over een oplossing. Dit is je laatste les, niet? Nou, ga maar naar huis, dan kom je mor¬gen weer hier terug, na de laatste les'.
Boor zweejt ineens met zinne haand, zoiets van non, goejndag, vot iej.
Nen fijnen keal, den Boor. Michiel haalt zinne fietse oet de stallege.
Boor zit nog efkes achtr zin buro te prakkezeern. Non he k vergetn te zengn dat-e dal zadel skone mut poetsen, bromt e in zikzelf. Hee kik op zin allozie. Oawer veer minuutn geet de belle.
Hee lop noar boetn, hee wil noar t noodlokaal woer de juffrouw Fraanske les gef. Eawn bie¬proatn, noa-vroangn hoe Michiel t dut in de klasse.
Hee keump langs de fietse van Andre. t Zadel gleamp as ne halve moane. Pejoa, dech Boor, en dan ook nog n baand lek stekn. Dat is dan in elk geval neet gebuurd.
Boor kik urn zik hen. Gen meanske te zeen. Hee doeket zich, dreejt t fetiel lös en lop geneuglek verdan.
Gerrit Kraa