Spreek je dialect

[GerritHondelink]

At de kraejen vergadert, denk ter an dat de koalte nadert.
Het groeperen (samenkomen) van kraaien duidt op koud weer.




In Boorn stun de weeg van de Twentse textiel. (2)
Tiegen 't millen van de 18e eeuw was 't met 't bleuien van de textiel in Boorn oflopen. De fabrikeurs gungen in Almelo en Eenschede wonnen, umdat daor bettere verbiendingen wadden. Dat zal ook wa zo ween wes, want in 1809 wordt d'r klaagd, dat de Boornse bekke (de verbiending Boorn-Almelo) in slechten toostoand verkeerden.
Wat wadden in vroeger tieden zo de lonen van dee textielleu. In de joar'n 1700-1845
(in al disse joaren bleven de lonen zo 't zölfde) verdeende nen volwassen weever 58 ceent per dag. Dat was 't loon in Boorn. 't Was nig völ. meer toch nog meer as in oandere plaatsen.
In Hengel en Almelo was 't 50 ceent, in Eenschede 54 ceent, in Ootmösken 35-50 ceent en in Oldenzel meer 30 ceent. Tiegen 't leste van 1845 zag iej, dat disse lonen, oawer 't algemeen, nog wier 5 ceent leeger wadden. Van nen echt'n crisis in de textiel was in Twente sproake in 1753 en ook van ne grote weerkloosheid. Dat hoesweeven hef in Boorn duurgoan tot ongeveer 1880. Dow mos 't de hoandspool verspöllen van de snelspool en konden de hoesweevers, al deden ze d'r ook 'n gat biej op, gin brood meer verdeenen. D'r kömmen in Twente en ook in Boorn, aajt meer nieje febrieken en in Boorn köm Spanjaard opzetten en begun zich te röören. De hoesweevers hadden ofdoan, ze konden nich meer metkommen. D'r was nen niejen stoand ontstoan : de fabrieksweevers.

[GerritHondelink]

Wee zich schaamt biej ’t vraogen, kump biej ’t beuren te kort.
In de handel moet je een goede prijs durven vragen.






Hanna den hef ’t riejbewies
Eindeluk hef ze 't toch e'haald
Zesteen maol examen daon
Wat hew daor wat an betaald
Ze hef 't bewies now veerteen daag'n
Meer wat der amaol is gebeurd!
le slaot de haande in mekaare
Aj dee ongelukken heurt!
Bie bakker Hof daor is ’t begunnen
Daor gung de etalage der oet
Der bleef nich een 'n splinter heel
Van dee grote dure roet
Dan bie Antoon van de Plette
Daor gung ‘t kippenhok der an
Now was dat wal nen gammel ding
Meer ie kriejt der wal ne rekkening van

En de nienduur van Stoots Hennek
Kon ze ook nich laoten staon
In plaats van up de rem te trappen
Is ze stug verdan e’gaon
As ons Hanna 'n auto an slöt
Gaot de Buren voort naor binnen
Want ie mut der wal op rekkenen
Ze jag alns van de pinnen
Meer dat kan nich zo verdan
Ik leuw ik doo de garage op slot
Want de leste veerteen daagn
Hew iedern dag ne kip in de pot
Har ik alns veuroet weten
Haw nooit nen auto an e' haald
Want ik heb der now intussen
Leuw ik al wa dree betaald
Graads

[Veteraan]

Vrouw'n achter t' stuur...

[GerritHondelink]

Better ’t lech andoon as klagen aower ’t duuster




Top geheim of lopend niejsblad.
Buurvrouw now muj toch is lostern
'k Heb weer 'n heeln hoop niejs e'heurd.
Je könt der met 'n kop nich bie
Wet der amaol um ow hen gebeurt.
Leida van de oale mölle
Den trouwt is met den kondukteur
Hef alns in 'n stek e'laoten
Is met nen aandern der van deur.
'k Heb aajd wa zegd dat den nich deugd'n
En Sientje, wet eer zuster is
Door hek ook gin hoog'n dunk van
Dat geet eerdaagns ook wa mis
En hei heurt van Pilo’s daatje
Den zet alns an de lat
Eern keerl hef toch wal good werk
En dan nog zoo völ schoold an ’t gat
Meer ja, a’j alle wek wat niejs haalt
Daor is gin verdeen’n an.
A’j al wa’j hebt meer an de hoed hangt
Kriej van zölm niks in de pan
En weej dat al van Derk de pofferd
Dee hebt twee heunde an e'schaft
Ze hebt zölm haost niks te etten
'k Wed dat dee deers van honger blaft
En Huppeldien is in verwachting
Je snapt gewoonweg nich hoo’t kan
't Mèènske is at een en vieftig,
Ze zeit ‘n bakker weet doar van
En Janus Pik den zit a weer
Den hat weer is in e'brökken
't is ne schaande veur de buurte
'k Wol meer dat dee hier vertrökken
Alns wak ow now verteeld heb
is geheim heur dèènk der an
Meer now goa’k weer naor de kökken
De koffie hei toch oet de kan.
GRAADS

[GerritHondelink]

‘n Gat in de weend jaagn. Doelloos rondfietsen.




Op nen dag koomp pitbull Benno met 't kenien van de buurleu anzetn. D'r zat weaneg leawn mear in.
'Potverdikke,' dach Jan, 'dat heb ik wier.' Hee wus doonders good dat de buurn onmeuneg gek warn
met dat kleane deer. Jan sprung dereks op de fiets en gung op 't doarp op an um zich 'n niej kenien te haaln.
Soawnds in 't duuster stopn hee 't nieje kenien biej de buurn in 't hok. 'Zo,' zea Jan, 'ok wier terechte.'
'n Dag later stun 'n buurman an de deur: 'Jan, noe moi’j is good lustern!' 'Wat hej dan toch?'
zea Jan, 'Nou,' zea 'n buurman, 'gistern is oons kenien störven.' 'Dat mean iej neet,' zea Jan.
'Joa, echt woar. En noew hek 'm biej oons achter in de wear begraawn. Mer, wat deank iej?!
Vanmonn kiek ik in 't hok en dat beest löp d'r gewoon wier!'
'Tsja,' zea Jan, ''t bunt noe eenmoal taaie rakkers.'

[Veteraan]

[GerritHondelink]

As de put dreug steet, besef ie de weerde van water.
Als je iets niet hebt, weet je wat het waard is.





Noaberleed
Aan de oever van de Dinkel
zat ne Noaber heel alleen.
Heel alleen zat hij te treuren,
want zien Noaberschop was heen.
Mer opeens heurd hee wat zingen.
t Lik wa t oalde noaberleed.
t Oalde leed um met te zingen,
zoo verdwient zien stil verdreet.
Aan de oever van de Dinkel
zit gin noaber meer alleen.
Nich alleen zich vol te drinken,
want wie Noabers bint bie-een.

[GerritHondelink]

Vasselaovend mö’j met de vrouw hoaln, zear de boer en Poasken met de pestoor.


In Febrewari snee en reagn dat brech ’n boer wa zeagn.




Siena, de vrouw van Hörst-Graads was störven.
Ziene koo gung nen zet later dood. Um de koo har hee't meeste verdreet.
Dat heuren de pestoor en wol d'r meer van weten.
Waorum hei’j meer verdreet um de koo as um de vrouw? vreug e plat vot.
Now, zeet es! Acht vrouwleu hebt zik a anbeun, en nog nich ééne koo.

[GerritHondelink]

Troebel is nooit good, zear Jans en dreunk nen kloarn.
jenever= kloarn





N HAAN VAN DE BUURN (1)
Jewilmke steun in n hof met n buks van zin breur Herman. Hee moch dr wal neet met mear Herman was hen metseln
en zin moo was in de wear met de waske.
Achter de conifeern kon gen meanske um zeen en hee perbeem t miln van de skeetskiewe te raakn den e teegn n boarkenboom vaste eneageld har. De henn en n haan van de buurn vergatn te skareln,
ze veunn dat geskeet van Jewilmke wal interessant.
Huw, doar köm zin moo um de waske binn te haaln. Jewilmke doekn zich nog iets vearder.
t Kon nog wal efkes doern, want de waske-liene höng good vol. Twee oonderboksen van zin va, dree boezeroens,
n poar titbuulkes van zin zuster Mientje en wat spiekerboksen van zin breur Herman.
Zin moo dee eers de tuugpinn losmaakn, dee steuk ze in eurn moond, de waske in de maande en dan de pinn in n skölke.
Gadderrie, doar ha j ook Dika nog, de buurvrouwe, den wol de waske juus ophangn.
En joawal, doar begun t geteut, oawer t wear, oawer t vuurjoar dat dr anköm, oawer dat ze in ebrökn harn biej de supermarkt, wat n spil, wat n spil, t is wat te zegn, of neet dan, wat zeggie, zengt dat wal, o j geliek hebt.
En Dika har nog mear niejs: moarn kreegn ze volk, leu oet Hollaand, den keal was vroger oonder edökn ewes in t ooldershoes van Getjan, Dika zinn keal.
Zee, kiek, en non wol Getjan venoawnd n haan dood doon. Den har zinne joarn wal ehad en t deer was
wat al te völle an de hellege kaante.

[Arie]

Ze stoat now stil, de töw! (1967), gedicht van Jan van Ooyik, zie: http://cultuurtijdschriften.nl/download ... cid=479397

[GerritHondelink]

Is de noordenweend in Febrewari stil, dan wil ’t nog boesken in April.




Het deer steun plechtig zin doodvonnis an te heurn, n kop ietskes skeef.
Bes lekker, zea Jewilmke zin moo, kö j fijn soep van trekn, of doo j ne in de broadpanne?
Jewilmke keek bedroowd noar t oarme deer, hee wus wal dat Getjan n haan neet al te zachzinnig zol slachn,
n kop dr of en dan loatn fladdern en zo. A j toch zo an oew eane mosn komn...
Op dat memeant kömn dr n poar van dee F 16's anvleegn. Dika heul de haande teegn de oorn,
en Jewilmke zin moo kreump in mekoar, zon gegöl, n eenn kom noa n aandern kats lege oawer t hoes hen.
Jewilmke bedach zik gen oognblik, hee steuk n loop van n buks tusken de conifeem hen, kneep t ene oge dichte
en haaln n wiesvinger noar binn. Pats. Miln in de roze!
n Haan keek efkes of dr iets neet helemoal in order was, dee nen sproonk en lea zik toen met nen smak dale,
t was in eenn klap gebuurd. De henn keekn verbiesterd too.
De buurvrouwe zag n haan opzied valn, mear har niks eheurd duur dee straaljagers.
Tookseldmie! Wat zöw non beleawn? Wat zol den haan skealn? Vaalt e mie op de stea dood! Of zol dat duur dee straaljagers komn? A j mear neet meant da k dat deer in de soep doo, vuur gen good!
Hee kan wal wat oonder de leedn ehad hebm, wat zeggie?
Jewilmke zin moo har n moond vol tuugpinn en haaldn de skoolders op. Snaptn dr ook niks van.
k Geleuwe da k ne mear dreks begreawe, aan¬ders wil Getjan um venoawnd toch nog in n kok¬kepot hebm,
en ik kriege dr genn hap van duur n haals, ik hale sebiet de batse, zea de buurvrouwe.

[GerritHondelink]

As in februari de katte in de zun lig, dan lig e in meert bi-j ’t vuur.




't Is wat te zegn, zea Jewilmke zin moo en doar bleef t gelukkig bie, ze leup n hof oet met ne volle wasmaande.
Jewilmke köm zo heaneg onneuzel vuur n dag, n buks bleef achter de conifeern en hee heurdn t hele verhaal vuur de tweede keer.
Loat ne mie mear begreewn, dat is kealswoark, zea r e. Dika keek um dankboar an.
Zo j dit wiln? vreug ze. k Heb dr nen alderbar¬stenden hekel an, kan k oe wal verteln.
Jewilmke haaldn de skuppe oet de sköppe en reurdn wat in t zaand, n haan lea r e achter eur eegne kniennhok, dan mos e t venoawnd mear zeen te regeln met n buurman, as Herman mear neet achter dat buksengedoo kwam, dat was t vuur¬naamste.
Doew e s oawnds dreks noa t etn n hof inleup was e neet bepoald op tied: n buurman steun al tot de knene in de groond te skupn en te bekken. Hee, Jewilmke! Hoe depe he j den haan begre¬awn? lk zin al zewat an de aandere kaante van de weareld! Miej duch. dee vrouwleu hebt aajt wat te nöaln! Den haan skealt niks, den zeent dee straaljagers op t hatte eslaagn!
Jewilmke haaldn n haan van achter t kniennhok, lea de vinger op de lippe en spreuk gedeampt oa¬wer n buks en oawer t ontzag vuur zin breur Her¬man.
n Buurman sleu um met de haand op de skool¬der. Ik zal de kiwn op mekaander hooln, kö j vaste van op an, zea r e.
Doar kreejt gennen haan noa!
Gerrit Kraa

[Arie]

twents dialect

[hans]

geweldig
vinkleuk!

[GerritHondelink]

Onbezeens koopn.
Kopen zonder eerst te kijken.




Wat komp van leegen,
Dat zal vervleegen.
Mer woe 't ook geet:
De waarheid steet

[GerritHondelink]

Hoo meer leefde, hoo minder spraok.
Mensen die van elkaar houden hoeven niet de hele tijd met elkaar te praten.




Slodd’reg

Onze Dientje kwam oet schoole
Ze was luk an de late kaant
Kom ie nog 'n maol zeg Hanna
't Etten is haos anne braand.
En waor is oons Jenske zeg ze
Hei den nich weer met ebracht
Nee, den mos in schoole bliem
Kiek zeg Hanna, hak 't nich dacht
Wat heffe now weer oet e'vretten
Den jong hef aajd wat bie de hakken
Asse komp Graads muj den jong'n
Is dufteg bie de oor'n pakken
Waorum mosse dan toch bliem
Vreug oons Hanna nog 'n keer.
Meneer den vreug naor de Azoren
En dat wus oons Jens nich meer.
't Is 'n kruus zeg toen oons Hanna
Zoo slodd`reg as den jong aajd döt
Den weet now nooit of te nimmer
Waor ’n pröttel altied löt.

Augustus 1954 Graads

[GerritHondelink]

Februari kold en nat, brengt völ koren in 't vat.




Dien was bie de noabers op vesiet. Hear dochter Truus had hear begeleid onderweggens.
Dien was nich mear van de jungstn! 'Ho hef dien vader het nog?', wol ze van de jonge buurvrouw wetn.
'Hee kan wal good vuur zienn leaftied, allenig wordt hee zo doof'. 'Joa, as ie older wordt krieg ie almoal
oe kwoaln wal, dat heb ik ok wal', zer Dien. Evn was zee stil. Toen zeg zee:
'Truus, wat heb ik ok al wier? 'Moder, doe bis zo vergetach¬tig!' was het antwoord.
'Oh, joa', zer Dien, 'ik bin ja zo vergetachtig'.

[GerritHondelink]

Wat stink ie naor foezel, zee dr een. Dat kan nich zee ‘ anner, ‘k dreenk nooit aans as brannewien.





Gerrardoom was dreeenneegntig joar en warachtig nog nooit zeek west.
Joa, wal es n moal n kleen ongelukke had, mer wieders niks.
Hee was bie een in de buurt evn op de koffie. Zeg die vrouw:
'Hoo geet het aans nog met oe, op den krasn leaftied?'
Wat mot ik doar nou op zegn', zer Gerrardoom, 'ne rechte kwoal heb ik nich,
ik zal temet zo mer n luk dood motn goan'.

[GerritHondelink]

As een ekster op een varken springt, is ’t ’m um de luuz te doon.
Gezegd als iemand alleen maar aardig doet, omdat hij op een voordeeltje uit is.




Diessel
Zet toch nich zon zoer gezich !
Bloomen staot wa wis
Ook an dienen weg, schoonwal
't Misschien ne diessel is.

Weaz' tevrean, gao mer stil
Dienen weg vedan.
Wocht, dow wös 't nog gewaar
Dat ne diessel bleuien kan.

(A. Wibbelt)

[GerritHondelink]

Hee brek van greutsigheid nog kot.
Hij breekt van verwaandheid nog in 2 stukken.



Graads Brinkhoes oet Eansche wol zien breur Hennik, den 20 jaor in Amerika har woond, de stad ees loaten zeen.
En wat is dat dan veur een gebouw, vreug Hennik. Dat is ne nieje kerk, zea Graads. Mooi gebouw, vun Hennik.
Mer wa'k vraogen wol, hoo lang hebt ze daor aover daon: Een good jaor, gaf Graads tot bescheed.
Hennik lachen schaamper biej oons in Amerika doo'w daor nog gin half joar aover.
Ze gungen zwiegend verdan....
En wat is dat dan veur ne straot? vreug Hennik aandermaol; dat is de nieje Boulevard.
Daor he'w een half joar werk an had, leug Graads, um zien breur 't het pochen of te leren.
Wat ze'j ? Een half jaor? Keerl en gin an dat doo wiej in Amerika binnen dree maond.
Graads heul zik koest..
Doo ze bie het station kwammen, vreug zien breur? Is dat vast ‘t nieje station van Eansche ?
Graads zetten groten ogen op, wat ze'j? het nieje station? Mien zeel, zol dat 't niej staion wean?
Verdreaid, iej hebt geliek. Och heer, och heer, gisteren zin'k hier nog langs ekommen,doo stun er nog niks...