Jan Cremer, schilderende rebel van 65
Door Evelien Baks
Jan Cremer wordt 65. De rebel van weleer wordt door zijn uitgever geëerd met de publicatie van ‘Brieven 1956-1996’ en toont in Rotterdam een overzicht van zijn leven als duizendpoot.
Hij gaat voor de 120. Moet kunnen met dat lijf. Hij leeft gezond, haalt alleen stevig door na een lange periode van werken. Nee, hij mag dan 65 worden, er zijn nog zoveel dingen te doen... Mooiere schilderijen maken bijvoorbeeld, betere boeken schrijven. En ‘Ik Jan Cremer 3’ moet er ook nog komen.
In een vraaggesprek met HP/De Tijd onlangs maakte Jan Cremer korte metten met het idee dat hij als kersverse bejaarde rustig onkruid zou kunnen gaan wieden in zijn knollentuin. ‘Ik heb nog steeds het idee dat ik moet gaan beginnen’, aldus een nog immer ambitieus schrijver en beeldend kunstenaar.
Woensdag 20 april werd Jan Cremer 65 jaar. Een mijlpaal in een bewogen leven, dat wat hem betreft dus nog een halve eeuw door kan gaan. Ter gelegenheid van zijn verjaardag verscheen gisteren bij zijn uitgeverij De Bezige Bij het duizend pagina’s dikke ‘Brieven 1956-1996’.
Voor de enige officiële tentoonstelling, ‘Cremer’ in de Rotterdamse galerie Animaux selecteerde Cremer zelf tegen de honderd werken. Tulpenvelden, Chinese landschappen, korenvelden, de Provence: al zijn favoriete onderwerpen. Zelfportretten, grote doeken, etsen, litho’s, kleurenfoto’s en een enkele vaas. En ze zijn te koop.
Jan Cremer werd in 1940 in Enschede geboren uit het huwelijk van een elektrotechnisch ingenieur en reiziger en een Hongaarse, die had gestudeerd aan het conservatorium in Boedapest. Zijn vader overleed twee jaar later en Cremer groeide alleen op bij zijn moeder. Hij werd zetter, drukker en reclameschilder. Ging studeren aan de kunstacademie en sloeg mede op advies van zijn moeder zijn vleugels buiten Enschede uit.
Cremer groeide uit tot een schilderende rebel, een vrije vogel, die de aandacht wist te trekken. Met motoren, sportauto’s en vrouwen. Met provocerende uitspraken (‘De enige bestseller, dat ben ik’) en gedrag waarmee het literaire establishment van toen amper raad wist.
Zelden zal een boek zoveel ophef hebben veroorzaakt als zijn ‘Ik Jan Cremer’ in 1964. Het werd het meest spraakmakende boek dat De Bezige Bij ooit heeft uitgegeven. Hij beschreef seks met alle woorden die hij daarvoor nodig had. In zijn boek werd geneukt, gezopen, genaaid, gescheten. Vuil kreeg hij over zich heen, maar ondertussen verslond heel Nederland zijn boek, al dan niet stiekem.
De stoere jongen in spijkerpak vluchtte naar Londen en van daaruit naar Amerika, waar een vertaling van zijn boek verscheen. Hij kwam er in contact met mensen als Andy Warhol, Roy Lichtenstein en Willem de Kooning. Hij maakte een platenhoes voor Bob Dylan, werd gesignaleerd met Jayne Mansfield en genoot van het leven in het Chelsea Hotel waar zijn uitgever hem had geïnstalleerd.
De vrije vogel verplaatste zich in de jaren daarna van continent naar continent. Precies zoals hij ook nu leeft. Cremer woont afwisselend in Parijs, New York, Londen en Amsterdam. Dan weer schrijft hij, dan weer schildert hij. Hij is een duizendpoot. Schrijft reportages, doet columns, maakt vazen, schildert, creëert monumenten, fotografeert.
Met Parijs maakte de jonge Cremer al medio jaren vijftig kennis. Hij studeerde er aan de kunstacademie, kreeg er les van Zadkine. In de Franse hoofdstad trof hij ook Karel Appel en Corneille. In ’58 kreeg Jan Cremer zijn eerste tentoonstelling in Den Haag: ‘Peinture Barbarisme’. ‘Ik sodemieter verf op een doek, ik druip, spat, sla, schop, ik vecht met verf en soms win ik’, zo meldde de achttienjarige barbarist.
De lijst met tentoonstellingen sindsdien is lang. Een paar honderd solo- en groepstentoonstellingen. De lijst met publicaties ook. En in de tussentijd duikt Jan Cremer dan weer hier op, dan weer daar, maar sinds 1990 is hij voornamelijk bezig als beeldend kunstenaar. En de pr, daar zorgt-ie zelf wel voor. In HP/De tijd: ‘Ik ben mijn eigen reclamebureau, want niemand doet het voor je. Ik weet ongeveer wat de mensen aanspreekt.’
‘Cremer’: van 16 april tot 16 juni in galerie Animaux, Rotterdam.
http://www.animaux.nl
bron: uit de tubantia
Voor de geinteresseerden, vanavond is Jan Cremer te gast bij Barend & van Dorp op RTL4 rond de klok van 23uur.
