Spreek je dialect

[GerritHondelink]

29 november
Op 29 november worden er meerdere heiligen herdacht, waaronder de heilige Radboud, Sint-Saturninus van Toulouse en de Zalige Dionysius a Nativitate.
Daarnaast is er de niet-kerkelijke traditie van Sint Pannekoek, een dag die ook op 29 november wordt gevierd.
Met de eerste stevige vorst die op het eind van nov. Zeker al te verwachten valt, ziet de boer met vreugde de dodelijke klap voor het venijn het ongedierte. De muggen, vliegen en wespen zullen het nu niet lang meer maken.

IJs op de dag van Saturijn, het weer maakt daarna korte metten met dit venijn.
Um Boorn hen
As iej um dissen tied oe wilt verzetn
Möj ie eerlik woar dan nich vergetn
Um dicht biej hoes ees good te kiekn
Want dan zal oe wa heel rap bliekn
Dicht biej de deur is noar ik meen
Na veul moois veur oons te zeen

Op de fiets of met de benewaage
Mu’j der op oet disse zommerdaage
Gaat ees noa Oasel – kiek daar ees roond
Roek dan de loch da’s pas gezoond
Heurt dan de veugel dee fluit aaltied weer
Da’s ok veur oe – begriep dat toch meer.
Dee oale eekn ze staat der a joaren
Ze geewt oe scha zoonder völ bezwoaren
Fiets dan bedaart op Twickel ees an
Kiekt um oe hen zovöl as ’t mer kan
Zet oe ees daal op zunne hoolten baank
Iej heurt dan de stilte, minuten laank.
Nen jongn veugel den zien mooder röp
En ’n knientje dat vlak langs oe slöp
Dan goa’j wieder – Wendezoele, ölliemöl
Kiekt good um oe hen, iej zeet dan zovöl
Roondom Boorn jao nog völle meer
Gaat ees noa Hettum of Soasel ne keer.

Zeet dan hoo alns weer is goan greuien
En zee iej het daar ok wa ees bleuien?
Ken iej ’t verhaal nich van het Mölnven
Gaat dat ees heurn – loop d’r mer hen
Biej ’t café gebroek iej dan koffie met kook
Daar steet het verhaal wa in ’t grote book.
Iejleu begriept wa ik kan het nich loaten
‘k Mur oe verteln van essen en moaten
Loop, fiets d’r oet dan veul iej oe vriej
Alns ku’j vergetn iej bint dan weer bliej.
Auteur: C. ter Hennepe-Lammers

Dat doo'j nich van armood. Dan heb je het geld er ook wel voor

[GerritHondelink]

30 november.
Op 30 november is het de feestdag van Sint-Andreas, een van de twaalf apostelen van Jezus.
Sint-Andreasdag is ook de nationale feestdag van Schotland, dat hem als beschermheilige heeft.
Zijn Andreaskruis is nog te vinden in de Schotse nationale vlag. Trouwens, in de Britse vlag vinden we ook nog zijn herkenningsteken, het Andreaskruis. Die vlag is immers een combinatie van twee kruisen: dat van Andreas en dat van Sint-Joris.

1ste advent het begin van de adventsperiode, een tijd van voorbereiding op Kerstmis.

Sint Andries brengt de vries.

Lekker stuk
Ut lek zo mooi moar achteraf hadden ze ut kunnen wetten,
Ze zeiden al: "Die kearl is niet normaal",
He zei: "Disse vrouw is um op te vretten".
Helaas, ut was een kannibaal.

NACHTEGAAL
Nachtegaal, nachtegaal
wat he'k lang op diej wacht
biej heel völ buske bleef ik staan
oaveral he'k diej zocht
Nachtegaal, nachtegaal
opeens heurdn ik dien leed
has miej doadelik in de macht
vot was mien stil verdreet
Nachtegaal, nachtegaal
nooit verveelt miej dien gezang
a zungs n heeln nach ok deur
of doern t nog ees zo lang
Nachtegaal, nachtegaal
bis n zanger van n nacht
allennig deur dien mooie leed
rnaaks doe dat n means weer lacht
A.E.W.S. BOS-HERMELINK.

In wellen en armood hei ‘j naobers neudig. wellen=weelde

[GerritHondelink]

1 December
December, Wintermaand, Donkeremaand, Kerstmaand.
Omdat in deze maand de winter begint, werd december vroeger "wintermaand" genoemd.
December is nu de twaalfde maand van het jaar, maar in de oude Romeinse kalender begon het jaar in maart en was december de tiende maand. "Tien" is in het Latijn decem, er zo komen wij aan de naam december

Op 1 december wordt de heilige Sint-Eligius. Ook de heiligen Charles de Foucauld en Ansanus de Doper worden op deze dag herdacht.

Brengt St. Eligius , de eerste dooi?, begint het echter op die dag te vriezen,
dan krijgen we vier weken vorst voor de kiezen.

Aaltied in beweging
Rieka vun zich zulf te dikke
Doarum dee ziej an de lijn
Neet te vulle eerpels etten
Zoonder vet ziej vunt neet fijn.
Minder etten hulp heur ok neet
De kilo,s raakn ziej neet kwiet
Dietiste zeij iej mut meer goan beweggen
Want honger liedn woal Rieka niet.
Heur vriendin den dee Nordic Walking
En det leek Rieka ok we wat
Doarum kochen ziej ok van die stökke
En zo gung ziej dan op pad.
Rieka leup noew alle aomde
En zee vuuln heur spiern a wel
Ma Rieka bleef vedan beweggen
En ziej zat weer strak in,t vel.
De vrouwluu biej heur uut de buurte
Keek jeloers as ziej waandeln gung
Ziej woaln ok we net as Rieka
Ok zo strak wen en zo dun.
Ma opn dag toew vreug de buurvrouw
Rieka wol iej oons det ok neet leern
Wiej wilt geerne wat kilo,s kwiet wun
Doet wiej Nordick Walking met oons veern.
Noew ziej in,t dorp veer vrouwluu loopm
Achter mekaer loops ziej in de riej
En doar goat noew veer slanke dennen
En Rieka heurt ter noew helemoal biej
Fenny Martens.

Van armood spring i’j nich hoog. Als je het arm hebt, kun je niet veel.

[hans]

nog efkes
en,t joar is kloar.

[GerritHondelink]

2 december
Op 2 december worden de heiligen Bibiana (ook bekend als Viviana) en de profeet Habakuk herdacht.

December = Donkeremaand. De dagen raken nu op hun allerkortst.
Rond de eenentwintigste komt de zon ongeveer zeven uur en drie kwartier boven de horizon.
In deze tijd van het jaar is het heel vaak ook nog zwaar bewolkt of mistig, zodat het overdag niet veel verder dan schemeren komt.

Hoe komen we de winter door? De donkere dagen voor kerstmis staan voor de deur.
Wat voor een winter krijgen we voor de kiezen? Wordt het zacht of juist streng? Nat, of droog?

In december heur’j wier ’t midwinterhoorn
’t Kerstkindje wöd gauw wier geboorn.


Dooie tekke
In 't kale holt.
Wat is 't laeven hard
as staol en bitterkold,
wannaer de liefde
niet maer streumen
kan: wannaer de dreume
bunt bevroren.

Frisgruune knöppe
op 't naakte holt.
't Laeven is
as vloeibaor gold,
wannaer de liefde gluuiend
gruuit en vanni'js streumen
kan: wannaer ni'je dreume
wordt geboren.
Netty Hengeveld

Armood is gin schaand, mar wa lastig. Armoede is geen schande, wel lastig.

[GerritHondelink]

03 dec
Op 3 december is het de gedachtenis van de heilige Franciscus Xaverius.

December- Wintermaand. Op de eenentwintigste vangt de astronomische winter aan.

Er wordt gezegd dat de lichtjes die nu nog centraal staan in het kerstfeest, werden gebrand om de zon weer 'aan te moedigen' na diens stilstand.

Nen doonkern decembermoand brech ’n good nie’j joar.

Zorgt veur etten, teug en braand,
As december koomp in ’t laand. Teug=kleding


Veurda'j mien laeven beoordeelt, mien veleden of mien karakter,
loop dan ens in mien schone, mien twiefels, mien angsten, mien piene en mien teleurstellingen.
Vergaet neet dat iederene 'n verhaal hef.
A'j mien laeven elaefd hebt, dan kô'j aover mie oordeeln.
lk hebbe mien best edaone, maor môgelek neet altied good genog.
lk zal gaon zoas ik ekommen bunne: ALLENE.
De Nôtte, Lochem


Aarmood maakt verneamstig.
(Verneamstig is vernuftig, pienter)

[Arie]

In december heur’j wier ’t midwinterhoorn
’t Kerstkindje wöd gauw wier geboorn.

Het blazen op de midwinterhoorn in Gelderland en Overijssel is sinds december 2013 erkend als nationaal erkende volkscultuur. zie meer hierover op: https://indebuurt.nl/enschede/genieten- ... rn~198935/

[GerritHondelink]

04 dec
Op 4 december is het feestdag van Sint-Barbara.

Kerstmaand. Op 25 december vieren we het feest van Kerstmis.
Het nieuwe licht dat Christus aankondigt en het streven naar vrede staan op dit feest centraal.

Bescherm bloempotten tegen vorst door aan de binnenkant noppenfolie tegen de randen te leggen.
Zo heeft bevriezend water in de pot voldoende plek om uit te zetten.

As Sint Babara ‘t wil,
steet de vriezeman stil.

St. Barbara gaat graag in een wit kleed naar het bal. (meestal sneeuwt het op 4 dec).

Wörmte
Eenmaal in de veert’n daag
'Zundag 'smonns of'smiddags
Zat-e neust Oma
Zeer "Oma is de beste"
Nam eer biej de haand.
Oma zeer "Mien beste jong"
Ziene oogn gleenstern .
Dat gaf 'n woarm gevuul.
Den baand.
Dat deer-e, toewad-e kleen was.

Toew ad nen jong'n keerl was.
Oma gung met in de tied.
Aansum.
Vreug ieder veert'n daag ;
hoe't op school was.
"Goed Oma, goed "
Vreug op nen middag noar zien weerk.
En wier zien weerk en nogmaol.
"Oma dat heb je al gevraagd"
En teagen zien moader-heel zacht-
"Ze weet het niet meer"
Op nen dag lag ze doar.
Zo stil en vredig.
We stunn'n um eer hen te drentel.
Tussche ear en oons nen steen,
den wie nich um konn'n wentel
Hij leup op ear an.
Nam eer biej de haand.
"Oma we houden van je
We zullen je niet vergeten"
Hij zeer't,
Wij dachen.
De haand.
Nen woarmen baand.
Gerard Droste


Echtn riekdom pocht nich, echtn aarmood klaagt nich!

[GerritHondelink]

05 dec
Op 5 december wordt in Nederland het feest van Sint-Nicolaas gevierd, dat ook bekend staat als Sinterklaasavond. Het is vandaag pakjesavond.
Andere heiligen die op de naamdag van 5 december worden herdacht, zijn onder meer de profeet Habakuk en Sabas Crispina Dalmatius.

Sint Nicolaas,
lapt 't weer aan zijn laars.

SKOSSTEEN
Sunte Kloas en Zwatte Piet,
ik mot nog eav'n wat an oe kwiet.
Doarum zit ik hier biej 'n heerd,
met lekkers in 'n kloomp veur 't peerd.
't Geet biej miej nich in 't verstaand
dat Zwatte Piet zich nooit hef braand.
'n skossteen is ja gleunig heet!
maak miej nich wies da'j dat nich weet.
Mien va en mo hebt d'r ok noar kekk'n
mer 't kan ze bliekbaar niks verekk'n.
Temet verbraandt oe nog 'n zak,
dat gef onmeunig ongemak.
Dus luuster good wat ik noe zeg
Wiej nemt gewoon 'n aandern weg!
Iej blieft miej biej 'n skossteen vot
en ik loat vannacht 'n deur van 't slot...........
Gerrit Schorn


Dee vol geald hef en gin keender, is vaak nich riek; wee vol keender hef en gin geald, is nich arm.

[GerritHondelink]

06 dec
Sint-Nicolaasdag is de naamdag van de heilige Nicolaas van Myra op 6 december.

Op St Nicolaas regen, is nooit een zegen.
Regent het met St Nocolaas, dan wordt de winter streng en akelig.

Geet sunterkloas weer met de boot naor madrid.
Dan kan ’t goan vreezn, ma dat hooft aait nog nich.

Het bejoardnhoes.
Bejoardnhoes o nee toch;
doar wil gin meanske in.
Wie veult oons ammoal nog zo jong,
dat hef veur oons gin zin.
Mer aj doar 'n zetje bint ewes,
dan vaalt dat nog wa met...
Met hoesweark en met ettn kokn..
hej niks meer an de pet...!

En doar is alle wekke wat te doon,
ie wodt doar glad verweant.
Ze zingt veur oe, of maakt meziek,
het kost oe ja gin ceant.
Doar hoald ze oons op tied en plaats,
met 'n hapje en bingo zoet.
En doar mag Hennik met de bus..
met twintig vrouwleu oet..!

Sunterkloas keump op bezeuk,
wiej zit't an het kesdinee..
Prins Carnaval den sprek oons too,
stelt alle leu tevree.
Dus beste leu gin zörge meer,
temet keump alns terech.
Bejoardnhoes dat wocht op oons,
het is doar nig zo slech.


Hee kan van aarmood nich drietn. Hij is heel erg arm. Hij is straatarm.
Zolang we geen betere verklaring hebben van de samenstelling straatarm dit is iemand die geen huis heeft, geen onderdak en leeft dus op straat.