Spreek je dialect

[GerritHondelink]

09 juli Martelaren van Gorcum.

Wat juli en augustus nich kokt,
Dat kan september neet braon.

Pietje zit in de klas van de lagere school en hef nen merakelsen viez’n neus.
De juffrouw hef’t in de gaat’n en zeg: Pietje heb je geen zakdoek bij je?
Joawa Juffrouw zeg’t kealke, mar den leen ik nich oet.

Wat oald is naölt gaerne,
Wat jonk is spölt gaerne. Oude mensen zeuren graag en wat jong is speelt graag.

’n Öalstn haann mag ’t earste kreain. De oudste rechten

[GerritHondelink]

10 juli Amalberga van Maubeuge. Zeven broeders.

Met St.-Amelberga moet men hopen
dat de honingdeur gaat open.= omstreeks deze dag is het pas goed zomer, zodat de bijen gaan uitzwermen.

Wannear de zeuven Broeders mooi weer onderbrök,
blift ’t weer zeuven wek veraanderluk.

Regent het op 7 Broedersdag(10),
dan kan men weken regen verwachten.

Koomp ne man biej nen advokoat en vrög of den eavn deur de stukn wil kiekn en dan vrög hee: Procedeern of nich?
"Natuurlijk!" zeg n advokoat. "Aaltied doon, dat win wiej aaltied!"
Man: Nou, dan wee'k genog, want dit bint de stukn van de teggenpartiej!


Zo lang as der leavn is, is ter hop.

Ne kat in ne zak koopn. Een miskoop doen.

[GerritHondelink]

11 juli Benedictus van Nursia.
Zint de spinköppe an’t wèèwen,
Dan köj mooi weer belèèuwn.


In ’t trouwen leer iej oe vrouw kennen??
Man, ’t trouwn ister vuur, um owzölwn te leern kennen!
’n Mes wodt pas schaarp op ’n sliepsteen,
ne man wodt pas wat weerd in ’t trouwn.
’n Verstaandig man aanvaardt de gebreekn van ziene vrouw,
nen dommn kearl aanvaardt alleen ziene eigne gebreekn.

En at ees is en iej hebt ’t in ’n knup zittn, bedeank dan dit:
woar water west hef, koomp water weer
woar leefde west hef, doar komp leefde weer!
Wa’j an leefde verleest, win iej an ervaring,
Mear wat baat oe dee ervaring
a’j dee nich in de leefde too könt passen???

Volmaaktheed besteet oet kleanigheden, mar ne kleanigheid is ’t nich.

Opmaakn döt de botter verkoopm. Als kwaliteit van de koopwaar niet te zien is, is aantrekkelijk aanbieden van belang.

[GerritHondelink]

12 juli Johannes Gualbertus.
Rogge maeien is nen helen toer,
En wöd het zweeten bi’j nen boer.

Zint de juli daagn heller en kloar,
gef veur börger, ´n heel good joar.


As de vrouw in ’t hoes de bokse anhef, is ’n boer baas in ’t onnerschoer, as ’n haa’n der nich is.
(Onnerschoer= overkapping boven de niendeur tussen twee uitbouwsels).


Tied kö’j nich koopn, zölfs nich veur goold.


Wee ziene oagn nich los hef bie koopn, mot de knip wied losdoan bie’j ’t betaaln.
Wie z’n ogen niet goed open heeft bij het kopen, moet de knip goed opendoen bij het betalen.
Je moet goed opletten als je iets koopt. Die verkoopt heeft maar een oog nodig maar die koopt heeft er wel honderd nodig

[GerritHondelink]

13 juli Henricus (ook Heinrich) Keizer II.
Met St.-Henricus dreug,
völ wek’n dreug weer.

Met St.-Henricus reagn,
heel völ daagn duurt den zeagn.

Ne klop is nen heilg’n in de keark, ne klèttemöl op de weg en de duvel in ’t hoes.
Vroom in de kerk, klets over iedereen en bemoeit zich thuis met dingen die haar niet aangaan.

Iej magt twiefeln an alman mar nooit an oe zölf.


Nen mooin kop dut t gat verkoopn: nen mooin kop dut de kont verkoopn
een meisje dat zich goed verzorgt, komt vlug aan de man;

[GerritHondelink]

14 juli Libertus
Libertus klaor en zunneschien en witte wolkjes dun en fien,
Zegt wied en zied, dat de snee zal valln veur de weentertied.

As vandaag an ’n dag, ’t geald nao ’t verstaand wödden too metten,
wat zollen d’r dan moorn nen hoop riek’n aarm wean.

As één mense een aander gelukkig zol maakn, was de hele weerld gelukkig

Wa’j kriegt,hoof ie nich te koopn.Wat men krijgt hoeft men niet te kopen.
Dit gezegde wordt gebruikt, wanneer men iets cadeau krijgt.

[GerritHondelink]

15 juli Plechelmus. Bonaventura
De feestdag van Plechelmus te Oldenzaal is volgens de kerkelijke kalender op 15 juli,
maar er wordt jaarlijks plechtig gevierd op de zaterdag en zondag voorafgaand aan de laatste week van het schooljaar van het basisonderwijs.

Jenske har de bokse in de haan’n hölters. de broek heel erg hoog opgetrokken

Ak oe zo zee bi’j der nich biester gelukkig met.

Gelukkign zint riek: riekn nich aajt gelukkig. Die gelukkig is is rijk maar rijken zijn niet altijd gelukkig

[enschedeinansichten]

Jenske har de bokse in de haan’n hölters. de broek heel erg hoog opgetrokken.

Ze had zeker hoog water.

[GerritHondelink]

16 juli Maria van de berg Karmel
Juli, ook de maand dat de ene depressie na de andere het hoogtepunt van de zomer in een treurzee van water kan veranderen, ons al kan doen denken aan de herfst.

Ik bin nich bang um dood te goan, zea’n keal, mar as ’t zo wied is bin’k der toch leewer zölm nich bie’j.

Wat leu bint nich gelukkig at ze zik nich ongelukkig könt veuln.


Gelukkig bint ter nog altied een boel wierige kinder. Gelukkig zijn er nog altijd veel kinderen die erg levendig, beweeglijk zijn.

[GerritHondelink]

17 juli Alexius van Rome.

Tied maakt grös, zun maakt heui.

Roadsel:
Aj’’m hebt, dan hè’j m neet
En aj’m neet hebt, dan hej 'm nog.

Antwoord: Ne vlo.


Gao nich waor de weg oe leidt, mar gao waor gin pad is en laot oe eign spoor achter.

Zelfs met gerimpelde haande kö’j leve dinge doon. De liefde is niet alleen aan jongeren voorbehouden.

[enschedeinansichten]

Gao nich waor de weg oe leidt, mar gao waor gin pad is en laot oe eign spoor achter.

Diepzinnig.

[GerritHondelink]

18 juli Frederik (ook Fredericus) van Utrecht.

Hölt de Zommer vanaf juli een half joar stand,
lig ie nog tot oald joar an ’t strand


Nen bankdirecteur belt ne boer op den nog viefdoezend euro in ’t rood steet.
Wat dach ie daor an te doon? Vreug den directeur luk oet de heugte.
Den boer zeg hoo stun ik der veurig jaor um dizze tied veur?
Zeg den direkteur too hai ‘j nog nen te good van zon dikke zesdoezend.
Oooh zeg den boer hei ‘j mie toen ok beld?

Ontroerd wean is aodem haaln met ’t hart.



Op zien elf- en -dertigst (sloom en langzaam). Zeer langzaam, zonder zich in ’t minst te haasten en wordt meestal niet zo positief ervaren.
Wie iets op z’n elfendertigst doet, laat zich niet opjagen en dat kan nog weleens irritatie bij anderen wekken.
De elf-en-dertig was een kam voor het weven van zeer fijn textiel (linnen).
Een weefkam waar 41 gangen doorheen gingen (oftewel 11 en 30; vandaar elf-en-dertig) waardoor 4100 draden geleid konden worden.
Stoffen die met zo’n kam geweven waren behoorden tot de fijnste die er bestonden.
Dit weverswerk vereiste precisie en het was tijdrovend daardoor ontstond de latere betekenis ‘langzaam en omslachtig’.

[GerritHondelink]

19 juli
HONDSDAGEN
De dagen van 19 juli tot 18 augustus worden de hondsdagen genoemd.
De term hondsdag vindt zijn oorsprong in een astronomisch gegeven.
Volgens de griekse mythologie is Sirius de hond van Orion en werd hij met zijn hond aan de hemel geplaatst.
Hondsdage helder, dat brenk wat in 'n kelder,
Hondsdagen reagn, dat komp ongeleagen.
At ’t den eersten hondsdag lekt, lekt ze allemaole.

Herinneringen
Ik bin terug weer in dee stad,
woar joaren geleden veur 't lest ik was.
't Zit vol hier met herinneringen.
Ik weet nog good hoo of het was.
Now loop ik weer deur oonze stroat
en kiek ni-jsgierig wat in 't roond.
Doar gunder stund ooit ees het hoes,
woar ik as keend nog heb ewoond.
En dan was der mien oalde school.
'k Zee in gedachten de baanken nog,
woar ik het leazen en schrieven heb leerd;
mer da's al heel lang leden toch.
Op 'n hook was vroger 'n weenkelke,
woar slikkeri-j ook wör verkocht.
En ik doar too veur mer 'n paar cent,
mj,-j vaak wat lekkers oet heb zocht.
De stroat was aait ne stille stroat.
Doar ko'j too röstig oaverstekken.
Now roast hier zovöl auto's deur,
dat good der oet mot worden kekken.
Wat wieder vot lag ees het park.
Doar waandelden ik mangs met een wicht.
Dat park is der ook al nich meer.
Doch 't wicht vergetten dat bin ik nich.
Heel wat is veraanderd hier.
En völ verdween der ook zo al.
'k Zee neargens nog iets bekeands, mer toch:
Herinneringen bint der oaveral. ...
Georg Frieman Enschede


Hee hef der nen pad hen loopn. Hij gaat er vaak naar toe / hij komt er vaak

Nen pad tuske de been hemmn. Vaak op reis zijn / veel van huis zijn.

[GerritHondelink]

20 juli Margretha van Atiochie.
De naamdag van Sint Margaretha had de kwalijke bekendheid dat het op die dag (20 juli) altijd regende en bleef regenen, reden dat zij daardoor van de getergde boeren de bijnaam 'Pis-Magreet' kreeg.

Is het dreug weer op Pisgriet (= Sinte Margriet),
dan regent et 30 dagen niet.
Margaretha’s regen brengt geen zegen.
Met St.Magriet droog, dan 6 weken de zon in het oog.
Geeft margriet geen zonneschijn het hooi zal licht bedorven zijn.

Als de eerste peer komt te St. Margriet, dan men overal de oogst beginnen ziet.
( is het dus op deze dag reeds geruime tijd goed weer, dan begint men reeds met het oogsten.

ALNS IS N WOONDER
Te kiekn stun ik
noa de blauwe locht
de duunn en reviern
de zun zee en t water
bearge en de buske
en noa t laand
wi'k wieder noe
alle weagn bewaandeln
vroag ik wal um
n goodn Leider
dee miej toostek
Ziene onzichtbare haand.
A.E.W.S. Bos-Hermelink.

D'r geet mennign pad noar 't heugste van nen bearg; 't oetzicht is ’t zólfde.

’t Foezelpad is de körtste weg noar ’n groove. Het jeneverpad is de kortste weg naar de begrafenis.
Verslaving leidt nooit tot iets goeds
.

[GerritHondelink]

21 juli Laurentius van Brindisi

Is juli reagnachtig, dan is augustus twiefelachtig.


NACHT
De moan lacht de stearne too
doar boavn in de locht
de vöggel holt eare vlöggel stil
dee ze oaverdag broektn veur de vlocht
Zacht weait er nog ne zoele weend
soest er zacht oaver bearg en dal
n meanske slöp mear rostig deur
ik deank dat d'r wal één dreumn zal
Zo geet t deur tot t eande koomp
en ok ik mien slotstuk speur
krieg wiej oonze eeuwge röst
doar zoargt wal oonzn Herder véur
A.E.W.S. BOS-HERMELINK

Zik op n pad maakn. Op stap gaan Op weg gaan


Vretters wordt ter nich geboorn, mar maakt. Veel eten doe je niet van nature

[GerritHondelink]

22 juli Maria Magdalena.
As ’t reagent op St. Magdaleen, dan blif dat deurgoan tot augustus.

Regen op St.-Magdaleen,
dat is regen dagen achtereen.

Brengt Magdaleen regen,
dan brengt ze weinig zegen.
OALDN TOARN
Wied in n umtrek kö'j um zeen
oonzn griezn oaldn toarn
hee steet doar stewwig op de been
a lange lange joarn
Ziene klaankn heur iej wied
met t plezeer en met t verdreet
t uurweark hoalt zich an de tied
um t halfuur spölt t zien leed
De weend poest um ziene hoed
en t sniejt um in n nek
hoo hoals doe toarn dat toch oet
stees altied doar op n trek
Griezn toarn bliew mear stoan
Kiek hoog mear op oons neer
doe hes t veur oons aln doan
beschearm t hoes doar aait mer weer
A.E.W.S. BOS-HERMELINK


Geleuf an geluk, dan krie’j ’t ok.

Ie könt ’t geleumn of nich mar ik heb ter gin traon um loatn. Je kunt het geloven of niet maar ik heb er geen traan om gelaten.
Ergens geen spijt van krijgen. Er beslist niet verdrietig om zijn, onverschillig zijn voor iets of iemand.
Deze uitdrukking wordt gebruikt als men een verlies lijdt waarover men niet rouwig is.

[GerritHondelink]

23 juli Birgitta van Zweden.
Geft in Juli breuerige daagn,
dan komt daor nen doonderschoer achteran.


MOOI MIENTJE
Mooi Mientje goa is met mie met,
dan fiets wie met oons beain
t is zo mooi zo boeten of
int veeld en langs de weain.
Mooi Mientje, fiets wie langs n wal
waor lietsterkrallen bleuit,
deur n dannbos en oawer nes,
waar jonge rogge greuit.
Goa’w langs de weai met jonge beest
de meere meet eer vul,
langst holle pad met eeknhoolt,
ent ven met riesepöl,
naor t plekske waar a’w röstn könt
in hoge heet en dan ,
Mooi Mientje goa toch met mie met,
t wördt tied zo tooverdan…
Jan Kleinman.



Um een ding lacht God en de duuvel beiden: um ’t biegeleuf.

Nen boer möt ’t eerst zeen, veurdat e ’t geleuft. Een boer moet het eerst zien voordat hij het gelooft.

[GerritHondelink]

24 juli Christina van Bolsena
Als juli U niet lag te heten,
ge hebt gans augustus om te zweten.

Wat brent dag en nacht en verbrent toch neet ?
Brandnettel

Ëën goeie kant is better as een groot verstand.

Hoo vetter ’n soppen bie de tuffel, wo schroaler ’t geleuf. Hoe vetter de jus bij de aardappelen, hoe schraler het geloof.
Als de mensen het heel goed hebben, hebben ze God niet nodig.

[GerritHondelink]

25 juli Jacobus Apostel Maior
Sint Jacobus (Seent Joapik - 25 juli) werd door de katholieke kerk als beschermheilige van de graanoogst benoemd.
Met St. Jacob steet ’t vlas in bleui,
ok al is he klein in greui.
Met Sint Jacob of Sint An (26 juli)
is het koren in de schuur of in de ban.

Vroege aren, een slechte St. Jacob = een vroege zomer geeft geen rijke oogst.

Wat slöt zonder hande,
löp zonder veute
en wis zonder vingere ?

De klokke


Ie bint ne grootn kluns, ai’j dat allemaol geleuft. Je bent een grote stommerik, als je dat allemaal gelooft.

Ie möt nich geleuvn in n haann ei = Maak je geen illusies.
Hogerop kom ie 't best deur met beide been op de grond te blieven.