Spreek je dialect

[Veteraan]

oplossing raadsel:
Juffrouw Toeten wont altied boeten
Juffrouw Tinnen is steurig binnen
De deurkrukke

Krijg'n we een uitleg, Gait? Ik snap 'em nie.
Hebben die "namen" een betekenis, of gaat het alleen om het rijmen?

[GerritHondelink]

juffrouw Toeten= deurkruk'
En een deurkruk zit aan de buitenkant en binnenkant van de deur.

[GerritHondelink]

14 jan
In januari völ raegen en weinig snee,
dut 't land en de boeren wee.

Raodselke:
Krom en rech, waor wi’j naor too ?
Kaal eschoorn, wat raakt oew dat
'k Bun nog neet zo vaak eschoorn
As oew gat is too-evroorn.
Dee good wil lèèmn mot de dood nig vergettn.



As ’t gevoar veurbie is is ’t gebed vergetten.

[GerritHondelink]

15 jan
St. Paulus, en loa`w dat hoppen,
is de eerste van de drie harde koppen!

Met harde koppen, de harde vorst die omstreeks deze tijd kan voorkomen,
worden Paulus van Theben (15-01), Antonius Abt (17-01) en Sebastiaan (20-01) bedoeld.

Biej 't begun van 't nieje joar
Wie zint an 't nieje joar begunnen,
wie weet neet, wat oons noe wier wacht!
Schient veur oons aaltied de zunne,
of goa’w deur 't duuster van de nacht?
Goa’w oonze weg bedaard en stille,
Of veule wiej oons stark en stoer?
Brengt oons dit joar plezeer en wille,
of maakt verdreet oons 't lèven zoer?
Wiej stuurt meka de beste weènsen,
'Geluk en veurspood in 't nieje joar!'
Wiej wilt graag vree veur alle mèènsen,
mar dèènkt metene: Was 't mar woar!
Henk Pool


As ‘n foezel zeenkt komt de weur boavndrievn.



Zukke leu kriegt de grootte eier boaven in ’n koarf te liggen. Zulke mensen krijgen de grootste eieren boven in de korf te liggen.
Zulke mensen gaan met het grootste voordeel strijken.

[GerritHondelink]

16 jan.

Grovva
Meuiluk stappend deur de snee, in zien dikke winterjasse,
um zien hals een dikke dasse, trôk e nerig veur een slee.
Hi'j had dikke haânsen an, mar toch had e koale vingers,
en hi'j maak'n rare slingers, toch gunk e mar dom vedan.
Mangs dan veul het lang neet met, op de slee twee kleine kinder,
van de keulte niks gin hinder, wille hadden ze, dee twee.
't Was veur heer, dat e dit dee, 't gaf 'm bliedschop in zien lèven,
doarum was 't 'm um 't èven, dat e bagger'n deur de snee.
'Heur 's, Grovva', vreug'n ze lief, 'zu'w oe noe 's effen trekken?
Dan kun iej de bene strekken, want iej zint al oald en stief.'
'Och', zèè Grovva, ' 't geet nog bes', ik zin wisse neet zo jonk meer,
doarum trek ik oe nog één keer, misschien is het wal veur 't lest!'
's Aander'n morgen vrog al weer, stunn'n ze al weer veur de deure,
mar gin Grovva, dee heer heurde, want hi'j was d'r al neet meer.
't Was 'm toch tevôlle 'west, 't harte kon 't neet meer verwarken,
toen gin ene het meer marken, gaf zien harte 't op in 't lest.
Joaren later heur'n iej nog wichter oaver Grovva proaten
en ziej zèè'n, ziej konn'n 't neet loaten: 'Wat een fijne Grovva toch!'
1987 Henk Pool


Wiesheed geet vaak boavn kracht


Dat gung um boavn de kipse. Dat gaat boven zijn verstand / dat vind hij onbegrijpelijk. Dat ging hem boven de pet.

[GerritHondelink]

17 jan
Sint Antonius schoon en helder, vult het vat en ook de kelder.
St. Antomius (17 januari) is een ijsmaker of een ijsbreker

Van Sint Antoon tot Sint Amand (6.2) doet de winter al wat hij kan.
Als het vriest op Sint Antonius, dan dooit het op Sint Sabastiaan. Sint-Sebastiaan is op 20 januari.
Maakt Sint Antonius de ijsbrug, Sint Sebastiaan slaat ze stuk. Met de brug wordt het ijs bedoeld.
Sint Anton voorbij met een watertje hoog, volgt een voorjaartje vroeg en droog.

Vuur verbôrgen kwaod,
Hef de pestoor gen raod,
Vuur verbôrgen pien,
Hef 'n dokter gen medizien.


Wiesheed geet vaak boavn kracht.


Zeen geet boavn heurn zegn. Wat men zelf gezien heeft, dat is zekerde dan wanneer men ’t maar heeft horen zeggen.

[GerritHondelink]

18 jan.

Petrus stoel te Rome, in de sneeuw of in het nat, d'r staat een vochtig jaar te komen; het kan niet missen dat.
Sint-Petrus stoeltje koud, wordt veertien dagen oud.

Sint Petrus stoel bevroren, een droog jaar geboren.

‘n Kop koald en de veute waorm en
achter de poorte open,
dan laot de dokters nao de bliksem loopen„

Geeld steenkt net as mest, ie’j hebt d’r wat an, a ‘j ’t broekt.


Der geet niks boaven een lös lief. Er gaat niets boven een regelmatige stoelgang.

[Arie]

Meer Twents graag, ook op de wc en tussen de lakens

Twents, goed voor op de plee en tussen de lakens. © Frans Nikkels Fotografie

Ter PlekkePleer niet van de fietse - een waarschuwing bij gladde wegen. Öllie oeleu oe wa in? - een vraag op de smeerpaal met gratis zonnebrandcrème. Veur alle leu - op de deur van de plee voor m/v/x. Goa stoan a’j veur Twente bint - wijze woorden op de automaat waar je condooms uit kunt trekken.

Marjon Kok 17-01-25, 19:00 Laatste update: 17-01-25, 19:43
Friesland vervangt alle paadwizers door tweetalige verkeersborden. Dat moet de zichtbaarheid van het Fries vergroten. Dat kunnen we in Twente ook. Beter én vooral leuker.

Op zoek naar Twents op straat beland ik in Usselo. Op het prachtige pleintje rond streekwinkel Hanninks Dientje is een prominente plek ingeruimd voor het Twents. Bij fietsknooppunt 35 om precies te zijn. Het verhaal over Habakuk oet Ossel is er in het Nederlands, Duits en Engels te lezen. Op het bord springt de Twentse vertaling meteen in het oog.

In Twente zijn nu al 250 knooppunten waarop verhalen van oale groond staan. Het is een poging om Twents gewoon te maken, zegt Marco Krijnsen. Als publiekshistoricus van de Overijsselacademie schreef hij de teksten, Herman Finkers vertaalde ze in het Twents. Met terugwerkende kracht vindt Marco het jammer dat hij vroeger geen Twents heeft geleerd. „En bij voetbal werd ook al nooit de opstelling in het Twents doorgegeven.”

Twents leeft. Zeker nu. Marco wijst op tv-soap Woeste Grond. „Een kijkcijferhit.” Net als de podcast De Nedersaksen van Bökkers en Bartelds. „Ook jongeren voelen zich aangesproken. Door de onderwerpen, maar zeker door de taal. Er is hernieuwde aandacht voor ons dialect.”

Bij Hanninks Dientje doen ze er graag aan mee. Niek van de streekwinkel sleept me mee naar de gastenwc’s. Op de muur staat: Als t nich geet zo ast môt, dan môt ma zo ast geet. Die ken ik. Maar deze is nieuw voor mij: Ik heb d’r nich veur keuzn Tukker te wean, ik heb gewoon onmeunig mazzel had! bron: https://www.destentor.nl/hengelo/meer-t ... ~a417d78d/

Millennial Ellen Peters vindt dat machtig mooi. „Nu nog Veur alle leu op de deur en het is af”, zegt ze. Meer Twents op openbare plekken, zij is vóór. Ellen leerde op latere leeftijd Twents en spant zich nu in om de sproake jong te houden. „Twents griep mie achter het vessie.” Haar hart zit er. „Een mooie omweg om te zeggen dat iets je raakt. Wonderschoon en typisch Twents.”

Typisch Twents, de taal die uitblinkt in eenvoud en subtiele humor. Al mag het soms ook minder subtiel. Condooms met de tekst Goa stoan a’j veur Twente bint, kan iemand die bedenken? Het is maar een suggestie. bron: https://www.destentor.nl/hengelo/meer-t ... ~a417d78d/

[enschedeinansichten]

Woeste grond wordt door heel veel kijkers gewaardeerd, behalve door Caroline van de Plas. Maar ja die heeft ook niets anders aan haar hoofd. Ze moet dus dus zeuren over Woeste Grond, kamer vragen. ja het is een kwestie van prioriteiten stellen.

[GerritHondelink]

19 jan

Geeft Sint Sulpitus schoon ijs dan is de lente goed en wijs.

Beter een dief op zolder dan mooi weer in januari.


Nevels in januari opgestaan,
brengt een natte lente aan.

Dat ging eer begrip gladndaals te boavn. Dat ging haar begrip helemaal te boven.


’t Water boaven de knee hebben staon. Hoog nodig moeten plassen.

[GerritHondelink]

20 jan Sebastianus van Rome.
Met Sebastiaan komt de winter aan, of hij is gedaan.
Sebastiaan was geen kniezer, maar blijft een grote vriezer.
Als het vriest op Sint Sebastiaan dan is het op Lichtmis (2 febr.) met de vorst gedaan.
St. Fabian en St. Sebastian zet ’t sap in de beume an.
Sint Sebastiaan, den 't weer maakt, löt het vreezen, dat ‘ t kraakt.

n Uur in de weend steenkn,.


Deur de ribben hen steenkn. Erg stinken

[GerritHondelink]

21 jan Agnes van Rome

As sunt Agnes is in ’t laand,
dan koomp ter sap in de plaant

Als Agnes en Vincentius (22 jan.) komen,
begint de winter te schromen
En is er nieuw sap in de bomen.

OFTELRIEMKES
Onder de brug daor lei 'n hond;
At e drit, dan drit e stront;
At e vret dan vret e brood;
At e sterft, dan is e dood.

Ie könt nich gaapn teagn ne bakoam en steenkn teagn ne mesthoop. Het is niet mogelijk om dezelfde weelde ten toon te spreiden als rijke mensen. Iets willen doen, dat men toch niet kan. Met grote heren is het slecht kersen eten.


Steenken as un ulk / otter. Heel erg stinken. Stinken als een bunzing.

[GerritHondelink]

22 jan Vincentius van Zaragoza. `

Wil er wijn zijn straks in kruiken dan moet het met Vincent druipen op de struiken.

Als struikgewas druipt met Sint Vincent
de wijnbouwer de gelukkigste vent,
want dat geeft wijnoogst in de tent.

Is 't op Sint Vincentius zonneschijn,
zo zal er in de schuren koren zijn.

Met Vincent zonneschijn,
geeft veel koren en wijn;
geeft het een watervloed,
is dat voor allebei niet goed.

Vincentius met zunneschien gef völ koren en ok völ wien.

OFTELRIEMKES
Aan maan mien meuj
Tik tak tien teuj
Heer vrouw gries knecht
Wikwak woarj weg.

Ok kleane bees gewt mest.

A’j ‘n leeuwerik ’t land laot mesten, bunt oene kwekken gauw de besten. Wie zijn land niet goed bewerkt, krijgt veel last van het lastige onkruid kweekgras

[GerritHondelink]

23 jan
Zijn de mollen aan het wroeten,
dan zal de winter aan kracht inboeten

OFTELRIEMKE
Achter ’t hoes,
Lig ne kapot’n moes
Wel d’r op tred
Döt nich meer met.

A’j oew leaven nich wilt verprutsen, dan mu’j de leu um oew hen leefhebben en vertrouwen.

Steenkn as n kiepeltunneke. Erg stinken

[GerritHondelink]

24 jan
Is disse louwmaand nat, dan krie’j nich wat in ‘t vat


OFTELRIEMKE
anne manne miene mukke
ikke tikke takke tukke
eere vrouw grieze knech
ikkke wikke wakke weg.


’t Leavn geet maor een kaant op en da’s naor ’n tookomst.



As kat en hond wean. ruzie hebben

[GerritHondelink]

25 jan
Op Sint Paulus stijgt de winter te paard of hij breekt zijn nek met een reuzenvaart.
Is het op Sint Paulus sneeuw of regen, dan komt een mager jaar ons tegen.
Is ’t op St. Paulus schoon en kloar dan brech ‘t ’n gezeagend korenjoar.
Sint Paulus bekering helder en klaar doet hopen op een goed jaar.
Sint Paulus schoon en helder is goed voor schuur en kelder.

Nen zoerproem zöt alitied de doonkere kaant van ’t leaven.


Leavn as kat en hond. Leven in onmin, voortdurend ruzie maken (van echtpaar).

[GerritHondelink]

26 jan
Tikt ’t roodbosje op de roet’n,
dan is ’t binnen nog warmer as boet’n.

As ’t knip en weerknip
waar komt die uitdrukking eigenlijk vandaan? Iemand gaf er des tijds deze verklaring voor:
als de klink van de deur opgelicht wordt dan geeft dat een knip en als hij weer neergelaten wordt, knipt hij wéér
Ik zou ook deze verklaring kunnen uitdenken: als ik m'n portemonnaie trek - u weet wel, zo'n ouderwetse .,knip" en ik
heb betaald, dan zegt- ie "knip" en een ogenblik later zegt- ie weer " knip" ... en zo gaat het de hele dag van "knip" en wéér ,.knip"
en als 't dan wèrkelijk "knip" en "wéérknip" is de knip vaak leeg.
En dàn wordt het pas ècht kniepen en wéér kniepen ...

Hee har ’n leaven as ’n knientje in de kloaver.



Leaven en loatn leamn. Iedereen wat gunnen.

[enschedeinansichten]

As ’t knip en weerknip.

Dat is toch zoiets als, je doet iets voor een ander maar weet eigenlijk dat hij wel een keer iets weer terug doet, er hoeft dus geen betaling tegenover te staan.

[GerritHondelink]

27 jan
Op een milde januari volgt vaak een gure lente en een warme zomer.

Is januari mild en klaar,
dan volgt een gure lente dit jaar.



Zoo ai ‘j ’t leaven nemt, zo hei ‘j t.



Zonner reagn gin leavn. Water is voor alle organismen op aarde van levensbelang.

[GerritHondelink]

As ’t knip en weerknip.

Dat is toch zoiets als, je doet iets voor een ander maar weet eigenlijk dat hij wel een keer iets weer terug doet, er hoeft dus geen betaling tegenover te staan.

de betekenis van: As ’t knip en weerknip. = Als het er helemaal op aan komt.