Spreek je dialect

[GerritHondelink]

16 Dec.
Brand berenkruud en lavendel tegen mot,
veur Leocadie ontstekt de kears en brand de pot



’t Geluk is roond ai’j nen geuldn veendt.

Noe mot ‘t ne keer nen eand nemmen. Nu moet het eindelijk eens ophouden.

[GerritHondelink]

17 dec
Is de weentermaond zachte,
dan hef de liekwage meespats vrachte.


As de zun en de moan oogn waarn, zol n Hemmel schel zeen.

Hee wil ‘t middelste en de beide eanden van ’n wos. (=worst) Hij wil alles voor zichzelf

[GerritHondelink]

18 dec.
Lang de nach en kort de dag das de winterdag.

Gin groter gemak as n eagn dak

Hee hef pas schik as ’t oawer ’t onderste eande geet. Hij heeft pas plezier als er schuine moppen worden verteld.

[GerritHondelink]

19 dec
December zacht en vaak reagn, brech de boer weanig ze`gen.


Van ene voonk braandt ’t hele hoes of.


Hee is voort op ‘n eand. Hij is gauw aangebrand

[enschedeinansichten]

Mirweenternacht

Zacht soeselt de wind deur 'n kalen bos
Het is koald en stil in de nacht
De stearne stoat helder en kloar an de lucht
De moan hoaldt van wiedten de wacht
En heel de natuur is in ofwochting van de komst van 't Christuskind
Elk dear, dat leg zich röstig daal
Zelfs stil wordt now ook de wind
Mear machtig steet doar den eken boom
Ne siddering trekt deur zienen stam
Hoo mennig moa! hef hee dit al beleawd
Dizzen vreadigen mirweenternacht
Hee veult zich zo oald, zo vermeuid en zoar
Zien leavenlang hef hee doar stoan
En eiken mirweenternacht is hee verwörden
Deur 't woonder gebeuren ontdoan.
Now wordt 't an 'n hemmel zo helder en kloar
Ne stroal van goald valt oet 't heelal
As 'n engel röp: "Glorie, glorie an God
Geboaren in Bethlehems stal!"
De dears in 'n bos beugt zich nederig deep hen
De eek löt troag ne troan
De vöggel dee zingt ear hoogste leed
De natuur löt zich vol wille goan
Het Kind is geboaren in nen beestenstal
Verwoarmd deur nen ezzel en os
De eek krig weer mood urn verder te goan
Ni'j leaven kump weer in 'n bos Christien

Grunder Olde Nordkamp

[GerritHondelink]

20 dec
December zacht en vaak reagn,
brech de boer weanig ze`gen.

Hellig wean breg niks, allenig hertkloppingen.

lej kriegt met heur gin begin en gin eand. Ze kan niet opschieten (treuzelt).

[GerritHondelink]

21 dec De kortste dag van het jaar en vandaag begint de winter.

In de Duitse volkstaal ontmoeten we het begrip 'Weihnachtstau'. In het Nederlands kerstdooi.
Dit is een periode van een aantal dagen met voor de tijd van het jaar een redelijk hoge temperatuur.
Ze valt graag op of in de buurt van de kerstdagen.
We kunnen dit gegeven uit de volkstaal zeker niet zomaar als bijgeloof of als ongeloofwaardige verhaal opzijschuiven,
wat echter wel vaak gebeurt.
In deze beweringen en spreuken van onze voorouders vinden we, zoals in zoveel andere gevallen, een niet te onderschatten ervaring van honderden en honderden jaren.
Onze moderne meteorologie kan dan ook niet anders dan vaststellen dat dit kleine winterse 'warmtegolfje' inderdaad graag en vaak in de kersttijd de kop wil opsteken.
De namen Joel en Midwinter zijn door de eeuwen heen de gebruikelijke aanduidingen geweest voor het feest van de kortste dag.
De naam Midwinter doet vermoeden dat Midwinter in het midden van de winter valt. Dit is echter niet zo, want Midwinter is het begin van de winter.
De naam Midwinter drukt dan ook meer het gevoel uit dat de winter op de helft is. Dit gevoel ontstaat doordat de dagen na Midwinter weer gaan lengen. Hetzelfde geldt voor Midzomer, waarna de dagen weer korter worden.

Als met St. Thomas(21) de dagen gaan lengen,
beginnen de nachten te strengen.


Weas nich te lang hellig, het leavn is te kot.

Bie ’t rechte eand hebben = gelijk hebben

[enschedeinansichten]

Liedje van vlak na de oorlog. Met een heel mooie tekening.

Melodie Friesenlied.[youtube]https://youtu.be/pZC0WyGGuJs[/youtube]

liedje enschede.jpg (47.65 KiB) 2979 keer bekeken

[enschedeinansichten]

Kerstverhaal in het Twents.

http://www.twentsetaalbank.nl/docs/DMP1 ... _Lucas.pdf

[GerritHondelink]

22 dec
December zacht en dikwijls regen,
geeft weinig hoop op rijke zegen..

’t Leavn is een roggeveald dat meaijd wodt met n zeis
en of het met of teagn valt, dat merk ie an ’t eand.

Wel de eandkes an mekaar mot knuppen is aait in touw.

[GerritHondelink]

23 dec
Met de decembermaand is het jaar weer uit,
gelukkig wiens balans goed sluit.

In alle ding moi j 't eand in 't oag hooldn.



Alns hef ’n eand, maer nen wos hef d’r twee. Alles heeft een eind maar een worst heeft er twee

[Arie]

Krakeling. Keender in Eanske dee jöarig warren, kreagen vroger nen krekkel an 'n aarm bunden. Inwonners van dee stad neumt ze noe nog wa krekkel.

Dat ‘krekkel’ lijkt een stadse verbastering te zijn van ‘krökkel’, oftewel: kreukel. Een verwijzing naar de vorm die het koekje, of eigenlijk de plak koek, had. De structuur van een krekkel heeft iets van taaitaai, de smaak is een tandje zouter en pittiger, vooral door de forse schep anijs die door het deeg wordt geschept. De krekkel was het feestkoekje voor de arbeider, als douceurtje voor het suikerwerk en de patisserie voor de beter gesitueerden.
zie verder en video op:https://www.1twente.nl/artikel/4968085/ ... ten-liggen

[enschedeinansichten]

Alns hef ’n eand, maer nen wos hef d’r twee[/i]. Alles heeft een eind maar een worst heeft er twee

Ik heb liever het stuk tussen de einden.

[GerritHondelink]

24 dec
Het is vandaag de dag voor kerst; vanavond is het kerstavond

Een warme Kerstnacht, maakt `n koude Pasen
De dagen aan 't lengen, de winter aan 't strengen.
Ie könt nich völ goald koopn veur één ei.

A’j tegg’n grote leu wilt rechten en tegg’n de weend in pissen, dan krie’j’t aalt an de boks.
Je verliest het toch. Weet goed waar je over praat.

[GerritHondelink]

25 dec. Het is vandaag eerste kerstdag.

Kerstavond is de avond van 24 december, de avond voor Kerstmis.
In sommige landen, onder andere in Scandinavië, vindt de kerstviering in huiselijke kring vooral op die avond plaats.
Christenen houden op kerstavond vaak een kerstnachtdienst om de geboorte van Jezus Christus te vieren.
Duitsers spreken van Weihnacht als ze het over Kerstmis hebben.
Letterlijk betekent dit ,,gewijde" of ,,heilige" nacht. Dit woord is afgeleid uit het Middelhoogduitse wîhen nahten.

Als ’t Kindje is geboorn , hebt de reuven de smaak verloorn.
Reuven= knollen.
Grunen kasmis , zooren paosen.
Zoorn = dorren, verdroogd, verwelkt, verzuurd (van grond)uitgedroogd; niet fleurig.
Is ’t met kasmis nog niet kold , dan gebroekt den winter weinig holt.
Met kastmissen in ’t höfken , met paosen op ’t stäöfken.
Geeft kerstmis warme zonneschijn, dan zal er met pasen nog houtvuur zijn.
Als de zon schijnt met kerstmis op de toren, dan is het vlas verloren.
Zacht kerstmis weer beduidt, de winter is nog lang niet uit.
Zit met kerstmis de kraai in het klavergroen, op pasen zal ze het op een sneeuwveld doen.

Van pis in ber noar poep in ber kommen. Door het ontwijken van iets onaangenaams in een nog vervelender situatie belanden. Verandering is niet altijd een verbetering



Nich weetn of ie pissen of poepen mot. Niet weten wat men moet doen.

[GerritHondelink]

26 dec.
Het is vandaag Tweede Kerstdag
Er wordt gezegd dat de lichtjes die nu nog centraal staan in het kerstfeest,
werden gebrand om de zon weer 'aan te moedigen' na diens stilstand.
Een ander traditioneel gebruik is het verbranden van een joelblok.
Een, vaak met wijn, olie en/of wijwater besprenkelt, houtblok werd verbrand.
De as en resten werden als erg krachtig gezien.
Een natte december voorspelt weinig goeds.
Is de weend stil met Sint Steven, dan zal van`t joar een goeie oogst geven.

Alle baat helpt, zea de mug en hee pissen in de zee. alle beetjes helpen


Doar kö‘j better van pisn as van nen köske brood. Zegt men bij het drinken van een glas bier.

[GerritHondelink]

27 dec Johannes
December vol met mist, goud in de kist.
Weentert ’t veur kerstmich nich,
Dan weenter ’t daornoa..

Hes dörst? goa noar de hörst, door lig n heùndke, dat pist oe liek in ’t meùndke


Zo bie’j gezoond en zo moi’j pissen. Ironische spreuk die zegt dat er binnen korte tijd veel kan veranderen.

[GerritHondelink]

28 dec Onnozele kinderen.
Het feest wordt genoemd Onnozele Kinderen; 'onnozel' in de betekenis van 'onschuldig', 'nog niet tot de jaren van het verstand gekomen.
Op 'Onnozele Kinderen' waren vroeger de kinderen de baas en trokken zij als volwassenen gekleed langs de deuren om geld of snoep te vragen.
In veel gezinnen mag het jongste kind kiezen wat er die dag gegeten wordt.
Onnozele-Kinderen is in Nederland en België uiteindelijk overschaduwd door (en geïntegreerd in) de viering van Sinterklaas,
en daarmee weer door de kerk erkend.

‘k zeg oe, den mist , brenk vost in de kist!

Het weer dat Kinderdag wil, komt terug ook in april.

A’j oezölf wilt wéén doo dan gewoon.

Wol iej oew vaar pisn learn. Het beter weten.

[enschedeinansichten]

Het feest wordt zo genoemd omdat op het moment dat koning Herodes van de drie Wijzen uit het oosten hoorde dat er in Bethlehem een nieuwe Joodse koning was geboren, hij bang werd voor zijn eigen positie. Toen de Wijzen in een droom zagen dat Herodes kwaadaardige bedoelingen had en het Kerstkind wilde doden, leidden ze hem om de tuin.
Daarop werd Herodes woedend en als vergelding liet hij alle jongetjes van onder de twee jaar in Bethlehem en omgeving vermoorden om zo ook de nieuw geboren koning te vermoorden. Maar Jozef had in een droom van een engel opdracht gekregen om met Maria en Jezus te vluchten naar Egypte. Zij bleven daar tot de dood van Herodes.

[GerritHondelink]

29 dec
December sluit het jaar en komt met niets dan kwaad op het leste,
Trek warme kleren aan, dat is voor elk een het beste.

A’j van oezölf hönning maakt wo’j deur de vleegn opgetn.

Hee hef aadig langs de pot pist. Hij heeft een scheve schaats gereden.