Spreek je dialect

[GerritHondelink]

14 november
Zeutkes krop de tied vedan
wie’j goat heanig op ’n eand wier an!


MILIEU BEDEARF
Woar vroager de meibleumkes bleuidn
ligt noe stukskes plastik op ‘t grös
lig er luk öllie op t water
dat stroomt in de bekke deurn mös
De braandnettel doar an de kaante
dee haalt earn kop ok a daal
mear van de leus* dee der stundn
staot d'r alleen nog de stengel, mear kaal
Peerdebloomn staot er nog genog doar
doar is dan nog niks met gebeurd
dit steet in de beuke noe beschrevn
want um dee hef gin meanske nog treurd
Noe is t nog nich te laat leu
now kön wiej der nog wat an doon
Wel helpt er met n pröttel opruumn
dan heb wiej oons Twente weer schoon
A.E.W.S. BOS-HERMELINK
* lis, moerasplant

Oons Leven Heer hef oons ’n gezicht gevven,moar lachen möw zölf.

[GerritHondelink]

15 november
Leopoldus (15 nov.)die goed weder vindt,
blijft dat dagen goed gezind.


NEN MOORGN
Vroo was ik den moorgn op den dauw lag nog op t grös
en ik leup doar heel alleen t was wa koald umdat t vrös
Mear ik leup deur, k was gezoond k har vroger zo vaak a heurd
n Moornstoond har goald in n moond misschien dat t vandaag wal gebeurd
De zun zag ik al mear hoger goan met nen mooin goaldn raand
too, keek ik efkes um miej hen wat mooi was toch mien Twentelaand
Noe ik dit alns hier zo zag was k opees nich meer zo koald
t beloavn ja ok nen mooin dag en ik dachn nich meer an t goald
A.E.W.S. BOS-HERMELINK


Ze had ne kluur as ’n leggend henneke.

As oonze kat zich wast, kriege wie een gast.

[GerritHondelink]

16 november
November met zijn regenvlagen, brengt verkoudheid, jicht en andere plagen.

’t Mooie van ’t leazen van oalde breef is da-j nicht hooft teruw te schrieven.


DWERRELENDE WEURDE
Ik schrief de weurde oaver t plezeer
mear ok oaver mien stil verdreet
nich dee weurde deep oet mien hert
dee vertrouw ik t papier nich too, zo'j zeet
Ok schrief ik ze op van t kleane keend
dee zeent zo kort en mangs zo zacht
ze ritselt net as jonge pöppelbleadkes
woarin as t weait in n zoeln veurjoars nacht
Dan vang ik de weurde op van alle meanske
van de eenzame stillen en alle oalde leu
dee vaak nog geern luk kuiern wilt
want t proatn bint ze nich meu
A.E.W.S. BOS-HERMELINK

Dat doo’j nich van armood. Dan heb je het geld er ook wel voor.

[GerritHondelink]

17 november
As d’r wéé’ld vuur an ’n kettel haank, krieg ie’j nat en biester weer. (wéé’ld vuur zijn gloeiende roetdeeltjes).
Rèagn, weend, leelk biesterweer, gef ongemak veur means en deer.

WOLKN
Kiek ik noa boavn zee'k ze stoevn net of ze daar vot zeent op vlocht
of ze mekaar of wilt troevn um t eerst te wean in de locht
de baas te spöln oonder de zun dee t met de moan a lang van ear wun
Vreadig könt ze ok lign as schöape dee oetröst en dan weer trekt wieder
zich dan weer riegt al te hoape dat eare meuheed nich wöd lieder
wolkn in de locht, ik zee oew wa geerne
iej heurt biej de zun, de moan en de stearne
Bos-Hermelink

Iej mot riek wean um oe aarm te können kopen

Hee kan van armood nich drietn. Hij is straatarm

[GerritHondelink]

18 november
Komt van`t veld de moes,
haal dan turf en hout in hoes!

Die hef ze achter de ellebogen

Wel kent mien gat in ne vrömde stad? Als je ver van huis bent, kun je jezelf zijn zonder je zorgen te maken over wat anderen van je denken

[GerritHondelink]

19 nov.
St. Elisabeth (19 nov) dut ons verstaon, ho’w de weenter zal vergaon.
Woar a-j stoat in de weerld haankt of van woar a-j zit.


LUK MEER VREENDELIKHEED
Luk meer vreendelikheed op disse eard
och, dat was miej heel wat weard.
Weans de means toch ‘n goodn dag
met, as ‘t kan nen knik en nen lach.
As toch efn aanders kan
loop dan nich zo stoer verdan.
Nemt oew dat vandaag ees veur
iej sliet d'r ja gin spierkn deur.
Gun alle leu es nen goodn morgn
al zit iej zölf met ‘n kop vol zoargn
As iedereen ziene stoerheed oaverwun
scheen er veur völ leu ne woarme zun.
A.E.W.S. BOS-HERMELINK

Dat duurt twee langen, twee korten! Dat duurt twee lengten, twee breedten! Dat duurt erg lang

[GerritHondelink]

20 november.
Volgt de eerste sneeuw op regen, dat houdt een harde winter tegen.

Oet’n book leer iej aait wat; al was ’t mer da’j better ’n aander hadden können kopen.


Van beroad noch berouw weetn. Geen twijfel kennen.

[GerritHondelink]

21 november.

Maria's (21nov) opdracht klaar en hel,
maakt de winter streng en fel.

Der is völ vaker vakaansie as good vakaansieweer

Hee pröt as n metwost waor ’t vet is oetloopn. Hij lult/ kletst maar wat.

[GerritHondelink]

22 november.
De dag aan St. Cecilia (22 nov ) gewijd,
is de maatstaf voor de wintertijd.

Van verlezen leer iej spöllen.

Veur nen krats. Veur haost niks. Voor een appel en een ei

[GerritHondelink]

23 november
Gaat met Clemens (23 nov) de winter goed zijn gang,
Dan zullen we een mooi voorjaar hebben.

Wintert `t op St.Clemens fel,
dan wordt de lente klaor en hel.

De zunne zal d’r wè heui van maken.

Verrotte appel stekt an. Een appel die bedorven is, schendt al dat in de korven is.
Zo is ook een slechte persoon funest voor de reputatie van de hele groep.

[GerritHondelink]

24 november
November warm en fijn, het zal een strenge winter zijn.


A-j eerd wilt wörden, mo-j doodgoan.

Der is aait geluk bie’j ‘n ongeluk. Ieder nadeel heeft zijn voordeel.

[GerritHondelink]

25 november
Op St Catharine (25 nov) sterkt de winter.

Zoals de dag van Sint-Katrijn zal de laatste januari zijn.

Rond de tijd van St Katrien, wil het graag gaan winteren.

Sinte-Katriene,
pak ie j de koo bi-j de liene.

Sinte Katrien, löt vake ’n witten mantel zien.

Legen is nich slim as ter geneen lustert.

Lang vasten is gin stoet spoarn. Als men eerst heel zuinig geweest is, geeft men daarna ’t geld vaak weer overvloedig uit. Als men een tijdje gevast heeft, heeft men vaak daarna grote zin in lekker eten en drinken.

[GerritHondelink]

27 november.
Sint Achuit (27 nov) doet het zaaikleed uit.

Snied oe een stok a-j jonk zint, dan ku-j leunen a-j old bint.

Hee hef n dood vöggelke in n tuk. Hij heeft een wind gelaten

[GerritHondelink]

28 november
Bomen ontkleed, mensen gekleed.
In november worstelt de winter nog met de herfst

’t Verbaand van’n doem en de pien is vergetten.

Ik goa onder de poetslappen betekent dit dat die persoon zich even terugtrekt of zich stilhoudt.

[GerritHondelink]

29 november
IJs op de dag van Saturijn (29 nov Saturnius), het weer maakt daarna korte mette met dit venijn.

Met de eerste stevige vorst die op het eind van nov. Zeker al te verwachten valt, ziet de boer met vreuge de dodelijke klap voor het venijn het ongedierte. De muggen, vliegen en wespen zullen het nu niet lang meer maken.

Aarm wean is earfelijk.
Ie könt 't kriegen van de keender.

Tuk nemn. Voor de gek houden / in de maling nemen.

[GerritHondelink]

30 november Andreas.
Tot de echte winterwerkjes behoort ook het klaarmaken van de midwinterhoorn. Veertien dagen voor Sint Andries (30 Nov.) haalt de boerenzoon het „hoarn" van de „hiele" en legt hem in water om het hout te doen zwellen.
Geblazen wordt er vanaf de eerste Zondag in de Advent tot Driekoningen ( Hillege Dree).

Het meest echter van Kerstmis tot Driekoningen, in de periode der „twaalf nachten" en dan wel bij voorkeur boven de waterput op het erf omdat het geluid daardoor aanmerkelijk wordt versterkt.


Aarmood en verdreet kö-j verdreagen, weelde en jök nich.

En dan valt n hemmel in en dan zin wie’j almoal dood. Je kunt niet overal rekening mee houden.

[Arie]

30 november Andreas.
Tot de echte winterwerkjes behoort ook het klaarmaken van de midwinterhoorn. Veertien dagen voor Sint Andries (30 Nov.) haalt de boerenzoon het „hoarn" van de „hiele" en legt hem in water om het hout te doen zwellen.
Geblazen wordt er vanaf de eerste Zondag in de Advent tot Driekoningen ( Hillege Dree).

Het meest echter van Kerstmis tot Driekoningen, in de periode der „twaalf nachten" en dan wel bij voorkeur boven de waterput op het erf omdat het geluid daardoor aanmerkelijk wordt versterkt.


Aarmood en verdreet kö-j verdreagen, weelde en jök nich.

En dan valt n hemmel in en dan zin wie’j almoal dood. Je kunt niet overal rekening mee houden.

Van Heeksbleeklaan 68 Abraham Ledeboerpark Lammerinkswönner Midwinterhoornblazen 14-12-2014

[GerritHondelink]

December
Omdat in deze maand de winter begint, werd december vroeger "wintermaand" genoemd.
December is nu de twaalfde maand van het jaar, maar in de oude Romeinse kalender begon het jaar in maart en was december de tiende maand. "Tien" is in het Latijn decem, en zo komen wij aan de naam december
1 december
Brengt St. Eligius (1 dec), de eerste dooi?
Sint Elooi, brengt geen dooi, begint het echter op die dag te vriezen, dan krijgen we vier weken vorst voor de kiezen.
Als Sint Eligius met ijs begint, wil hij vier weken dat tot vrind.


Hoe komen we de winter door?
De donkere dagen voor kerstmis staan voor de deur.
Wat voor een winter krijgen we voor de kiezen?
Wordt het zacht of juist streng? Nat, of droog?


A-j better wilt wörden bi-j al half gezoond.

Nen heeln dag was ’t nich hemmelkloar wes. Bewolkt.

[GerritHondelink]

2 december.
De dagen worden nog korter en korter. Zeker als de zon verstek laat gaan, komen we niet veel verder dan licht dat aan schemer doet denken. Alom spreken we van de 'donkere dagen voor Kerstmis'.
Met onze weerspreuken benadrukken we nog eens duidelijk, dat we teruggaan naar een tijd, die in onze fantasie nog nauwelijks naar voren te halen is. De dagelijkse werkzaamheden zijn door het laat licht worden en het vroeg invallen van de duisternis met uren bekort.
De lange, donkere, stille avonden ...
Het hout, de turf en voor de wat beter bedeelden de kolen, liggen klaar bij de kachel. De olielamp strooit haar schaarse licht door het vertrek waar het gezin nog iets aan gezelligheid en saamhorigheid wil beleven. Pratend, misschien stilzwijgend, werkend aan iets, kaartend of lezend in wat schaars aanwezige boekjes of bladen verstrijkt de avond, glijdt de tijd verder. .
De dagelijkse gebeden, het bed of de bedstede wachten. Negen uur, half tien, een mooie tijd om al of niet beladen met zorgen, de slaap te gaan opzoeken ...

Den van gezelschap hoalt, is vaak alleen.


Zien gemak der van nemmn. Zich ontspannen

[GerritHondelink]

03 dec
Nen doonkern decembermoand brech ’n good nie’j joar.

A’j de leu nich könt oavertuugn, breng ze dan an ’t twiefelen.

Zich niks op eer gemak veuln. Zich helemaal niet op haar gemak voelen