Spreek je dialect

[GerritHondelink]

Naor leu met geld wordt altied luusterd.


Hoo ’t ok löp, as ’t mar löp.


03 juni De Twee-en-twintig Martelaren van Oeganda.
Carolus Lwanga en gezellen: Deze martelaren uit Oeganda worden op deze dag geëerd. Ze waren jonge mannen die hun geloof trouw bleven, zelfs in het aangezicht van vervolging en dood. Hun moed en standvastigheid zijn een inspiratie voor velen
Juni - Braakmaand. Ten tijde van Karel de Grote heette juni al Brachmanoth. Eeuwen en eeuwen is het gewoonte geweest om in de zomer een akker braak te leggen. Door niets te zaaien en te planten en alles wat er uit zichzelf groeide te verwijderen wilde men de grond tot rust laten komen. In andere gevallen liet men dan ook vaak groeien wat er spontaan groeide om dit na een zekere tijd onder te ploegen en als natuurlijke bemesting te gebruiken. Sinds de mens meer en andere methoden gevonden heeft om te bemesten is deze gewoonte in onbruik geraakt. Juni heeft echter nog steeds als zoveelste bijnaam braakmaand in haar vaandel.

Het blijft vandaag bewolkt maar zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 17 °C en is de wind zwak, windkracht 2.
Vannacht is het bewolkt en koelt het af tot ongeveer 12 °C.

Now wödt de boer’n drok, de heutied brek an.
Van lech wöd’n tot ’n duuster geet ’t d’r now van.

[GerritHondelink]

’t Zit em nich in lammerteern, a ‘j veuroet wilt, mo’j oe weern.
Lammerteern=jammeren.


Pluuzen
Har deep oam willen haaln, lauwe locht opsnoeven.
Willen lustern noar de nachtegaal, de liester.
Was ok dit joar dat spoor wier biester.
Heb enkel de drökte van 'n dag vuurbiej zeen stoeven.
Wil an't begin van 't zommer herveanden.
Zeuk zachten meireaggen um 'n kop te bespreujen
Heur alleen 't water in de bek, vervleujen.
Te laat, het vroa geluk lat zich nich beanden.
Oons wichtke, de jong die't bleumkes plukt.
Veldboeketje dat oew in de haand wödt drukt.
Pluuskes poesen vannen peerdebloom, de weand.
Voert dat sprookje weg, het keand.
Zoch zich nen stie te greujen.
Nen kloon? Nee, de bloom zal anders bleujen.

Oet: Stil-leaven
Gerard Droste I Klei Gerrit

Nen goodn vreand geet boavenal,
Mer ze zint beteun in getal


04 juni Heilige Filippo Smaldone: Een priester die in de 19e en 20e eeuw leefde. Hij was een toegewijde dienaar van God en zette zich in voor de armen en zieken. Op 4 juni wordt zijn heiligheid herdacht.
Het blijft vandaag bewolkt en de kans op neerslag neemt toe in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 20 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het regenachtig en koelt het af tot ongeveer 12 °C.

Voor de boer moet juni zonnig en warm zijn; af en toe moet er zachte regen vallen.

[GerritHondelink]

Wee onbezorgd zien brood wil winnen mot vrog opstoan en fiks beginn.


Bekt nooit teegn vrouwn of ’t zal berouwn.


Op 5 juni wordt de heilige Bonifatius herdacht. Hij was een missionaris en martelaar. In het jaar 754 werd hij aangevallen door woedende mensen in zijn tentenkamp, waarbij iedereen werd gedood.
Hij wordt ook wel de “Apostel der Friezen” en de “Apostel van Duitsland” genoemd, omdat hij vooral in die gebieden actief was.

Juni Zomermaand. Eenentwintig juni begint de astronomische zomer. De zon bereikt haar hoogste stand en staat zestien uur en drie kwartier boven de horizon. De dagen zijn helemaal op z'n langst.
De astronomische zomer begint rond 21 juni, dus behoort het grootste deel van de maand astronomisch gezien nog tot de lente. De gemiddelde temperatuur ligt in juni doorgaans iets lager dan in de twee erop volgende zomermaanden, juli en augustus.

Het wordt vandaag geleidelijk zonniger en de kans op neerslag neemt af in Enschede, met vanochtend nog wel kans op een regenbui.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 17 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 6 °C.

Een boon in juni geplant, geeft vijftig in een hand.

Dat schoer trekt wa oawer zea ’n boer bi’j ’t heui’n
in ’n almnak steed dat ’t vandaag dreug blif.

[GerritHondelink]

Met naodenken koomp meer van de grond as met geweld.


Wa’j ’t beste onthoaldt, bunt de dinge dee’j ’t leefst zöln vergetn.


6 juni Norbertus van Xanten. Een belangrijke figuur in de katholieke traditie. Norbertus was een bisschop en apostel van Livland.

Het wordt vandaag geleidelijk minder bewolkt maar het blijft zo goed als droog in Enschede, met vanavond nog wel kans op een regenbui. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 18 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 7 °C.

Het gehalte van het gewas stijgt als het weer naar droogte neigt.

De baden die Sint Norbert geniet
zorgen dat het op aarde giet.

[GerritHondelink]

Geeld en good zint bedearfluk, nen goodn naam onstearfluk.


As Onzen leven Heer ’t wil, greui’jt ‘r appels en nen bessemstel.
(Een wonder is altijd mogelijk)


7 juni Anna van Sint Bartolomeus. Anna leidde de stichtingen van karmelietenkloosters in Frankrijk en de Lage Landen.

Het blijft vandaag zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 19 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 9 °C.

Juni meer dreug as nat,
dan krie ie de schoppe vol en ok ‘ t vat.

[GerritHondelink]

Deur nen grootn moond kö’j makkelijk de kop verlezen.


Wat heft ’t Kaín holpn dat Adam zien vaa was?


8 juni Medardus van Noyon. Uit de verhalen die over hem verteld worden komt het beeld naar voren van een goed mens.
Het blijft vandaag bewolkt maar zo goed als droog in Enschede, met vanmiddag kans op een regenbui.
De temperatuur stijgt tot 19 °C en de wind is matig, windkracht 4.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 7 °C.

Na Sint Medardus komt geen vorst meer, die de druiven nadelig is.

‘t Weer op Sint-Medardus (8-6) hoolt meest zes wek an.

Sint Medardus(8-6) heeft zijn straal op ons gericht,
Sint Barnabas maakt zijn broek weer dicht..

Wat Sint Medardus geeft voor weer brengt hij ook in de oogsttijd weer.

[GerritHondelink]

Liek oet, liek an wórdt d’r zeg, mar ’t is nich vanzölf de juuste weg.


As nen haann nich kreait veur’t oavnrood,
dan geet ’t reagn of nen haann is dood.


9 juni Efrem de Syriër. Een kerkleraar, ook wel bekend als de “Harp van de Heilige Geest”. Hij was een diaken, theoloog en vooral een dichter en componist.
Het blijft vandaag zonnig en droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 18 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het bewolkt en koelt het af tot ongeveer 9 °C.

Is er in juni pas zonneschijn, dan wordt de zomer klein maar fijn.

Een koude periode in juni wordt Schaapscheerderskou genoemd.

[GerritHondelink]

Better nen gat in nen kloomp, as nen kloomp in nen gat.


Hoo lösser de weend, hoo vaster ’t weer.

De leste les
Krak-knak.
't Krietke valt in 'n bak.
Kiek nog eenmoal duur de klas,
Um te herinner hoe't was.
Die nog jonge oogn.
Mangs kik d'r een met nen meu'n blik.
Wat zo! hem ploagn?
't Hoesweark van dee jong is vaak zo-zo.
Hij kik vandaag a wier heel schroa.
Zal't nig woagn.
Hem wat te vroagn.
Dan dat wicht.
Vol energie.
't Knalt oet ear gezicht.
Boet'n ongeluk en met wat geluk,
kan dat leavven nich meer stuk.
'k Kan wa deanken en prakkezeern,
wat eenieder kan.
Hoe't vedan zal goan.
't Blif'n roan.
De tied zal't leern.
Vuur mie-j
Ofscheid van de school, mien vak.
't Krietke zeg "Knak"
Valt vuur't leste moa! in 'n bak.
Gerard Droste


Op 10 juni herdenken we de zalige Edward Poppe (1890-1924), een Vlaamse priester en pedagoog. Hij werd in 1999 zalig verklaard vanwege zijn liefdevolle aandacht voor armen, jongeren, stimulering van godsdienstonderwijs en zijn spiritualiteit rond de eucharistie.
Het blijft vandaag bewolkt en de neerslagkans blijft hoog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 16 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het bewolkt met kans op motregen en koelt het af tot ongeveer 8 °C.

As’t koold en nat in juni is
dan löpt met de vruchten mis.

Te veel en koude regens in juni schaden wijn- en bijenstok

[GerritHondelink]

Vólle probleemn kö’j oplosn deur d’r gin probleem van te maakn.


Rieke leu hebt vette kattn.


11 juni Barnabas. Hij wordt beschouwd als een apostel, hoewel hij niet tot de Twaalf behoorde die door Jezus waren uitgekozen.
Het wordt vandaag geleidelijk bewolkter maar het blijft zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 15 °C en is de wind matig, windkracht 4.
Vannacht is het regenachtig en koelt het af tot ongeveer 8 °C.

St. Barnabas die nooit de sikkel vergat, heeft de langste dag en het langste gras.Deze spreuk stamt van omstreeks het jaar 1000 van de Juliaanse kalender toen de langste dag op/rond deze datum viel Op 11 juni heerst Sint-Bamabas, een regenheilige.

Sint Medardus(8-6) heeft zijn straal op ons gericht,
Sint Barnabas maakt zijn broek weer dicht.

[GerritHondelink]

Nen haann hef wa nen kam, mar gin haor.


Pankook bakn is good, mar ie’j mot oet ‘t beslag van ’n aander bliewn.


12 juni Odulfus van Utrecht. Hij was een missionaris en Apostel der Friezen.

Enkele buien. Vandaag koel, donderdag minder koel.

Als het koud en nat in juni is,
dan is de rest van het jaar ook mis.

[GerritHondelink]

Völ leu praot meer veur niks, as een advokoat veur geld.


Ai’j smorns met de kinder opstaot, oawerdag wearkt as nen peerd, zo meu bint as nen hoond.
Dan is nen kaans groot da’j nen ezel bint.



13 juni Antonius van Padua. Sinds 1934 is Antonius een beschermheilige van Portugal.
Het wordt bewolkt maar zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 19 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vanavond is het bewolkt en koelt het af tot ongeveer 16 °C.

As ’t op Sint Antonius zun gef; dat is wat de boer graag hef.

Is het op Sint Antonius(13) nat, de boer drinkt zich van verdriet zat.

Sint-Antonius schoon en helder, vult 't vat en ook de kelder.

[GerritHondelink]

De meeste leu hoaldt meer van tientjes dan van elfjes.


A’j gezoond bint, is ’t makkelijk zeeke leu raod te geevn.


H. Lidwina van Schiedam (1380-1433): Een mystica en patrones van chronisch zieken en het ziekenpastoraat. Haar naamdag stond oorspronkelijk op 14 april, maar sinds Vaticanum II is deze verplaatst naar 14 juni.
Het blijft vandaag bewolkt maar zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 18 °C en is de wind matig, windkracht 4.
Vannacht is het regenachtig en koelt het af tot ongeveer 14 °C.

Heur ie’j ’t in juni donderen en kraken,
dan doot de boeren goeie zaken.

[GerritHondelink]

Better wean as nen aander mag, better lieken is geveurlijk.


Zee’j der as nen berg teegnop? Dreait oe um en nen berg lig achter oe.!!!


15 juni Sint-Vitus. Vitus was een noodhelper en martelaar. hij is patroon van apothekers van kreupelen, lammen, doven, doofstommen en blinden en van bedelaars.
Het blijft vandaag bewolkt en wisselvallig in Enschede, met vanochtend regen en vanavond kans op onweer.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 19 °C en is de wind matig, windkracht 4.
Vannacht is het regenachtig en koelt het af tot ongeveer 12 °C.

Met Sint-Viet, verandert de tied;
dan geet 't blad op de konte staon
en hebt de vögel ’t leggen daon.

Regen met Sint Veith(15),
dan regen het weken in de tijd.

[GerritHondelink]

Breed-oet zeain. Lastig meain.


Wee an ’t stuur steet, mot wa weetn waor Oost en West ligt.


16 juni Lutgardis van Tongeren is beschermheilige van Vlaanderen, omdat zij, eenmaal in het klooster van Aywières, geen Frans wilde leren – dit omdat zij geen abdis wilde worden, waar ze de taal machtig voor moest zijn.

Iedere derde zondag van juni is het Vaderdag. Op Vaderdag worden vaders in de schijnwerpers gezet: ze worden verwend met een ontbijt op bed of krijgen een cadeau van hun kinderen.

Het is bewolkt en de kans op neerslag neemt af in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 18 °C en is de wind matig, windkracht 4.
Vanavond is het regenachtig en koelt het af tot ongeveer 15 °C.

Juni nat en koud, meest heel het jaar ellende brouwt

[GerritHondelink]

Hoo vaker ’t volksleed zungn wordt, hoo slechter ’n volk der an too is.


Ai’j nen kwit oetstuurt,
krieg ie nen döl wier. Kwit= Kwibus, kwast, zot, malle vent



Op 17 juni wordt de heilige Alena van Vorst herdacht. Zij was een maagd en martelares en één van de oudste heiligen van België.

Het blijft vandaag bewolkt maar zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 20 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het bewolkt en koelt het af tot ongeveer 12 °C.

't Past non nen boer van allen kaanten:
As 't neet heui'jt, dan kanne plaanten.

[GerritHondelink]

Wee ooit nen ezzel was, zal aait lange oorn hooln.

As ’t de boern good geet, geet 't mie ok good, Zear ’n birman (bedelaar).


18 juni H. Elisabeth van Schönau. Elisabeth was een Duitse abdis van de benedictijner abdij van Schönau, onderdeel van een dubbelklooster in het toenmalige hertogdom Nassau, nabij het huidige Baden-Württemberg.

Het blijft vandaag bewolkt en de kans op neerslag neemt toe in Enschede, met vanmiddag en vanavond regen.
De temperatuur stijgt tot 22 °C en de wind is zwak, windkracht 2.
Vannacht is het regenachtig en koelt het af tot ongeveer 13 °C.

Juni nat en kold, vaake dai j 't hele jaor die ellende holt.

Ligt er een groeizame zomer in het verschiet of gaat het juist regenen dat het giet en blijft het kil.
Als het koud en nat in juni is, dan is het de rest van het jaar ook mis.

[GerritHondelink]

Greune kesn wordt rood, kleane keender wordt groot.


A’ j de dochter wilt kriegen, mo’j ’t met de moder anleggen


19 juni Gervasius van Milaan, martelaar met Protasius.

Het wordt vandaag geleidelijk zonniger en het blijft zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 20 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 9 °C.

Als de kippen schuilen gaan houdt de regen zelden aan.

[GerritHondelink]

Woar de hen kreait, is ’t vrouwvolk de baas.


Ai ‘j de weg kwiet bint, mo’j oonder de auto kiekn.


20 juni Silverius. Hij is ook de beschermheilige van vissers op het eiland Ponza, waar hij volgens de legende een groep vissers redde tijdens een storm.

Het blijft vandaag bewolkt en de kans op neerslag neemt toe in Enschede, met vanavond regen. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 22 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vannacht is het regenachtig en koelt het af tot ongeveer 14 °C.

Nen doonderschoer geet heur eagn gang,
bie ’n mensche duurt dat zien leawn lang.

[GerritHondelink]

Vólle willen is völle missen.


A’j de wepse goonzn laot, döt ze oe ’t meenste kwaod.


Juni 21 is de feestdag van een van de meest onbegrepen heiligen in de katholieke kerk: St. Aloysius Gonzaga.
21 juni begint de zomer. Het is de langste dag en de kortste nacht van het jaar ofwel midzomer.
In Zweden is Midzomer een belangrijke feestdag. Elk jaar in juni, tijdens het weekend van de zomerzonnewende, worden bloemen en takken verzameld om het huis mee te versieren en om de zgn. midzomerpaal (ook: meiboom) te maken. De midzomerpaal en tafels met fruit, salades en verschillende andere koude gerechten worden buiten neergezet en de mensen dansen, zingen en vieren feest rondom de midzomerpaal.
Het blijft vandaag bewolkt maar zo goed als droog in Enschede, met vanmiddag en vanavond regen.
De temperatuur stijgt tot 19 °C en de wind is zwak, windkracht 2.
Vannacht is het helder en koelt het af tot ongeveer 11 °C.

Dan hew, Midzommer, de langsten dag en de kotsten nacht van ’ t jaor.
Noor’n weend op nen langsten dag,
ze zes wek oet den hook dan jach.

[GerritHondelink]

Woar de zwaal (zwaluw) bouwt, woont geluk.


Boerngeeld is net zovöl weerd as heernmeunt.


Op 22 juni worden H. John Fisher en H. Thomas More herdacht.
Het blijft zo goed als droog in Enschede.
Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 21 °C en is de wind matig, windkracht 3.
Vanavond is het helder en koelt het af tot ongeveer 17 °C.

Juni vochtig en warm, dan maakt ze de boeren niet arm.