Welkom op het forum van Enschedeinansichten.

Spreek je dialect

Omdat de wereld niet alleen om Enschede draait.
Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

Op noar ’t Twentehoes token vriejdag 29 november!

Op vriejdag 29 november hooldt ’n Kreenk vuur de Twentse Sproak wier ne bokenmaarkt in ’t Twentehoes van 14.00 u tot 16.30 u. Der is wier volop keuze oet Twentse beuke, beuke in ’t Achterhooks en ’t Dreants, en ok Hollaandse beuke, Kreenkoetgaven van de joarlijkse schriefwedstried, Bodbreve, beuke met ne Antiquariaatswearde en filsetatiekaartjes in ’t Twents.

Ok in ‘t Twentehoes köj op ’n zölfden dag vanof 10 uur ’s morns tot 16.00 uur metdoon an ’t schrieven van Sunterkloasgedichten in ’t Twents. De vrouwleu van ’t Twentehoes en vriejwillegers stoat kloar um oe te helpen. Kom der ok achterhen kieken, de klöaskes stoat kloar.
’t Twentehoes zit biej in de bibliotheek van Hengel an de Beursstraat 34.
Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

In rep en roer wean. In beweging; in opschudding; in grote opwinding of verwarring verkeren.
De woorden rep en roer betekenen allebei drukke beweging.
Zich reppen betekent zich haastig voortbewegen en roer zit verborgen in zich verroeren.
Als alles in rep en roer is, heerst het er een drukke, opgewonden sfeer.
Reppeln. Elkaar bespringen; wild stoeien; wild spelen; niet rustig blijven zitten vooral gezegd van kinderen die klauteren op stoelen enz.
Jongs zit nich zo op die steul te reppeln. Hoal is op met dat gereppel op die steul zometéén valt ter wat um.
Dee koo bolt; ze is nen heeln dag al an ’t reppeln.



Zoas ’t patroon knipt is,
Mot ’t ok naeit wodn.




25 november Catharina. Zij is patrones van de jonge (ongehuwde) meisjes, maagden, meisjes in het algemeen en van echtgenoten en gehuwde vrouwen en van voedsters; van kloosterzusters; van scholieren, studenten, docenten (onderwijzend personeel), wijsgeren, filosofen en theologen, wetenschappers, hoogleraren, predikers, redenaars, schrijvers en dichters; van juristen, advocaten, notarissen en wetgeleerden; van leraren; van bibliothecarissen en boekdrukkers; op grond van het rad uit haar martelgeschiedenis van alle ambachtslieden waar draaibewegingen aan te pas komen zoals molenaars, pottenbakkers, messen- en scharenslijpers, wiel- en wagenmakers, leerlooiers, touwslagers, spinners en spinsters en van daaruit van wevers, naaisters, modisten, modeontwerpers, kleermakers, schoenmakers en lakenhandelaren; van kappers en kapsters; en van tabakshandelaren.
Zij is patrones van bibliotheken, meisjesscholen, van de onderwijzende stand, seminaries, universiteiten.
Internationale Dag voor de uitbanning van Geweld tegen Vrouwen.
SAK Vleesvrije Dag.
Op St Catharine sterkt de winter. Vriest het op St. Katrien, dan vriest het nog 6 weken nadien.
Zoals de dag van Sint-Katrijn zal de laatste januari zijn.
Het vee gaat weer op stal. Overal zien we de boeren ermee uit de weiden huiswaarts keren.
Rond de tijd van St Katrien, wil het graag gan winteren.
Sinte-Katriene, pak i j de koo bi-j de liene.
Sinte Katrien, löt vake ’n witten mantel zien.
Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

Ze spraken meka nen tiedlaank nich too, mer noe is ’t weer alns en nog wat.
Ze spraken elkaar een tijd niet, maar nu zijn zij ’t geheel met elkaar eens het is weer koek en ei.
Als het ergens koek en ei is, dan is de sfeer heel goed: iedereen kan goed met elkaar overweg, er is totaal geen ruzie.
Soms heeft deze uitdrukking de bijbetekenis: 'er is eerst wél ruzie geweest' of: 'het gaat nú (ineens) goed,
maar of het in de toekomst zo blijft, is nog maar de vraag'.
Volgens het Woordenboek der Nederlandsche Taal gaat het er vooral om dat eieren bij het bakken van koeken onmisbaar zijn.
Zo konden koek en ei samen een uitdrukking gaan vormen: als twee begrippen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.


Vergis oe nich, der bint boern dee slimmer bint as nen advekaot.


26 november Konrad van Konstanz, Hij is patroon van het aartsbisdom Freiburg en van het bisdom Konstanz.
Dag van de Afwerking.
November heeft altijd stront aan zijn staart.
At de weend is weer oet Hengel blös,
Veraandert water in ies, zo gauw ’t vrös.
Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

Geweern. Geworden ; begaan.
Janöken zol dansen leren mar kon nich met heur beenkes geweern. Janneke zou dansen leren, maar kon niet met haar benen overweg.
Geleuf mar nich dat ik die geweern loat met den foezel. Geloof maar niet dat ik je laat begaan met die sterke drank.
Loat ’t mar efkes geweern. Laat het maar zo. Even laten tusten, laat het maar geworden.


Zoas ik ’t noe anveul heb ie groot geliek,
Zea ’n advekaot, do har ’n boer hem ’n pa riksdaalders in de haand drukt.



27 november Oda van Sint-Oedenroede, Zij is patrones van Sint-Oedenrode (het plaatsje stond al gauw bekend als St-Oda's Rhode, stilaan verbasterd tot Sint-Oedenrode). en wordt aangeroepen tegen oogziekten. Acharius van Doornik.
Dag van Verkeer en Mobiliteit
As d’r wéé’ld vuur an ’n kettel haank, krieg ie’j nat en biester weer. (wéé’ld vuur zijn gloeiende roetdeeltjes).
Novembermoand biester en zwat Noe goat de streupers op pad.

Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

De hel brak los. Dit zeg je als er plotseling ergens een enorme herrie losbarst.
Er kan ook een explosie van woede plaatsvinden. De ruzie is begonnen.
Met de hel worden hier de duivel en zijn trawanten bedoeld die bekend staan om het lawaai dat ze maken.


Nen verwende sik is een drammerig jönske of meakn wat vaak de lip löt hangen en doardeur sien sin nich krig.
Anstellerig huuln word ok wa sikken neumd.



28 november Floretianus; Cathrine (doopnaam Zoé) Labouré, Zij is patrones van duivenliefhebbers en duivenmelkers.
Zit ’n schosteen verstopt met zwarte pietn,
Dan is ter nich völ te zeen en weinig te genietn.
November hef mär dettig daag´n, met vaak onwies vol weend en reagenvlaag´n.
Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

Met hangen en wörgen hef ’t eandeluks veur meka krengn. Met hangen en wurgen betekent 'met enorm veel moeite'.
Als bijvoorbeeld wordt gezegd dat iets met hangen en wurgen is gelukt, wil dat zeggen dat het maar nét en met de grootst mogelijke moeite
is gelukt. Hangen betekent hier oorspronkelijk 'opgehangen worden' en wurgen 'gewurgd worden'.
Van iemand die opgehangen werd, kon je zeggen dat hij heel even aan het touw hing, al werd hij vrijwel direct ook door dat touw gewurgd.
De tijd die 'tussen hangen en wurgen' zat, was dus minimaal: vrijwel op hetzelfde moment dat iemand opgehangen werd, werd hij gewurgd.


Jongn mo’j leern,
Oaln mo’j eern,
Wiezn vroagn
En gekken verdreagn.



29 november Radboud van Utrecht, hij is patroon van het RK Hoger en Universitair Onderwijs en van de Sint-Radboudstichting in Nijmegen.
Internationale dag van solidariteit met het Palestijnse volk.
Sint Pannekoek
Black Friday
Koop-Niets Dag
E-mail loze Vrijdag
Daken dag
Met de eerste stevige vorst die op het eind van nov. Zeker bal te verwachten valt, ziet de boer met vreugde de dodelijke klap voor het venijun het ongedierte. De muggen, vliegen en wespen zullen het nu niet lang meer maken.
IJs op de dag van Saturijn, het weer maakt daarna korte metten met dit venijn.
Als het vriest in november, dan volgt er sneeuw in december.
Gebruikersavatar
enschedeinansichten
Member
Member
Berichten: 4167
Lid geworden op: do jan 08, 2009 9:24 pm
Locatie: Enschede
Contacteer:

Re: Spreek je dialect

Bericht door enschedeinansichten »

Gaat prima samen :D

Black Friday
Koop-Niets Dag
Schat iedereen op waarde maar laat daarbij wel iedereen in zijn waarde.
Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

As de hel. Heel erg, verschrikkelijk.
’t Is hier zo doonker as de hel. Pikkedonker. Zeer donker. De uitdrukking heeft vooral een versterkende functie,
die los staat van de eigenschappen die aan de hel worden toegeschreven, want men stelt de hel altijd voor als een brandende ruimte.
Pikzwart, of pikkedonker is heel erg donker of heel erg zwart. Het woord komt voort uit de uitdrukking: zo zwart als pek.
Pek is eigenlijk teer en heel erg zwart. Ergens in de historie is pek verbasterd tot pik.


Wel alman geliek gef,
Hef de duvel as kammeroad.




30 november Andreas. Zijn Andreaskruis is nog te vinden in de Schotse nationale vlag.
Trouwens, in de Britse vlag vinden we ook nog zijn herkenningsteken, het Andreaskruis. Die vlag is immers een combinatie van twee kruisen: dat van Andreas en dat van Sint-Joris.
Hij werd begraven onder de Sint-Pieterskerk naast zijn broer, de apostel Petrus.
Internationale Dag tegen het gebruik van Chemische Wapens.
Sint Andries brengt de vries.
Tot de echte winterwerkjes behoort ook het klaarmaken van de midwinterhoorn.
Veertien dagen voor Sint Andries (30 Nov.) haalt de boerenzoon het „hoarn" van de „hiele" en legt hem in water om het hout te doen zwellen.
Geblazen wordt er vanaf de eerste Zondag in de Advent tot Driekoningen ( Hillege Dree).
Het meest echter van Kerstmis tot Driekoningen, in de periode der „twaalf nachten" en dan wel bij voorkeur boven de waterput
op het erf omdat het geluid daardoor aanmerkelijk wordt versterkt.
't Midweenterhoarn" is allerminst een kamer Instrument, het behoort bij de wijde velden waar het geluid zich vrijelings kan voortplanten in de ruimte.
Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

Sikkeneurig is chagrijnig, lusteloos is een verbastering van het Franse woord chicaneur,
dat is iemand die op een nare manier op- en aanmerkingen maakt.
Sikkeneurig heeft niets met sik te maken.(zoals bijv. ergens een sik van krijgen).


Oonze wichter bint net postdoeven
Zea Dika. Ze vleegt geern oet,
Mar valt ok wa altied geern weer op ’t hok.



December, Wintermaand, Donkeremaand, Kerstmaand.
1 dec Eligius van Noyon. Hij is patroon van alle ambachtslieden die met een hamer werken zoals, mijnwerkers en timmerlui, hoef- en edelsmeden; munters, numismatici en muntenverzamelaars graveurs en horlogemakers; blikslagers, scharenslijpers, sloten-, klokken- en messenmakers; van ijzerdraaiers, metaalbewerkers en betonvlechters; werktuigkundigen, mecaniciens, elektriciens, lampenmakers en informatici; koetsiers, koets- en wagenmakers van zadelmakers, paardenhandelaren, pachters, boeren, landbouwers, knechten; voerlui en vrachtrijders; vee- en dierenartsen; bewakers en veiligheidspersoneel.
Omdat in deze maand de winter begint, werd december vroeger "wintermaand" genoemd.
December is nu de twaalfde maand van het jaar, maar in de oude Romeinse kalender begon het jaar in maart en was december de tiende maand. "Tien" is in het Latijn decem, er zo komen wij aan de naam december.
Adventszondag
Wereld Aidsdag
Begin meteorologische winter
Brengt St. Eligius, de eerste dooi?, begint het echter op die dag te vriezen,
dan krijgen we vier weken vorst voor de kiezen.
Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

Dan bie ‘j de pineut. Het slachtoffer zijn, de dupe zijn, het moeten bekopen.
Waarschijnlijk komt het woord pineut uit het Engels peanut = pinda ook pietluttig persoon en iets onbeduidends.
Verwant aan deze uitdrukking zijn de zegwijzen de sigaar zijn, de pisang zijn of iets platter de lul zijn.
De sigaar zijn is nog niet zo’n oude uitdrukking: ze is aan het begin van de twintigste eeuw in gebruik gekomen.
Met sigaar werd in deze uitdrukking het mannelijk lid bedoeld. Mogelijk geldt dat ook voor pisang (‘banaan’) in de pisang zijn.


Dat is ja van veurten nen ezzel en van achter nen ossen. (Te dom voor alles)



Hoe komen we de winter door? De donkere dagen voor kerstmis staan voor de deur.
Wat voor een winter krijgen we voor de kiezen? Wordt het zacht of juist streng?
Nat, of droog? Tijd voor een feestje, na 21 december gaan de dagen weer lengen, en dat moet gevierd … !
02 dec Jan van Ruusbroec.
Het is vandaag Internationale Dag voor de Afschaffing van Slavernij en uitbuiting en onderdrukking van en handel in personen (UN
In december heur’j wier ’t midwinterhoorn ’t Kerstkindje wöd gauw wier geboorn.
Niks wast en greuit noe meer,
Mar alles koomp in ’t ni’j jaor weer.
As Sinterkoas op zien peerd met beide haane zwaait,
Dan denk ik nich dat ’t zo heel hard waait.
Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

Kö’j ’t wal zeen? Wordt gezegd als er iemand heel nieuwsgierig naar je staat te kijken.


Eén den niks te verleezn hef, slöp good.


03 dec Franciscus Xaverius. Hij wordt vereerd als patroonheilige van de missies, met name van de buitenlandse katholieke missies en van de voortplanting van het geloof.
Het is vandaag Internationale Dag van de Mindervaliden.
Dag van de Standbouwer
Zorgt veur etten, teug en braand,
As december koomp in ‘t laand
Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

Argens gin kwoad of onheil in zeen.. Ergens geen bezwaren in vinden, niet voor iets terugschrikken. Ergens geen been in zien.
De zegswijze ergens geen been in zien is ontleend aan de eetgewoonten van de middeleeuwen betekent letterlijk:
in een vleesgerecht geen been (dierlijk bot) vinden, zodat het zonder moeilijkheden genuttigd kan worden. .



Wie mot vaker met meka kuiern, zea de vrouw, dan hè’w der gin arg in, daw oalder wordt.



04 dec Barbara, Zij is beschermheilige van bergbouwers en tunnelgravers, vooral in Duits sprekende gebieden, verwant hiermee is haar verering onder de mijnwerkers. In Limburg werd St Barbara beschouwd als huishoudster van Sint-Nicolaas.
Johannes van Damascus. Hij is patroon van apothekers, iconenschilders en theologiestudenten.
Internationale Dag van de Cheetah
As Sint Babara ‘t wil, steet de vriezeman stil.
Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

Bie barre keulte fiestert de stèèrn an de loch. Bij strenge koude flikkeren de sterren aan de hemel.
‘t Vreur, dat de steerne hungen te fiestern in de loch. Het vroor zo hard dat de sterren in de lucht stonden te flikkeren.



’t Vrös tuske man en vrouw in, zea de boer, want de steerne hangt te fiestern an de loch.



05 dec Sabas van Jeruzalem,
Het is vandaag pakjesavond.
Het is vandaag Internationale Vrijwilligersdag
Wereld Bodemdag
Ninja-dag
Sint Nicolaas, lapt 't weer aan zijn laars.
Gebruikersavatar
enschedeinansichten
Member
Member
Berichten: 4167
Lid geworden op: do jan 08, 2009 9:24 pm
Locatie: Enschede
Contacteer:

Re: Spreek je dialect

Bericht door enschedeinansichten »

Gerrit is vretbuul een twents woord ?
Schat iedereen op waarde maar laat daarbij wel iedereen in zijn waarde.
Gebruikersavatar
Veteraan
Member
Member
Berichten: 4797
Lid geworden op: ma jan 02, 2012 10:10 am
Locatie: Enschede

Re: Spreek je dialect

Bericht door Veteraan »

Heb je het over Hans, Willem. :D
Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

ik kom wel vretbalg = scheldwoord voor dikbuikig iemand,vreetzak (dik), veelvraat, gulzigaard. tegen.
Maar vretbuul klinkt voor mij ook als Twents in de oren.
balg staat o.a. voor buik of pens.
buul voor o.a. mispunt; lammeling. Zak; kerkzak, collectezak.
Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

Hoal noe de klap is. Hou je mond.


‘n oog is mar klean;
Mar ’t zöt de hele wearld.



06 dec Nicolaas van Myra. Met Martinus is hij waarschijnlijk de meest vereerde heilige in West-Europa.
Geet sunterkloas weer met de boot naor madrid.
Dan kan ’t goan vreezn, ma dat hooft aait nog nich.
Op St Nicolaas regen, is nooit een zegen.
Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

Dat kost nen klap geald. Dat kost een smak, (grote hoeveelheid) geld.



Tied en tooval komt meka vaak teegn.


07 dec Ambrosius van Milaan. Hij is patroon van Bologna en Milaan; van bisschoppen; van bijenhouders, bijentelers, waskaarsenmakers, honingkoekbakkers en huisvrouwen; alsmede van politie, rijkswacht en veiligheidspersoneel; hij geldt ook als beschermheilige van bijen,
ganzen, alle huisdieren en spreeuwen.
Internationale Dag van de Burgerluchtvaart
Nationale Dag van de Vrijwilliger
St. Ambroos, patroon van de bijen, en de spreewen,
houdt van waaien en van sneeuwen.
Nen doonkern decembermoand brech ’n good nie’j joar.
Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

Ne klap van de möl had. Een klap van de molen gehad. niet goed bij zijn verstand zijn.
Alsof iemand door een klap van een molenwiek zijn verstand verloren heeft.
De uitoefening van het beroep van molenaar was niet ongevaarlijk en een ieder die zich dicht bij een molen bevond moest voortdurend oplettend zijn.
Men zegt ook wel; malende zijn of met molentjes lopen.
Deze uitspraken duiden waarschijnlijk op het in de geest voortdurend bezig zijn met dezelfde gedachten die iemand als het ware als draaiende molen wieken door het hoofd gaan.


Zorg dat de kleane zorgen van ’t leavn oe nich klean kriegt.



08 dec Maria Onbevlekt Ontvangen
2e zondag van de Advent
Bodhi-dag
Internationale Dag van het Koor
Wereld Lichtjesdag
Dag van de Haagse Tilduif
In december völ reagn, is wisse gin zeàgn.
Zit de boer met de been bie ’n heerd,
Dan doert ’t weenter nog tot 21 meert.
Gebruikersavatar
GerritHondelink
Member
Member
Berichten: 4152
Lid geworden op: do feb 13, 2014 11:00 pm

Re: Spreek je dialect

Bericht door GerritHondelink »

’t Klappen van de zwep (zwöp) kennen. Ervaren zijn, geen groentje meer zijn. Precies weten hoe iets moet.
Een paard dat het klappen van de zweep kent, heeft ervaring met de zweep, weet wat er van hem verlangd wordt als hij de zweep hoort of voelt.
Klappen is hier knallen.



Bliejdschop dreg oons,
verdreet mo’w zölf dreagn.



09 dec Petrus Fourier, Budoc van Dol Budoc is patroon van vissers. Daarnaast wordt hij in Bretagne zowel vereerd als patroon van schipbreukelingen als van strandjutters.
Het is vandaag Internationale dag tegen Corruptiedag.
Herdenkingsdag voor Slachtoffers van Genocide.
Hef december völle vocht en sliek,
alleen de dokter wordt dan riek.
Plaats reactie