Spreek je dialect

[GerritHondelink]

A ‘j wilt fitn, kö’j in nen kloar heamp wa nen loes veenden.
Als je wilt vitten kun je in een schoon hemd nog wel een luis vinden. Voortdurend kritiek hebben op iemand over onbelangrijke zaken.
De oorspronkelijke betekenis van vitten is: passen, voegen, goed zitten (van kleding). In de zeventiende eeuw betekende nauw vitten: het nauw nemen, nauw kijken, heel precies zijn. Daaruit vloeit gemakkelijk de betekenis voort die wij thans aan het werkwoord geven. Die is immers: nauwlettend toezien op kleinigheden, dus: gezochte kritiek uitoefenen, op kleinzielige wijze, alleen uit zucht om te kritiseren, aanmerkingen maken; zich bezighouden met haarkloverijen en muggenzifterijen; betuttelen.


Heuien en vrie’jen zea de kearl, dat doo’j vaak veur niks.



9 september Audomarus
Door is 'n negenden, 'n haarfs begint,
Den brenk mooie daagn, mar ook mist en weend.

[GerritHondelink]

Ie hebt ’t noe net zo mooi an ’t kötteln an.
Je hebt het nu net zo mooi aan het draaien.


Het is jong of aold,
Op ’t end wöd allens kaold.


10 september Nicolaas van Tolentino
At de pieren heupkes maakt,
`t dreuge weer vervolgens staakt!

[GerritHondelink]

Oawer n köttel hoostn.
Een scheet laten.


Waor ow plichten zint, is ok ow hoes.


11 september Felix en Regula
In disse maond volle reag’n
Doar zi’j niks um verleag’n.

[GerritHondelink]

Köttel wel hef oe dretn.
Wordt gezegd tegen een opschepper, die zijn afkomst is vergeten. wat verbeeld je je wel niet.



De haand ophoaln is nich plezeerig.


12 september Guido van Anderlecht
At de slekke kroepen gaon,
is `t met `t mooie weer gedaon!

[GerritHondelink]

’t Luustert nog wa nauw. (stek um nog a fien).
’t Komt er precies op aan.
Precies het tegenovergestelde is het niet zo nauw nemen. Meestal zijn het wetten, moraal, regels, waarheid enz. waarmee men het niet zo nauw neemt. Nauw staat voor nauwkeurig.


Ieder hette en ieder huuske,
Hef ziene smette en zien kruuske.


13 september Johannes Chrysostomus
Zijn de kinderen wild, dan komt er regen en wind.

[Veteraan]

De kinderen zijn enorm wild !

[GerritHondelink]

Hee is niks nuts.
Hij vernielt alles; het is aan hem niet besteed.
Wordt gezegd als een jongen bijv. zijn nieuwe kleren dadelijk gescheurd heeft of vuil maakt.
In het Nederlands kennen we: van nut zijn bijv. dat kan nog van nut (van waarde) zijn.


Oude Mensen
Ze luisteren met z’n tweetjes naar de regen op het dak
Voor veel gepraat zijn ze niet meer bij machte
Alleen toen zij daarnet een daarnet een bitterkoekje brak
Keek hij haar even aan en lachte.
Toon Hermans


14 september Maternus
Septemberregen, Komt zaad en wijnstok goed gelegen

[GerritHondelink]

STREEKTAALOAVEND MET ’t NOLL’NKOOR OP 20 SEPTEMBER.

Leefhebbers van ’t Twentse Dialect bunt op woonsdag 20 september hattelijk welkom biej ’t Hoogspel in Dealden an de Boornsestroat. Doar keump ’t Noll’nkoor oet Hoksebarge met ’n ofwisselend programma van leedjes, sketsjes en möpkes in ’t Hoksebaargs dialect.
Leden van ’n Kreenk könt der vuur niks in, aanderen betaalt € 5,- en de koffie kriej vuur niks derbiej.
Vanof half achte steet de koffie kloar en ’t begeent um acht uur en zoarg daj der biej bunt!

[GerritHondelink]

Lustern met t gat.
Slecht luisteren. Niet goed opgenomen wat er precies gezegd werd.
Vaak bedoelen we met luisteren... gehoorzamen. Want als we zeggen 'luisteren', dan bedoelen we vaak 'gehoorzamen'



Ho geet ’t vreug nen bleenn an lammn,
Zo a’j zeet zea nen lammn teagn nen bleenn.



15 september Catharina van Genua.
At ’t in september dondert in ’t holt,
met kasmis de snee met heupe völt.

[GerritHondelink]

Hee löt 't etn der veur staon.
Hij laat het eten er voor staan. Veel over hebben voor iets. Dat gaat bij hem boven alles.


Wat oald is, röst geern,
Wat joonk is spölt geern.


16 september Cornelius
Het is pruimentijd, En de wespen vieren hoogtij!

[GerritHondelink]

Dat doo'j nich van armood.
Dat doe je niet van armoede. Dan heb je het geld er ook wel voor.


Met nen aold peerd kom ie aait in ’t hoes.


17 september Lambertus
Sint-Lambeert brengt stoelen en spinrokken in de heerd.
Het spinrokken is een stok waarop wol of vlas wordt gestoken waarvan de draad wordt gesponnen met behulp van een spintol of een spinnewiel. Het gebruiken van dit werktuig ten behoeve van het spinnen wordt spinnen genoemd

[Arie]

Dat doo'j nich van armood.
Dat doe je niet van armoede. Dan heb je het geld er ook wel voor.


Met nen aold peerd kom ie aait in ’t hoes.


17 september Lambertus
Sint-Lambeert brengt stoelen en spinrokken in de heerd.
Het spinrokken is een stok waarop wol of vlas wordt gestoken waarvan de draad wordt gesponnen met behulp van een spintol of een spinnewiel. Het gebruiken van dit werktuig ten behoeve van het spinnen wordt spinnen genoemd

Daar hoort mooi deze foto uit Enschede bij, n.l. een spinnewiel uit het Twents-Gelders Textielmuseum dat enige tijd in de villa Blijdenstein heeft gezeten, wat nu nog is gelegen in het Blijdensteinpark tussen de Boulevard en Espoortstraat.

[GerritHondelink]

super die foto Arie.

[GerritHondelink]

Hee hef nen board as ne oale jörre.
Hij heeft zich een paar dagen achtereen niet geschoren.


Meuije. Werd door kinderen gezegd tegen alle oudere vrouwen.
Het meuije staat steeds achter de naam dus de eigen naam gaat vooraf bijvoorbeeld: Diene meuije = tante Dien.


18 september Jozef van Cupertino
Hef `n slak `n bölleken op de stat, dan wordt alles weer nat!

[GerritHondelink]

Ie mot luustern.
Je moet gehoorzamen. Doen wat er gezegd wordt.


Hij was een beste brave ziel
niet rijk, maar wel beschaafd
Op wie niet dat te zeggen viel
alleen hij was verslaafd
Maar niet aan koffie, melk of thee
en niet aan wijn of zo, o nee
Hij was verslaafd, om U te dienen
aan de nicotine.

Des morgens uit zijn bed gestapt
greep hij meteen zijn shag
In plaats van frisse lucht gehapt
meteen een ferme trek
En als hij eens niks te roken had
of als hij zonder vloeitjes zat
Deed hij desnoods een schietgebedje
om een sigaretje.
Jules de Corte.



19 september Januarius
De noten vallen, De bladeren lallen.

[GerritHondelink]

Den ’t altied veur de weend geet, is gin armoe nut.
Die persoon leert in zijn leven geen moeilijkheden te overwinnen.


Iemand heel ver hier vandaan
heeft aan mij gedacht:
heeft iets in een doos gedaan,
naar de post gebracht.
De doos is met de trein gegaan,
de trein ging door de nacht
en vanmorgen kwam het aan.
Wie had dat gedacht?
Willem Wilmink.


20 september Eustachius
De hazelnötn bint riep, en deent de keender tot piep.

[GerritHondelink]

Hee is met de minste meuite beholpen.
Hij is liever lui dan moe.


Veske
Terwijl moeders hand zich langzaam voortbeweegt, waarbij de vingers het lopen van het muisje imiteren om dan plotseling in het kinderhandje te gaan kietelen, zegt de moeder :
Muuske, puuske,
Kuump oet zien huuske
Krup in dien vuuske,
Kiele, kiele,kiele [/i



21 september Mattheus
Is het met Mattheus klaar, 't voorspelt goede oogst voor volgend jaar.

[GerritHondelink]

Hee wil de kop nich buugn.
Hij wil zijn hoofd niet buigen. Hij wil niet onderdanig zijn; niet toegeven.
Wel bloomn wil plukkn mot zik buugn en bukn.
Wie bloemen wil plukken moet buigen en bukken.



Met ’n joonk peerd en ’n wief mö’j hèannig an doon.


22 september Mauritius en Gezellen
Is het weer op St. Mauritius klaar,
vele stormen verwacht u maar.

[GerritHondelink]

Gin röst of doer hebben.
Geen rust noch duur hebben. Erg onrustig zijn .Geen innerlijke rust hebben.
Duur betekent hier de tijd dat je het ergens uithoudt.


De oude man.
De oude man zit aan het venster
met steeds dezelfde kleren aan
Een grijze vogel in een kooi
die stil zit te bestaan
Het huis, zijn eten en zijn pillen
worden door het rijk betaald
Hij kan het zelf ook echt niet helpen
dat hij nog altijd ademhaalt
Toen kwam die woordenwisseling
val dood, riep broeder Piet
En de ouwe keek hem treurig aan
want zelfs dát kon ie niet.
Toon Hermans



23 september Pius van Pietrelcina
Na Mauritius brengt de donder zelden.
Ik ben des Herfsts begin en ook des Zomers laatste,
Doch, mits ik Vruchten breng, ben ik niet van de kwaadste’

[GerritHondelink]

’t Löp hem de deur.
Hij is niet goed bij zijn verstand. Niet goed bij zinnen.
Hij is niet goed wijs.(wijs betekent hier niet bij zijn volle verstand).


Ieder hef zien verdreet
En veult zien eagn leed.



24 september Lieve-Vrouw van Walsingham
Slaat 's nachts zware nevel neer,
dan brengt de dag helder weer.