Welkom op het forum van Enschedeinansichten.

toneelspel Laatste trein Achterhoek-Twente

Over de rijke historie van de stad.
Plaats reactie
joen

toneelspel Laatste trein Achterhoek-Twente

Bericht door joen »

Op 2 oktober 1937 vertrok de laatste reizigerstrein uit de Achterhoek om via Neede rechtstreeks naar Twente te rijden.

Deze gebeurtenis wordt op dinsdag 2 oktober 2012, precies 75 jaar later, nagespeeld op het museumstation van de Museum Buurtspoorweg (MBS) te Haaksbergen. De vrijwilligers van de MBS worden hierbij bijgestaan door een toneelvereniging Thalia.

Voor inlichtingen en reserveringen kunt u contact opnemen met Nicole Punte van de MBS.

Zij is bereikbaar op telnr. 053-5721516 (tijdens kantooruren) of via email: info@museumbuurtspoorweg.nl.
Gebruikersavatar
Arie
Member
Member
Berichten: 21423
Lid geworden op: di nov 27, 2007 4:31 pm
Locatie: Enschede

Re: toneelspel Laatste trein Achterhoek-Twente

Bericht door Arie »

Geldersch-Overijsselsche Lokaalspoorweg-Maatschappij

De spoorwegen in Twente

De eerste spoorlijn werd in 1839 tussen Amsterdam en Haarlem geopend. In de periode tot 1880 groeide dit uit tot een spoorwegnet vergelijkbaar met dat van nu. Grote delen van Twente en de Achterhoek bleven echter verstoken van railvervoer. De geraamde opbrengsten waren te laag om de aanleg van dure spoorlijnen te rechtvaardigen. Ook ondanks de grotere transportbehoefte ten gevolge van de industriële revolutie bleef de aanleg van spoorlijnen in grote delen van Twente en de Achterhoek financieel niet mogelijk.

Door de invoering van de lokaalspoorwegwet op 9 augustus 1878 kwam hier verandering in. Doordat aan lokaalspoorlijnen minder zware eisen gesteld werden met betrekking tot het gebruik, konden de aanleg- en exploitatiekosten aanmerkelijk worden verlaagd. In Twente en de Achterhoek werden al snel na invoering van de lokaalspoorwegwet verscheidene lokaalspoorlijnen opgericht.

Er was sprake van `lokaalspoor` als de snelheid niet hoger was dan 30 km/uur en de asdruk niet hoger dan 10 ton. Tevens mocht de beveiliging eenvoudiger worden uitgevoerd. Was de snelheid lager dan 15 km/uur dan viel de spoorlijn onder de categorie `tramweg`. De maximumsnelheden zijn in de loop der tijd gewijzigd, maar was na de laatste wijziging in 1917 voor het lokaalspoor slechts 60 km/uur.

Grote initiatiefnemer was de heer Jan Willink; een textielfabrikant uit Winterswijk. Op 18 juni 1881 werd de Geldersch-Overijsselsche Lokaal Spoorweg (GOLS) te Winterswijk opgericht. De lijnen werden vrij spoedig daarna geopend. Maar ook op initiatief van andere (textiel)fabrikanten en gemeentes werden (lokaal)spoorweg- en tramwegmaatschappijen opgericht. Hierdoor groeide het net in 25 jaar uit tot circa 230 kilometer aan spoorlijnen.

Daarnaast is in Oost-Gelderland in de periode tussen 1881 en 1926 een dicht smalspoortramnet aangelegd. Eerst geëxploiteerd door verschillende maatschappijen, maar later door fusies en overnames onder de noemer van Geldersche TramWegen. In 1957 verdween de (goederen)tram als laatste tussen Doesburg en Doetinchem.

Exploitatie

De GOLS heeft nooit zelf treinen laten rijden. De exploitatie is van het begin af uitbesteed aan de Hollandsche IJzeren spoorwegmaatschappij (HSM). De overige lokaalspoormaatschappijen volgden het voorbeeld van de GOLS.

In het algemeen reden er dagelijks 5 - 7 reizigerstreinen. Daartussen reden er ook aparte goederentreinen. Op het traject tussen Haaksbergen en Boekelo bijvoorbeeld passeerden per richting 4 treinen met verschillende bestemmingen

Het woon-werkverkeer had overigens nog een redelijke omvang. Zo reisden tussen Boekelo en Enschede wekelijks gemiddeld 12 mensen dagelijks op en neer. Vanuit Haaksbergen stapten dagelijks circa 75 mensen op in de richting van Boekelo.

Afbrokkeling

Tijdens de eerste wereldoorlog ontstond onder andere door kolengebrek een samenwerking tussen de verschillende spoorwegmaatschappijen. Dit leidde er uiteindelijk toe dat in 1917 een fusie plaatsvond die de NV Nederlandse Spoorwegen tot gevolg had. De interlokale treinen werden gecombineerd op bepaalde lijnen. Voor de lokale lijnen bleef alleen het lokale vervoer over, maar waarop zeker het personenvervoer van geringe omvang was, terwijl er een sterke concurrentiestrijd ontstond met de bussen en vrachtwagens. Door de wereldcrisis begin jaren dertig, daalden de opbrengsten op de lokaallijnen nog eens extra.Tevens zal meegespeeld hebben dat het treinaanbod niet is meegegroeid met de gewijzigde reispatronen. In drie jaar tijd werd het gehele lokaalspoornet in Twente en de Achterhoek voor het reizigersvervoer gesloten. Alleen de lijn Winterswijk – Zevenaar bleef open voor reizigersvervoer en de dienstregeling werd uitgebreid. Dit was overigens een spoorlijn, waarvan tijdens de aanleg van de GOLS-lijnen weinig werd verwacht. De aanleg was daarom alleen mogelijk geworden doordat de gemeente Enschede een financiële toezegging deed van NLG. 75.000,-.

Dat er wel degelijk een grotere reisbehoefte was ontstaan, blijkt wel uit het volgende. Terwijl men 50 jaar lang 5 keer met de trein van Haaksbergen naar Enschede kon, reden in 1937 de eerste bussen van de Geldersche Tramwegen elk uur. Het dagelijkse aantal buspassagiers was hoger dan ooit gebruikelijk was tijdens de treindienst. Na een maand gingen de bussen elk halfuur rijden.

Van het grote lokaalnet bleven delen geopend voor goederenvervoer. Het vervoer van steenkolen bleef voor de spoorwegen een belangrijke taak. Na de overschakeling op aardgas in de jaren zeventig, verviel het kolentransport grotendeels. Dit en misschien ook nog wel andere redenen, deed de NS besluiten al deze lijnen in de jaren zeventig te sluiten voor goederenvervoer, waarna de gesloten lijnen opgebroken werden, met uitzondering van Enschede – Boekelo – Haaksbergen in verband met de exploitatie door de MBS.

Museum Buurtspoorweg
Stationsstraat 3
7481 JA Haaksbergen

053 572 15 16
info@museumbuurtspoorweg.nl
bron: http://www.museumbuurtspoorweg.nl/histo ... tschappij/
Bijlagen
GOLS-netwerk1-291x300.jpg
GOLS-netwerk1-291x300.jpg (37.45 KiB) 4168 keer bekeken
Plaats reactie