Een bombardement op Enschede
Door Jan Astrego
Op 22 februari jongstleden werd namens de Historische Sociëteit een plaquette onthuld die herinnert aan het fatale, geallieerde bombardement op, met name, De Veldkamp in 1944. Dit bombardement bracht grote verwoesting en veel persoonlijk leed.
Er vielen veertig dodelijke slachtoffers, velen raakten gewond en menig gezin raakte dakloos.
Op dinsdag 22 februari 1944 kwam er een hagel van brandbommen naar beneden. Het toenmalige buurtschap De Veldkamp
ging in vlammen op. Uitvoerig wordt in het boek ‘De fatale
aanval’ oorzaak en gevolg beschreven. Door sommigen wordt er
echter nog steeds een vraagteken gezet bij de reden van het bombardement. Was het een vergissing of was het toch een geplande
aanval op de machinefabriek Sanders, waar onderdelen werden
gemaakt voor de Duitse V2. De waarheid zal waarschijnlijk net
als de oorzaak van de vuurwerkramp voor altijd in nevelen gehuld blijven.
Maar wat zeker is; de immense schade en het
menselijk leed dat het
met zich meebracht. Een
schade, waarbij van het
buurtschap slechts een rokende
puinhoop over bleef. Op een schadekaart kort na de Tweede Wereldoorlog door de gemeente gemaakt, is
te zien hoe bijna alle panden geheel
verwoest of beschadigd zijn. Daarbij
opgeteld de verhoudingsgewijs vele
doden en gewonden en de trauma’s.
van bewoners; met een deel ervan
zijn we pas dankzij de eerder vertoonde documentaires recent mee
geconfronteerd. Aangrijpende verhalen, waarbij nog eens duidelijk naar
voren kwam dat een oorlog alleen
maar verliezers kent. Soms zit het
in details, die echter daarmee goed
weergegeven, dat het oorlogsleed tot
in de haarvaten van de gemeenschap
doorgedrongen is; dat niemand er
volledig aan heeft kunnen ontsnappen.
Nu nog zijn overal de littekens
zicPathmos woningen en op die plekken waar na de oorlog volgens het
wederopbouwplan nieuw is gebouwd.
Zo ook bij de woning van mijn
zoon op de hoek van de Janninksweg en de Keperstraat waar vroeger
een kapper heeft gezeten. Op foto’s
is te zien, dat het kruispunt daar ter
plekke geheel is platgeslagen. Alleen
de lantarenpaal staat er nog. Bij
graafwerkzaamheden in de tuin van
de woning werd het puin van het
bombardement nog aangetroffen.
Met de wederopbouw van het door
oorlogsschade getroffen Enschede
werd bijna direct na het beëindigen
van de oorlogshandelingen begonnen. De Veldkamp werd volgens
de laatste stedenbouwkundige
theorieën opnieuw opgebouwd.
Heel bijzonder eigenlijk, omdat het
merendeel van de wederopbouwplannen uitging van het bestaande
stratenpatroon. Eigenlijk zou alleen
al om die reden het plan Veldkamp
meer de aandacht moeten hebben
getrokken. Het werd echter ondergesneeuwd door het grootschalige
Boulevard plan. Jarenlang heeft dat
het negatieve beeld van Enschede
bepaald. En nog steeds is het niet af.
De zogenaamde Kop van de Boulevard lijkt opnieuw een zorgenkindje
te worden.
Heel anders is de situatie In de
Veldkamp. Na het vertrek van
Machinefabriek Sanders is er een
indrukwekkend vernieuwingsproces op gang gekomen. Aangepast
en afgestemd op de wederopbouwarchitectuur van de Delftse school
zijn er nieuwe invullingen tot stand
gekomen, waarvan de laatste aan de
Blekerstraat samen met een renovatie van het fabriekje van Robers
een ware aanwinst kan worden
genoemd.
Het heeft zo moeten zijn. Twee
jaar uitstel van de plaatsing van dit
herdenkingsmonument staan we,
als we Boris Johnson mogen geloven, op de drempel van de grootste
wereldbrand sinds 1945. Een dag
na de sluiting van de Olympische
Winterspelen, hét symbool van de
verbroedering, trekken Russische
troepen Oekraïne binnen. Zo kort
ook na de wereldwijde pandemie die
een ongekende crisis in de gezond
heidszorg met zich meebracht. Of is
er hierdoor juist het vacuüm gecreëerd in de machtsverhoudingen,
waar totalitaire leiders gebruik van
denken te kunnen maken.
Dit eenvoudige herdenkingsmonument op dit moment onthullen
ter nagedachtenis aan een oorlog
die diepe wonden heeft geslagen,
zou tot nadenken moeten stemmen.
Het is weliswaar een beperkt gebaar
maar het laat zien, dat ruim 70 jaar
na dato de herinneringen eraan nog
levend zijn gebleven.
bron:
https://www.shsel.nl/wp-content/uploads ... t-2022.pdf