Welkom op het forum van Enschedeinansichten.

Handen af van "Los Hoes Groot Bavel"

Over de rijke historie van de stad.
Plaats reactie
Gebruikersavatar
enschedeinansichten
Member
Member
Berichten: 4167
Lid geworden op: do jan 08, 2009 9:24 pm
Locatie: Enschede
Contacteer:

Handen af van "Los Hoes Groot Bavel"

Bericht door enschedeinansichten »

Telkens weer hoor je berichten over het verplaatsen van dit Los Hoes.

Ook nu weer zijn er slopers gesignaleerd.

4 werkgroepen (van de gemeente ??) hebben onderzocht dat er er een recreatieve "oude boerenleven" route
in Lonneker moet komen. Graanakkers, graanmolen en Groot Bavel als opslagplaats van oude gereedschappen en verkooppunt van landelijke goederen. De route moet ook meer bezoekers naar het centrum van Lonneker brengen.

Er moet wel veel geld voor de verplaatsing van Groot Bavel komen (extern).
Ook moet er geld komen voor het jaarlijkse onderhoud van de molen (5000-10000 euro).

Volgens mij hebben ze in Lonneker nog niet in de gaten dat Enschede geen Lonneker is.
Wij hebben dan wel jullie gemeentehuis maar dat gaan we niet ruilen tegen Groot Bavel.
Daar komt bij dat Groot Bavel verder iets te maken heeft met Lonneker. De boerderij komt van oorsprong uit De Lutte.
Ik weet niet of het "Rijksmuseum Twenthe" :) de eigenaar van Groot Bavel is maar ik heb sterk de indruk dat ze er van af willen.
In Lonneker kunen ze toch gewoon een nieuwe bouwen ?

Als het hele plan van sponseringen en giften e. d. betaald en instand gehouden moet worden, moet je aan het hele plan niet beginnen.

Ga eens kijken bij Erve Kots in Lievelde. Zonder overheidsgeld een mooi stukje landleven en een ambachtelijke brouwerij.


Twentse Welle:
Groot Bavel
De afbraak van het 18e eeuwse los hoes `Groot Bavel’ uit De Lutte en de opbouw ervan bij
een museum (!) symboliseert het einde van een landbouwcultuur en boerderijbouw die
ongeveer 700 jaar had stand gehouden en nauw verbonden was met de markegenootschappen.
Schat iedereen op waarde maar laat daarbij wel iedereen in zijn waarde.
Gebruikersavatar
Arie
Member
Member
Berichten: 21423
Lid geworden op: di nov 27, 2007 4:31 pm
Locatie: Enschede

Re: Handen af van "Los Hoes Groot Bavel"

Bericht door Arie »

Het Ledeboerpark bij de Lammerinkswonner lijkt mij ook een goede locatie voor het Los Hoes Groot Bavel.
Gebruikersavatar
enschedeinansichten
Member
Member
Berichten: 4167
Lid geworden op: do jan 08, 2009 9:24 pm
Locatie: Enschede
Contacteer:

Re: Handen af van "Los Hoes Groot Bavel"

Bericht door enschedeinansichten »

Is de lammerinkwonne geen Los Hoes ?

Ik zou hem gewoon laten staan.
Schat iedereen op waarde maar laat daarbij wel iedereen in zijn waarde.
Gebruikersavatar
Errik
Member
Member
Berichten: 2355
Lid geworden op: ma mar 15, 2004 1:24 pm
Locatie: Amsterdam
Contacteer:

Re: Handen af van "Los Hoes Groot Bavel"

Bericht door Errik »

Staat er nu verloren bij. Verplaatsen, zou ik zeggen. Vakwerkhuizen behoren vanouds tot de roerende goederen. Lekker handig verhuizen met zo'n bouwpakket van een huis. Twentse Welle zou aardig zijn. Misschien wil De Lutte het intussen wel weer terug?
From feudal serf to spender
This wonderful world of purchase power
Gebruikersavatar
rr1991
Member
Member
Berichten: 911
Lid geworden op: do dec 01, 2005 2:56 pm
Locatie: Auckland, New Zealand

Re: Handen af van "Los Hoes Groot Bavel"

Bericht door rr1991 »

Lonneker heeft echt niks historisch te bieden, dus dan moeten we het maar halen? Zet dat ding dan in boekelo neer, in de buurt van het treinstation ofzo.
Gebruikersavatar
Arie
Member
Member
Berichten: 21423
Lid geworden op: di nov 27, 2007 4:31 pm
Locatie: Enschede

Re: Handen af van "Los Hoes Groot Bavel"

Bericht door Arie »

Verhuizing Los Hoes naar Lonneker kost 3,5 ton
dinsdag 30 november 2010

ENSCHEDE - Het Los Hoes dat nu nog achter het Rijksmuseum aan de Lasondersingel staat, verhuist op termijn naar een locactie in de directe omgeving van de Lonneker Molen. De Rijksgebouwendienst en de directie van het Rijksmuseum hebben de gemeente de garantie gegeven dat een verhuizing naar De Lutte, waar de boerderij van 1540 tot 1936 heeft gestaan, niet aan de orde is. De boerderij is in 1936, op initiatief van Jan van Heek, in Enschede steen voor steen weer opgebouwd. Het was destijds een groot werklozenproject.

De gemeente heeft becijferd dat het verplaatsen van het Los Hoes van het Rijksmuseum Twenthe naar een plek in de buurt van de Lonneker Molen ongeveer 350.000 gaat kosten. Dat geld moet voor het grootste deel bij elkaar gebracht worden met subsidies en giften. In de begroting van Enschede is geen geld vrijgemaakt voor de verhuizing van het Los Hoes, dat bijna 400 (!) jaar (1540-1936) in De Lutte stond.

De gemeente wil het project aanmelden bij het Ribo, dat in de provincie restauratieprojecten opzet om op die manier jonge werklozen aan een vakopleiding te helpen. Op die manier heeft eerder Erve Berenbroek in Enschede een grote face-lift gekregen.
Bron: http://www.tctubantia.nl/regio/enschede ... 35-ton.ece
Gebruikersavatar
Arie
Member
Member
Berichten: 21423
Lid geworden op: di nov 27, 2007 4:31 pm
Locatie: Enschede

Re: Handen af van "Los Hoes Groot Bavel"

Bericht door Arie »

Alle hens aan dek voor Lonneker molen

donderdag 28 april 2011 |

LONNEKER - De inwoners van Lonneker kunnen aan de bak. Om het project ‘Alles draait om de Lonneker Molen’ tot een succes te maken, wordt van vrijwilligers verwacht dat zij de komende drie jaar bijna 1600 uur van hun eigen tijd in het project steken.

Op papier ziet het er prachtig uit. In de directe omgeving van de 160 jaar oude Lonneker Molen aan de Lonnekermolenweg moet de landbouwhistorie van het kerkdorp worden uitgebeeld. Rond de molen moet een schuur komen voor ongeveer vijftig historische landbouwwerktuigen en het los hoes Hoog Bavel, dat nu nog bij het Rijksmuseum staat. Daarnaast wordt het proces van het verbouwen van graan tot het bakken van brood ook nog eens in de praktijk gebracht.

De gemeente Enschede staat volledig achter het project. Er is echter een groot probleem. Het plan zal gefinancierd moeten worden met geld dat er (nog) niet is. Voor de eerste voorbereidende fase, waarvoor drie jaar is uitgetrokken, zijn de kosten begroot op bijna 174.000 euro. De inzet van vrijwilligers is berekend op een bedrag van 24.000 euro (1600 uur x 15 euro). De rest moet komen van Europese subsidies en bijdragen van gemeente, provincie en Dorpsraad Lonneker. „Dat kan via cash geld, maar ook in de vorm van diensten”, vertelt Ger Krabbe, voorzitter van de Dorpsraad.

„Een voorbeeld: Als de gemeente het haalbaarheidsonderzoek naar de verplaatsing van het los hoes over kan nemen, scheelt ons dat 17.700 euro. Dat geldt ook voor het opstellen van een landschapsplan voor aanpassing van het molenbiotoop. Scheelt ons 10.000 euro.” Een aanvraag voor de Europese subsidie (70.000 euro) is al de deur uit gegaan. „Voor de zomer rekenen we op antwoord. Ik ga er vanuit dat dat geld er wel komt. Maar we willen daar eerst zekerheid over hebben, voordat we vrijwilligers gaan werven”, aldus Krabbe. „Ik heb nu ook nog geen idee hoeveel vrijwilligers we precies nodig hebben.”

Dat het er veel zullen zijn, staat wel vast. Zo zullen er nieuwe molenaars opgeleid moeten worden, die het maaldiploma moeten gaan halen. Lonneker hoopt die te vinden in het personeelsbestand van de Dienst Complementaire Werken (DCW).

Ook moeten er gidsen komen voor het rondleiden van groepen om het hele traject van graan tot brood zichtbaar te maken.

Daarbij moet er een website komen, dient er lesmateriaal te worden gemaakt voor basisscholen en moeten landbouwwerktuigen worden onderhouden. Er zo is er nog wel meer te bedenken.

Ondertussen moet voor de bouw van de opslagloods en het verplaatsen van het los hoes ook nog naar (veel) geld worden gezocht.
Bron: http://www.tctubantia.nl/regio/enschede ... -molen.ece
Gebruikersavatar
Arie
Member
Member
Berichten: 21423
Lid geworden op: di nov 27, 2007 4:31 pm
Locatie: Enschede

Re: "Los Hoes Groot Bavel"

Bericht door Arie »

Ons forumlid Robert vermeld in het kwartaalblad 't Inschrien (2012/2) van de vereniging Oudheidkamer Twente dat men van plan is om het "losse hoes" Groot Bavel in de buurt van de Lonneker Molen te plaatsen en te gebruiken als educatief centrum. Er kunnen tentoonstellingen worden gehouden over het Lonneker landschap en de traditionele bereiding van voeding, met als thema: Van Akker naar Bakker. Dit kan een toeristische trekpleister voor Lonneker worden.
Verder vermeld Robert dat de Rijksdienst voor het Centraal Erfgoed (RCE) in Amersfoort begin juni toestemming heeft gegeven om het Groot Bavel te verplaatsen naar Lonneker. Aan de Dienst Domeinen (de verkooporganisatie van roerende eigendommen van de Nederlandse Staat) is om verder advies gevraagd.
@Robert (als je dit forum nog leest!): Wil je ons ook op de hoogte houden van de ontwikkelingen?
Bijlagen
Los Hoes Groot Bavel achter Rijksmuseum.jpg
Los Hoes Groot Bavel.jpg
Robert

Re: Handen af van "Los Hoes Groot Bavel"

Bericht door Robert »

@Arie: als ik meer hoor, meld ik dat!
Robert

Re: Handen af van "Los Hoes Groot Bavel"

Bericht door Robert »

Voor de liefhebbers, hierbij nog de tekst van het hele artikel.

Het “losse hoes” Groot Bavel Na 75 jaar opnieuw te redden van de ondergang?
“Reeds jarenlang was het de stille wensch geweest zoowel van het bestuur der Oudheidkamer Twente, als van enkele particulieren aldaar, de hand te leggen op een goed specimen van het oude Twentsche losse huis”, aldus Willem Hendrik Dingeldein. Het is alweer vijfenzeventig jaar geleden dat aan die wens werd voldaan: Jan van Heek kocht los hoes Groot Bavel uit De Lutte en liet het opbouwen in de tuin van het Rijksmuseum Twenthe. Nu, in 2012, lijkt de situatie niet veel beter te zijn. De boerderij staat er verlaten bij, plannen voor een nieuwe verhuizing zijn nog onzeker. Maar er is hoop!

De Lutte
Boerderij Groot Bavel was een van de gewaarde boerderijen in de marke De Lutte. Het lag ongeveer vierhonderd meter ten westen van het kerkje van De Lutte, even ten zuiden van de weg Oldenzaal-Bentheim. In een brochure uit 1937 schetst W.H. Dingeldein het als een fraai, sfeervol tafereeltje: “Het lag daar mooi op een kleine verhevenheid aan den oever van een smalle, heldere beek, die, van de helling van den breeden, glooienden Bavelsch Esch komend, hier door lage, eenigszins moerassige weiden stroomt. […] De overlevering verhaalt, dat een vroeger bewoner van Bavel in het moeras langs de beek verzonken zou zijn en dat men zijn dwalenden geest soms God! en Hulp! Hoort roepen.” Desondanks was het daadwerkelijke leven in de jaren dertig verre van idyllisch. Boeren hielden slechts enkele stuk vee en bewerkten kleine percelen grond met beperkte middelen en materiaal. De opbrengsten van het land waren gering, leefomstandigheden primitief.

Tot dan aan toe traditionele woonvormen als het los hoes – een ruimte waarin mens en vee onder één dak in één ruimte samenleefden – verdwenen vanaf de negentiende eeuw in sneltreinvaart. Dingeldein: “Het mag wel een gelukkige omstandigheid heeten, dat het groote, hooge en imposante huis Groot Bavel met zijn primitieve inrichting reeds eenige jaren door den eigenaar verlaten was, die ernaast een nieuwe woning had laten zetten. Het oude huis was nu als schuur en bergplaats in gebruik, maar de eigenaar koesterde snoode plannen: verbouwing of misschien afbraak stond voor de deur.”



Het oorspronkelijke erve Groot Bavel in de Lutte, getekend op Hemelvaart, 21 mei, 1936 door Jan Herman van Heek. Collectie: Archiefstichting Dr. J.H. van Heek.

De boerderij
“Eenvoud en doelmatigheid hebben het Nedersaksische hallenhuis gekenmerkt en onbewust hebben de bouwers de schoonheid gediend,” aldus Jan Jans. De beroemde Almelose architect werd door Jan van Heek ingeschakeld om de boerderij in De Lutte tot op het kleinste detail de boerderij op zijn oorspronkelijke plaats in de zomer van 1936 te documenteren. In de herfst werd de uit 1784 daterende boerderij door werkeloze jonge bouwvakkers onder Jans toezicht gesloopt, vervoerd naar Enschede en daar weer opgebouwd. Boerderijen waren immers al eeuwenlang roerend goed geweest: gebinten, “het veerkaante wark”, van boerderijen werden geregeld verhandeld en bij de bouw van nieuwe boerderijen opnieuw gebruikt. Voor Groot Bavel werd er tevens gebruik gemaakt van hout dat bij de restauratie van de St. Plechelmustoren in Oldenzaal was vrijgekomen. Op 11 mei 1937 vond de overdracht van het herrezen Groot Bavel aan de Nederlandse overheid plaats. Het resultaat was een weer geheel bewoonbare boerderij: “als ’t moest kon er op staanden boerengezin intrekken en het behoefde zelfs geen bedden mee te nemen. Al wat tot het interieur behoort, is aanwezig.” Zelfs de voormalig eigenaar uit De Lutte was enthousiast geraakt: “Ie maj ’t mi de wa’ weer hen zetten, dan kö’j mien nejt hoes wa’ kedo kriegen.”

Voorzijde van het los hoes Groot Bavel, achter het Rijksmuseum Twenthe. Ansichtkaart, omstreeks 1950.

Functie van de boerderij
Al sinds de opening van het Rijksmuseum Twenthe in 1933 was in een van de vleugels de Oudheidkamer Twente daar gevestigd. Deze had de beschikking over verschillende zalen, waarin in de vorm van stijlkamers een beeld werd gegeven van Twentse voorwerpen, gebruiken en historische gebeurtenissen. De boerderij paste hier goed tussen. Bezoekers moesten een goed inzicht krijgen in de levenswijze van hun voorgeslacht. Dat de meeste bezoekers van het Rijksmuseum Twenthe voor de Tweede Wereldoorlog van buiten Twente kwamen, werd voor de aardigheid maar even buiten beschouwing gelaten. Cultureel, dus wat levensstijl betreft, was de boer zelf er in het eerste kwart van de vorige eeuw sterk op achteruit gegaan: hij volgde de burgers na, wat niet erg zou zijn, indien deze een goeden levensstijl hadden. Jan Jans weet het nog fraaier te verwoorden: “want wanneer het waar is, dat in het verleden het heden ligt en in het nu, wat worden zal, dan kan het oude huis Groot Bavel groote diensten bewijzen bij den opbouw van een nieuwe boerencultuur.”

Het interieur van Groot Bavel na de verplaatsing richting Enschede. Ansichtkaart, omstreeks 1950.

Een periode van teloorgang?
Door Jan Jans en anderen werd al in de tijd vóór de verplaatsing uitgebreid gediscussieerd of een verplaatsing naar juist de tuin van het Rijksmuseum Twenthe wel een goed idee zou zijn. Het boerenhuis, dat al meer dan vijfhonderd jaar in een bosrijke plattelandsomgeving had gestaan, kwam terecht in een stadse omgeving. Aan de ene kant het ‘moderne’ museumgebouw, aan de andere kant een eenvoudige rij burgerhuizen. Uiteindelijk was men over de verplaatsing tevreden.

De Oudheidkamer Twente bleef tot 1993 gehuisvest in het Rijksmuseum. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen had al in 1984 bepaald dat Rijksmusea geen regionale cultuurhistorische verzamelingen mochten herbergen. In het najaar van 1993 werd er in allerijl verhuisd naar het aangekochte Elderinkshuis. Groot Bavel, dat rijkseigendom was, bleef achter. In het gedenkboek Vriendschap! 75 jaar mecenaat in het Rijksmuseum Twenthe, dat vijf jaar geleden verscheen, wordt Groot Bavel nog wel genoemd: “In mei 2001 [na de vuurwerkramp] opende het museum weer zijn deuren. Aangezien de behoefte aan een informatieplek over de ramp onverminderd groot bleef, is het ‘los hoes’ in de achtertuin van het museum, dat sinds het vertrek van de Oudheidkamer niet meer werd gebruikt […] als zodanig [sinds september 2002] weer in gebruik genomen.” Dit gebeurde tot 2006. Sindsdien is de boerderij grotendeels vergeten. Bezoekers van het Rijksmuseum Twenthe worden op geen enkele wijze op de boerderij geattendeerd. Op de website is Groot Bavel niet te vinden.

Lonneker
Het Rijksmuseum Twenthe is Groot Bavel echter nog niet helemaal vergeten. Het is de bedoeling dat het roerend goed op termijn opnieuw verhuizen, naar een locatie in de directe omgeving van de molen in Lonneker. Door het Rijksmuseum is aan de gemeente Enschede inmiddels een garantie gegeven dat een terugkeer van de boerderij naar De Lutte niet meer aan de orde is. Uit berekeningen van de gemeente Enschede is gebleken dat het verplaatsen van de boerderij circa € 350.000 gaat kosten. Het geld moet bij elkaar gebracht zien te worden met subsidies en giften. De diverse ideeën hierover maken deel uit van het Dorpsplanplus van Lonneker. Een speciale Werkgroep Lonneker Molen, waarin zowel de Stichting Lonneker Molen, Dorpsraad Lonneker, Dorpsplanplus als de gemeente Enschede zijn vertegenwoordigd, ontwikkelt verdere plannen. Recentelijk is er nog een vergadering geweest tussen de Werkgroep Lonneker Molen en het Rijksmuseum. Het is nu wachten op antwoord van de Rijksgebouwendienst of en onder welke voorwaarden zij afstand wil doen van het Los Hoes. Op termijn is het doel dat rondom de Lonneker Molen een gebied ontstaat waarin de eeuwenoude relatie tussen het Twentse landschap, de streekeigen bebouwing en de Twentenaren weer zichtbaar wordt. Inmiddels is er voor dit plan vanuit het Europese Leader Programma een subsidie beschikbaar gekomen van € 175.000 voor de realisatie van de herinrichting omgeving Lonneker Molen waarin Groot Bavel dus een prominente rol zal spelen.

Groot Bavel
Afgelopen jaar is sinds lange tijd weer graan op de Lonneker akkers verbouwd. Het is gemalen in de molen en bij de plaatselijke bakker tot brood gebakken. Het plan is nu om Groot Bavel in de buurt van de Lonneker Molen te plaatsen en te gebruiken als educatief centrum. Er kunnen tentoonstellingen worden gehouden over het Lonneker landschap en de traditionele bereiding van voeding, met als thema: Van Akker naar Bakker. Dit kan een toeristische trekpleister voor Lonneker worden. Dan krijgt Groot Bavel toch eindelijk weer de aandacht die het verdient.

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) in Amersfoort, heeft begin juni toestemming gegeven om het Groot Bavel te verplaatsen naar Lonneker. Aan de Dienst Domenen (de verkooporganisatie van roerende eigendommen van de Nederlandse Staat) is om verder advies gevraagd. U wordt op de hoogte gehouden!

De omgeving van de Lonneker molen, waar Groot Bavel naar toe zou kunnen gaan verhuizen. Foto: Jan Hinke, oktober 2011.

De citaten van Jan Jans en W.H. Dingeldein zijn afkomstig uit de gids die na de verplaatsing van het los hoes is verschenen (eerste druk, 1937; tweede druk, 1947).
Gebruikersavatar
Arie
Member
Member
Berichten: 21423
Lid geworden op: di nov 27, 2007 4:31 pm
Locatie: Enschede

Re: Handen af van "Los Hoes Groot Bavel"

Bericht door Arie »

Is dit de lokatie in Lonneker voor het Los Hoes Groot Bavel:
Bijlagen
Lonneker molen 007.JPG
Lonneker molen 010.JPG
Lonneker molen 011.JPG
Lonneker molen 012.JPG
Robert

Re: Handen af van "Los Hoes Groot Bavel"

Bericht door Robert »

Ja, die omgeving.
Plaats reactie