Welkom op het forum van Enschedeinansichten.

Twentse tradities.

Omdat de wereld niet alleen om Enschede draait.
Gebruikersavatar
Arie
Member
Member
Berichten: 21423
Lid geworden op: di nov 27, 2007 4:31 pm
Locatie: Enschede

Re: Twentse tradities.

Bericht door Arie »

Vuurtje? Op deze locaties branden paasvuren in Enschede
13 april 2022
Charmain Zwijnenberg
paasvuur enschede

Voorgaande jaren ging het feest niet door vanwege aanhoudende droogte en de pandemie. Gelukkig kunnen we dit jaar eindelijk weer als vanouds naar een paasvuur kijken op eerste en tweede paasdag. Voor het gemak hebben wij een handig overzicht gemaakt van de paasvuren in Enschede.

De meeste paasvuren vinden op zondag 17 april (eerste paasdag) plaats in de gemeente Enschede. Op maandag 18 april (tweede paasdag) vindt er ook een plaats.

Paasvuur in Enschede op eerste paasdag
Beldershoekweg 20
Burgemeester Stroinkstraat 341
Drienerbrakenweg 5
Keppelerdijk 162
Lonneker Markeweg
Lonnekeresweg
Penninkskottenweg 9
Teesinklandenweg
Twekkelerweg (maisland)
Voortsweg/Stegenkampweg

Paasvuur in Enschede op tweede paasdag
Welnaweg 100
De bovenstaande locaties zijn bij de gemeente Enschede gemeld als paasvuurlocaties. We weten helaas niet hoe laat de paasvuren in de avond worden ontstoken.
bron: https://indebuurt.nl/enschede/nieuws/vu ... de~166356/
Gebruikersavatar
Arie
Member
Member
Berichten: 21423
Lid geworden op: di nov 27, 2007 4:31 pm
Locatie: Enschede

Re: Twentse tradities.

Bericht door Arie »

Zuid-Eschmarke boerenbruiloft tijdens school- en volksfeest krantenfoto 9-7-1934
Bijlagen
Zuid-Eschmarke boerenbruiloft tijdens school- en volksfeest krantenfoto 9-7-1934.jpg
Gebruikersavatar
Arie
Member
Member
Berichten: 21423
Lid geworden op: di nov 27, 2007 4:31 pm
Locatie: Enschede

Re: Twentse tradities.

Bericht door Arie »

Organisatoren paasvuur moeten stikstofuitstoot laten berekenen: "Dit is einde traditie"
Rutger Borgerink
&
Arnoud de Vries
Vandaag, 12:13

Meerdere organisatoren van paasvuren in Overijssel moeten een extern onderzoek laten uitvoeren naar mogelijke schadelijke uitstoot van het vreugdevuur, zoals te hoge stikstofwaarden. Zij hebben daar deze week een brief over ontvangen van de provincie. De organisatoren vrezen dat de paasvuren volgend jaar niet meer door kunnen gaan. "Dit is einde traditie."
De provincie vraagt de organisatoren van het paasvuur om een zogenoemde Aerius-berekening te laten maken. Die moet worden uitgevoerd door een extern bureau, waarbij wordt berekend hoeveel stikstof er wordt uitgestoten en of die uitstoot mogelijk neerdaalt in kwetsbare Natura 2000-gebieden.
"Zo'n onderzoek kost al gauw 400 tot 500 euro", zegt Jos Harmelink, organisator van het paasvuur in Vasse. "Wij werken hier met vrijwilligers, dus wie gaat dat ophoesten? Ik kan de vrijwilligers toch niet vragen om allemaal even honderd euro in te leggen?".
Andere maatregelen
De organisatoren van het paasvuur wordt in de brief van de provincie ook opgedragen om te onderzoeken of het paasvuur schadelijk is voor beschermde diersoorten in de omgeving. Ook moeten ze maatregelen nemen om te voorkomen dat er dieren gedood worden bij het ontsteken van het paasvuur.
"Kleine zoogdieren kunnen zich in de bult gaan nestelen. Een goede afrastering van het vuur kan dat voorkomen", schrijft de provincie.
zie verder: https://www.rtvoost.nl/nieuws/2164423/o ... e-traditie
hans
Member
Member
Berichten: 2733
Lid geworden op: ma sep 24, 2012 11:45 pm

Re: Twentse tradities.

Bericht door hans »

alles moet kapot.
Gebruikersavatar
Arie
Member
Member
Berichten: 21423
Lid geworden op: di nov 27, 2007 4:31 pm
Locatie: Enschede

Re: Twentse tradities.

Bericht door Arie »

Deze traditie blijft nog wel. Hoop ik.

Mysterie opgelost: hierom blazen we in de winter op de midwinterhoorn
26 november 2022
Martijn de Lange
midwinterhoornblazers_enschede.jpg
midwinterhoornblazers_enschede_ANP-301024453
Foto: ANP
Je hebt vast wel eens een midwinterhoorn gehoord. Dit instrument hoort bij de periode rond kerst. In Twente is het een doodzonde als je in de rest van het jaar op dit houten blaasinstrument speelt.

Het is een wintertraditie, want de hoorn wordt vanaf de eerste zondag van Advent geblazen (anbloazen) om de komst van het kerstkind aan te kondigen. Met Driekoningen, 6 januari, worden de houten hoorns weer opgeborgen (afbloazen). Je hoort het instrument vaak bij kerstmarkten, wandelingen en kerkdiensten.

Wat is een midwinterhoorn?
De midwinterhoorn is een lichtgebogen houten hoorn met een lengte tussen de 120 en 150 centimeter. De hoorn wordt meestal gemaakt van een berk, els of wilg. De hoorns worden ofwel aan elkaar gelijmd (droge hoorn) of in water gehangen, zodat de naden hermetisch worden afgesloten (natte hoorn). Aan de hoorn is een uitneembaar mondstuk bevestigd, de hap, dat gemaakt wordt van vlierhout.

Zes natuurtonen blazen
Hoewel de midwinterhoorn erg lang is, komen er maar een paar klanken uit. Je kunt er zes natuurtonen op blazen. Omdat de hoorns niet te stemmen zijn, kun je niet met anderen samenspelen. Een midwinterhoorn wordt dan ook altijd solo geblazen.

Het geluid is een klagende, weemoedige klank die wel vijf tot acht kilometer ver te horen is. Voor de melodie is een standaard, die in Twente n oaldn roop genoemd wordt. Meestal wordt in de schemering geblazen en dat draagt bij aan de mystieke sfeer die bij de midwinterhoorn hoort.

Geschiedenis midwinterhoorn
De herkomst van het midwinterhoornblazen is onduidelijk. Vroeger gebruikten boeren hoorns om elkaar over lange afstanden boodschappen en signalen door te kunnen geven, ook in het oosten van Nederland. Door het wegvallen van de functie van de midwinterhoorn werd het blazen bedreigd, maar toch is besloten om in de midwinterperiode te blijven blazen.

Na de Tweede Wereldoorlog werd in het oude gebruik nieuw leven geblazen. In 1949 werd voor het eerst in georganiseerd verband op de midwinterhoorn gespeeld in Twente. In het jaar 1953 werd voor het eerst een concours opgezet door schoolmeester Toon Borghuis uit Oldenzaal, architect Jan Jans uit Almelo en kastelein Jan Racer Palthe uit Volthe.

Immaterieel cultureel erfgoed
Het blazen op de midwinterhoorn in Gelderland en Overijssel is sinds december 2013 erkend als nationaal erkende volkscultuur. De traditie staat op de lijst van Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed.
bron en video zie: https://indebuurt.nl/enschede/genieten- ... rn~198935/
Gebruikersavatar
enschedeinansichten
Member
Member
Berichten: 4166
Lid geworden op: do jan 08, 2009 9:24 pm
Locatie: Enschede
Contacteer:

Re: Twentse tradities.

Bericht door enschedeinansichten »

Schat iedereen op waarde maar laat daarbij wel iedereen in zijn waarde.
Gebruikersavatar
enschedeinansichten
Member
Member
Berichten: 4166
Lid geworden op: do jan 08, 2009 9:24 pm
Locatie: Enschede
Contacteer:

Re: Twentse tradities.

Bericht door enschedeinansichten »

De palmpasenstok of palmpaasstok bestaat uit twee stokken in de vorm van een kruis en wordt met Palmpasen gemaakt. Het wordt vooral in Nederland en de Antwerpse Kempen gemaakt in kerken en op katholieke en christelijke basisscholen. Aan het einde van de kerkdienst en de aansluitende palmpaasoptocht worden de palmpasenstokken door de kinderen vaak uitgedeeld aan ouderen of zieken in de parochie/gemeente. Van oudsher is het een rooms-katholieke traditie, maar in de 21e eeuw wordt de symboliek ook in protestantse en evangelische kerken gebruikt.

Er zijn bepaalde vaste attributen bij, die elk een eigen betekenis hebben:[1][2]

Kruisje
Staat symbool voor het kruis waarop Jezus stierf (Goede Vrijdag, avond). Deze wordt ook wel vervangen door een horizontaal zonnerad.
Palmtakken
Staan symbool voor de intocht in Jeruzalem (Palmzondag). In Nederland worden deze vaak vervangen door buxustakken.
Het broodhaantje
Het haantje van brood staat symbool voor het breken en verdelen door Jezus van het brood bij het laatste avondmaal (Witte Donderdag). De haan staat symbool voor de haan die één keer (volgens Marcus ook nog een keer ter waarschuwing) kraaide nadat Petrus drie keer had gezegd dat hij Jezus niet kende (Goede Vrijdag/vroege ochtend).
Eitjes
Staan symbool voor nieuw leven (Paaszondag).
30 rozijnen
Staan symbool voor de 30 zilverlingen waarvoor Judasis Jezus verried. Tegenwoordig worden in plaats van rozijnen ook andere snoepjes gebruikt.
12 pinda’s
Verwijzen naar de twaalf apostelen.
Kransje
Soms ook vervangen door een kroon. Staat symbool voor het Koninklijke van Jezus. Jezus als 'koning' van zijn wereld, het Rijk Gods.
Ook in vele andere landen worden op Palmzondag vergelijkbare stokken gemaakt.

Er is vermoedelijk ook een relatie met de gebruiken rond de meiboom, het Romeinse labarum en het zonnerad.
Schat iedereen op waarde maar laat daarbij wel iedereen in zijn waarde.
Gebruikersavatar
Arie
Member
Member
Berichten: 21423
Lid geworden op: di nov 27, 2007 4:31 pm
Locatie: Enschede

Re: Twentse tradities.

Bericht door Arie »

video van een Twents Palmpasen uit 1951, zie: https://indebuurt.nl/enschede/toen-in/t ... 951~97655/
Gebruikersavatar
Arie
Member
Member
Berichten: 21423
Lid geworden op: di nov 27, 2007 4:31 pm
Locatie: Enschede

Re: Twentse tradities.

Bericht door Arie »

palmpasen Enschede en Glanerbrug
Haaksbergerstraat 33 Nederlandsche School voor Nijverheid en Handel. Palmpasen 1920.jpg
Venusstraat palmpasen ca, 1949.jpg
Palmpasen kinderzaal ziekenhuis krantenfoto Tubantia 4-4-1950.jpg
Dr. Stamstraat 48 Glanerbrug 2006 - Palmpasenoptocht.jpg
Gebruikersavatar
Arie
Member
Member
Berichten: 21423
Lid geworden op: di nov 27, 2007 4:31 pm
Locatie: Enschede

Re: Twentse tradities.

Bericht door Arie »

Palmpasen Lonneker en de Vereniging Koninginnedag

Met Palmpasen wordt herdacht dat Jezus op een ezel Jeruzalem binnenreed en door zijn volgelingen werd toegezwaaid met palmtakken. Het feest wordt op de zondag voor Pasen gevierd. Kenmerkend voor Palmpasen is de optocht door het dorp, waarbij kleine kinderen of hun ouders palmpaasstokken dragen. De optocht wordt georganiseerd door de Vereniging Koninginnedag Lonneker. De vereniging bestaat al sinds 1918 en bijna iedereen is lid. De VKL organiseert bijna alle feesten in het dorp en werkt samen met de muziekvereniging Excelsior. Arie de Haan is ruim 80 jaar en woont al zijn hele leven in Lonneker. Hij is voor de bewoners en voor de Stichting Historische Sociëteit Enschede - Lonneker dé autoriteit op het gebied van Lonneker tradities, Palmpasen en Pasen.

Optocht
De meegedragen palmpaasstokken verwijzen naar de intocht van Jezus, maar lopen in hun symboliek ook vooruit op Pasen. Voorafgaand aan de optocht worden de stokken om 14.00 op het schoolplein van de St. Liduïnaschool beoordeeld door de jury. Een kwartier daarvoor stroomt het plein al vol met kleine kinderen en hun (groot)ouders. Als de kinderen het plein betreden nemen zij de stok even van hun begeleiders over, laten zich trots fotograferen en hun stok beoordelen, rennen naar een vriendje of vriendinnetje en laten de paasstok bij de ouders achter. Om 14.30 uur trekt de stoet kinderen en ouders achter de muziek van Excelsior aan door de straten van Lonneker. Volgens De Haan wordt het liedje ‘palm palm poasn’ gespeeld, alsook het Twentse volkslied. Zowel kinderen als ouders zingen: ‘Palm- palm poasn, Loat de koekoek roaschen, Loat de kievit zingen, Dan krieg wie’j lekkere dingen.’ Rekening houdend met de kinderen, die hooguit 6 - 7 jaar zijn, is de afstand van de optocht kort. Ook mogen de palmpaasstokken niet te zwaar zijn. In de praktijk dragen de ouders de stokken. Na afloop van de rondgang vindt de prijsuitreiking plaats.

Prijsuitreiking
De Palmpaasstokken worden gekeurd door een driehoofdige jury onder leiding van De Haan. Met het aantekenboekje in de hand en elke stok nauwkeurig inspecterend, komt de jury tot een oordeel. Het uiterlijk van de palmpaasstok kan in Twente per gemeente verschillen en de stok moet aan specifieke eisen voldoen, om voor een ‘echte’ Palmpaasstok uit Lonneker door te kunnen gaan. De beoordeling geschiedt op grond van authenticiteit.
De Haan relativeert dit wel, want oorspronkelijke elementen als Taxus (inmiddels beschermd), echte eitjes (mag niet meer) en suikereitjes (niet meer verkrijgbaar) kunnen geen deel uitmaken van de Lonneker stok. In 2012 was er iemand die een stok met snoep in plaats van eitjes versierd had en hiervoor een prijs voor originaliteit kreeg. “In principe krijgt elk kind een prijsje, vaak een chocolade ei of een sinaasappel,” aldus De Haan.

Betekenis
De palmpaasstok wordt speciaal voor Palmpasen gemaakt en bestaat uit twee stokken, die een kruis vormen. Kruis en attributen hebben elk een vaste betekenis, die verwijzen naar de Paasweek:

• Palmtakje (doorgaans een alternatief soort groen): de intocht van Jezus in Jeruzalem (Palmzondag).

• Brood: werd door Jezus gebroken en verdeeld bij het laatste avondmaal (Witte Donderdag).

• Haantje: kraaide drie keer nadat Petrus drie keer zei Jezus niet te kennen (Goede Vrijdag).

• Kruis: het sterven van Jezus (Goede Vrijdag).

• Eieren: teken van nieuw leven (Paaszondag).

Kenmerken Palmpasenstok Lonneker
In Twente bestaan verschillende modellen van een palmpaasstok. Volgens Arie de Haan heeft een stok in Lonneker en omgeving de volgende kenmerken:

• Hout: dit moet van de bast ontdaan zijn. Tussen hout en bast zouden immers ‘boze geesten’ huizen.

• Stok: 80 - 100 cm, met op één derde van boven vier zijtakken en bovenop een punt.

• Groen: vroeger werd Taxus Baccata om de stok gebonden, nu Buxus of het groen van de bosbes.

• Kleuren: het papier voor stok en vlaggetjes heeft liefst de kleuren van Pasen, c.q. die van het altaar.

• Brood: op het groen rust een broodrad van gevlochten deeg. Het brood is liefst zelfgebakken.

• Fruit: een paradijsappel (peties-appel), goudrenet of sinaasappel komt boven het broodrad.

• Haantje: boven de appel zit ‘nen kuukelhaans’ en op de vier zijtakken kleine haantjes; één voor elke windrichting. De grote haan draagt soms jongen op zijn rug, maar moet als één geheel gebakken zijn.

• Lekkernijen: dit zijn tegenwoordig pinda’s, rozijnen, vijgen, ulevellen, ijsbonbons of krakelingen (het symbool van de Heilige Drie-eenheid), die aan touw tot slingers geregen worden.

Geschiedenis en historische achtergrond
Met Palmpasen wordt herdacht dat Jezus op een ezel Jeruzalem binnenreed en door zijn volgelingen werd toegezwaaid met palmtakken. Het feest wordt op de zondag voor Pasen gevierd. De specifieke vorm waarin Palmpasen in Lonneker gestalte krijgt, stoelt volgens De Haan op traditie. “Ik heb altijd in Lonneker gewoond en zo is het altijd gegaan.” Zijn kennis over Palmpasen ontleent Arie de Haan deels aan zijn ervaring, maar hij verwijst ook naar een ‘oud, zeldzaam’ boekje van Gerard Vloedbeld, ‘Palmpasen in Twente - Ne Gapse Geschriften’. In dit boek uit 1980 geeft Vloedbelt met tekeningen en beschrijvingen aan, hoe de palmpaasstok er traditioneel uitzag in Almelo, Rijssen, Borne, Hengelo en Enschede. Vloedbeld deed eveneens onderzoek in andere gemeenten zoals Tubbergen, maar zelfs de oudste inwoners konden hem niet de gevraagde informatie geven. Er werd vroeger niet veel aan gedaan of men maakte zich er niet druk om, aldus de auteur. Desondanks weet De Haan exact hoe een traditionele palmpaasstok van Lonneker er uit moet zien.

Aantal aanwezigen/belangstellenden
Ondanks felle kou en afgelastingen elders liepen in Lonneker honderden mensen in de optocht mee. Betrokken partijen Als gezegd is bijna iedereen in Lonneker lid van de Vereniging Koninginnedag Lonneker en werkt deze vereniging nauw samen met Excelsior. Bij de optocht zet de politie enkele straten af en rijdt hun auto voor de stoet uit.
De Haan: “De relatie met de gemeente is prima. Ze weten wat ze aan ons hebben. We kunnen goed organiseren en het gaat nooit mis. Daarom krijgen we altijd een vergunning, of het nu voor de Palmpaasoptocht is of voor het paasvuur. Er wordt nooit moeilijk over gedaan.”

Verhouding subsidie- en sponsorgelden versus eigen inkomsten
De Vereniging Koninginnedag Lonneker ontvangt geen subsidie en werft geen sponsoren. Bijna alle inwoners zijn lid en betalen contributie. Dat is voldoende om activiteiten te organiseren en elke kind bij Palmpasen een kleinigheid te geven.

Eigen waardering
Arie de Haan: “Het is traditie hier. De hechte gemeenschapsband en de tradities versterken elkaar.”

Instandhouding erfgoed en ervaren knelpunten
De palmpaasoptocht is populair en de Vereniging Koninginnedag Lonneker houdt de gemeenschap bijeen. De Haan: “We doen de dingen hier zoals het altijd ging. Iedereen doet mee en dat gaat goed.”

Publiciteit
De palmpaasoptocht wordt gedragen door de bevolking van Lonneker en iedereen is op de hoogte. De lokale editie van de Tubantia en diverse websites met uitgaanstips maken melding van de optocht. De Vereniging Koninginnedag Lonneker heeft een website: www.vkl-lonneker.nl

Auteur/bron
Immaterieel Erfgoed in Enschede. Cement van een hybride stad. (IJsselacademie - Bureau Siebe Rossel, april 2014)
zie:
https://collecties.erfgoedenschede.nl/v ... d=71458671
Dorpsplein Lonneker Palmpasen.jpg
Plaats reactie