Spreek je dialect

[GerritHondelink]

An de langzame kaant wean. Te langzaam zijn.


Herinneringen
Ik bin terug weer in dee stad,
woar joaren geleden veur 't lest ik was.
't Zit vol hier met herinneringen.
Ik weet nog good hoo of het was.
Now loop ik weer deur oonze stroat
en kiek ni-jsgierig wat in 't roond.
Doar gunder stund ooit ees het hoes,
woar ik as keend nog heb ewoond.
En dan was der mien oalde school.
'k Zee in gedachten de baanken nog,
woar ik het leazen en schrieven heb leerd;
mer da's al heel lang leden toch.
Op 'n hook was vroger 'n weenkelke,
woar slikkeri-j ook wör verkocht.
En ik doar too veur mer 'n paar cent,
mj,-j vaak wat lekkers oet heb zocht.
De stroat was aait ne stille stroat.
Doar ko'j too röstig oaverstekken.
Now roast hier zovöl auto's deur,
dat good der oet mot worden kekken.
Wat wieder vot lag ees het park.
Doar waandelden ik mangs met een wicht.
Dat park is der ook al nich meer.
Doch 't wicht vergetten dat bin ik nich.
Heel wat is veraanderd hier.
En völ verdween der ook zo al.
'k Zee neargens nog iets bekeands, mer toch:
Herinneringen bint der oaveral. ...
Georg Frieman Enschede,


31 jan Johannes Don Bosco.

Het blijft vandaag bewolkt en de kans op neerslag neemt af in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 7 °C en is de wind krachtig.

Valt in januari völ reagen
dan breche de vruchten völ zeagen.

Is disse louwmaand nat,
dan krie’j nich wat in ‘t vat

[GerritHondelink]

Kaant kloar / kant en kloar | kloor /ik bin a kant kloar/heelndal terechte..Kant en klaar. ik ben er helemaal klaar voor.
Kant-en-klaar betekent ‘helemaal klaar voor gebruik’, ‘direct toepasbaar, verwerkbaar, is de aanduiding voor een product waarvan de gebruiker nagenoeg niets meer hoeft te doen.
Bekend zijn de kant-en-klare maaltijden, (enz.)’..


Verlangens
Hee is zo meu van al het wearken vandaag was 'tweer nen zwoaren dag.
As hee vanoavend dan toch mer nog efkes wat oetrösten mag.
Sappeln is 't van vroog tot laat. Dat geet zo elken dag weer an.
Een woonder is 't dat hee dat dan toch aaltied weer opbrengen kan.
Doch oaver nich al te lange tied dan is veur hem het wearken doan.
Hee verheugt zich now al op dat hee straks met pensioen zal goan.
Dan kan hee röstig-an goan doon en hef he veur zichzölf de tied.
Mer ja, dat duurt now nog wal eaven. Ach, was het toch mer vast zo wied ... !
Georg Frieman Enschede.

3 febr Blasius van Sebaste.
Het blijft vandaag bewolkt maar zo goed als droog in Enschede, met vanochtend en vanmiddag kans op motregen. De temperatuur stijgt tot 7 °C.

Sprokkelmaand. Het ligt voor de hand te vermoeden dat deze benaming wijst op sprokkelen, het bijeengaren van dor hout voor de kachel. In de oven van de armen was immers alles wat brandde welkom.
Van zeer vroeger is de benaming sporkelmaand bekend.
Van Duitse zijde wordt beweerd, dat het woord 'sporkele' verwant is met het Latijnse woord 'spurcalia'. Dit houdt een afkeer, een veroordelen in van de uitzinnige heidense feestvieringen in deze maand.

Sint Blasius maakt de winter los.
Als het op Blasius regent en waait,
zeven weken lang de wintermolen draait.

[GerritHondelink]

Zich van kaant maakn .Zelfmoord plegen.


Op schommelebom
Man, wat is t a laat
zoo laat, dat vrog
a weer veurbiej is.
Miene fietse
is net as ik
op schommelebom.
Doar stoa'k dan
en kom, da's wisse,
ginn trad wieder.
Dick Schlüter.

2 feb Op de tweede van deze maand viert de Katholieke Kerk het feest van Maria Lichtmis.

Maria - Lechmessen (2 feb) keundigen vrooger ’t eand van nen koaln weenter an en naor oald gebroek wör de pankookn getten.
Vroeger was dit ook een feest omdat de bevolking maar op twee dagen van job veranderen, namelijk op 2 feb. en 11 nov.

Bezien we het aantal spreuken dat op deze dag een kijk op het weer geeft, dan is de tweede februari de meest aangehaalde dag van het hele jaar.
Feest van het licht. Het lengen van de dagen, de fel verlangde toename van het licht, de mensen voelen het naderen van de lente, het nieuwe leven.
In de kerk wordt het nieuwe licht vertolkt door vele kaarsen bij het beeld van Maria.

Brengt Lichtmis wolken en regen mee, is de winter voorbij en komt niet meer.

[enschedeinansichten]

Inhaalslag.

[GerritHondelink]

Wiej möt ne moal dee kaant oet. We moeten straks die kant op.
An ginne kaant. Daarginds; aan de overkant .


Oons leaven is n’n weenterpad
Nao weineg dreugte al weer nat.



4 febr. Veronica (ook Berenice) van Jeruzalem.
Februari/Slijkmaand. In de middeleeuwen sprak men al van Horunnemanoth: slijk- of moddermaand. Dit wijst erop dat het in februari niet altijd sterk wintert, maar het buiten evengoed een modderige kliederboel kan zijn. Doorgaans ook valt de dooitijd in februari.
Het wordt vandaag geleidelijk minder bewolkt en het blijft wisselvallig in Enschede, met vanmiddag en vanavond nog wel regen. De temperatuur stijgt tot 8 °C.

As now de noordenwind nich kommen wil,
hei'j d'r plezeer van in april.

In disse maond smelt meespats het ies,
mer 't weer blif voele, de lochte gries.

[GerritHondelink]

Geluk koomp van enen kaant, ongeluk van alwegns. Het geluk komt van één kant , ongeluk van overal, aller wegen.


Nen bakker dee ’n stoetn scheef in ’n oavn schöf,
Zal em doar nich recht oet haaln.


5 febr Agatha van Catania (ook van Palermo.)
Februari / Schrikkelmaand. Om de vier jaar, uitgezonderd in de volle eeuwjaren die niet deelbaar zijn door vierhonderd, krijgt deze maand een dag extra. Dit volgens de kalenderhervorming door Paus Gregorius XIII in het jaar 1582. De naam 'schrikkel' is terug te brengen naar verspringen. In oude literatuur treft men voor schrikkeldag de benaming verspringdag aan.
Het wordt vandaag geleidelijk bewolkter en de kans op neerslag neemt toe in Enschede, met vanavond kans op motregen. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 7 °C.

Water op Sint Agata is melk in de boterkarn.

Sint Agatha, de bruid van God,
Laat sneeuw en ijs graag dooien.

[GerritHondelink]

Van de koale kaante wean. Aangetrouwde familie zijn.



ZUN-DAG
't Was nen zundag in meert;
en meert reurden as aait wier zienen steert.
Der veul ja reagen dat 't geut;
de kikvörsche kwaakten nich meer in de sleut.
De loch was vol;
't zweark stön bol.
En zölms 'n oalen kaantekleer,
den kreaiden zien gekreai nich meer.

En teagen enen,
hagel as stenen.
Biej göl-grauwe loch verstomden 't geproat;
gin meanske leut nog 'n hoond op straat.
Allene 'n oald birrewief,
leup in de köalte, stram en stief.
En zölms nen verweaiden doonderslag,
den oogsten nog 'n luk oontzag.
En dan, too 't eanglijk nich meer kun,
scheen zomeer de zun. Daag.
Jack Weener.
Zweark = wolkendek


6 febr. Amandus van Maastricht.
Het blijft vandaag bewolkt en de neerslagkans blijft hoog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 8 °C en is de wind vrij krachtig.
Februari/Kortemaand. Dit vanzelfsprekend vanwege het aantal dagen dat deze maand telt.
Natuurlijk kan het ook in februari nog stervens koud zijn, maar de echte koude loopt nu toch een beetje op de laatste benen. De zon krijgt meer kracht. En veel weerspreuken begroeten dan ook het licht onze moederster en brenger van wat meer warmte. Maar oh wee, als de koude weer terugkomt …

Sint-Amaan trekt het zaaikleed aan.

[hans]

kaantekleer is een kraai ?

[GerritHondelink]

ja ik ken het woord ook niet maar ik denk ook kraai of haan.
Kan het ook niet vinden in een woordenboek.
groet'n gerrit.

[GerritHondelink]

ja ik ken het woord ook niet maar ik denk ook kraai of haan.
Kan het ook niet vinden in een woordenboek.
groet'n gerrit.

[hans]

gevonden , franse spelling
https://nl.wikipedia.org/wiki/Markies_de_Canteclaer

[GerritHondelink]

mooi!!
dank je ; weer iets wijzer geworden.

[GerritHondelink]

Hee gloepen duur nen bril al kaanten oet. Hij loerde door zijn bril naar alle kanten.


Op hoes an .....
Wanneer ik oet de randstad kom
de skailain van de Kookstad zee
den knik veul in de iesselbrugge
nog efkes vedan, dan bin ik in hoes.
Waar de zunne opkoomp in de Pruus
woar'j leaven leaft en deurgewt
woar'j met'n half woord völle zegt
woar'j kunnig bint, daar is oe hoes.
Het Nedersaksisch is oonze sproak
bie joonk en oald bie dom en klook
dit kleane stükske Oaveriessel
Twente, mie eigen, mien volk, mien t'hoes.
Anny Lesscher-Schasfoort.


7 febr Romaldus.
Het wordt vandaag geleidelijk bewolkter maar het blijft droog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 8 °C en is de wind vrij krachtig.
Vliegen, muggen, wespen en horzels worden in de taal van de boer vaak verenigd onder de noemer ongedierte. Alles wijst erop dat de mensen dat ongedierte maar lastig, hinderlijk en ook schadelijk vinden. Vooral vroeger, maar zeker ook nog vandaag, zagen de mensen in een zachte winter het levensgrote gevaar dat het ongedierte zich in het komende voorjaar en in de zomer grootscheeps zou presenteren.

Romaldus (7 feb.) storm en blazen,
zal in mei het vee doen grazen.

[GerritHondelink]

‘t Is an de natte kaant. Het is te nat.


Een vochtig hoes
Oonzen zönne en zien meaken, zea Mans, hadden al heel lange ezoch
Mer gelukkig is het non gelukt ze hebt 'n hoes ekoch.
Een vriejstoand hoes, zo'n zestig joaren oold
Met ne flinke lappe groond erbiej, woer ze beaide zo van hooldt.
Mer wat 'n verkoper nit hef verteld is een groot ongemak
Het is 'n gleuendig vochtig hoes van de keelder tot an ’t dak.
Nen buurman doar wus der wal van en had het willen vertellen
Mer hee was der nit an tookommen en nich te weten wee te bellen.
Mer hef 't non ezeg: "t Is 'n heel vochtig hoes, iej könt wal zeggen ..... NAT
Want ik weet dat 'n keer in ne moezenvalle daar ginne moes, mer nen forel in zat!
Jan Zandbergen.


8 febr Hiëronymus Aemiliani.
Het blijft vandaag bewolkt maar zo goed als droog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 11 °C en is de wind matig.
Door een relatief te hoge temperatuur, meestal gepaard gaand met een hoge graad van vochtigheid, krijgen schimmels en bacteriën ruime kansen om hun vernietigend werk te doen.

Ligt now nich te kwaken,
februari kan van keulte kraken.

Februari zacht en stil,
dan koomp noordenwind in april.

Is disse maond nat,
das good vuur schöppe en vat.

[GerritHondelink]

’t Leavn geet maor een kaant op en da’s naor ’n tookomst. Het leven gaat maar een kant op en dat is naar de toekomst.


Echtpaar in de trein
Zit naost meka en spreekt gin woord;
wat zegd mus worden dat is zegd
en krom is krom en recht is recht
te vaak hebt zie mekaar vermoord
Nog reist zie in dit leven samen,
bint toe an de bejaordenpas.
En as ze dood gaot zegt ze 'amen'
verbiesterd dat dit 't leven was.
Roel Reijntjes.


9 febr Apollonia van Alexandrië.
Als kinderen in vroeger tijden een melktand verloren, moesten ze in de richting van een beeld van Sint Apollonia, de tand over het hoofd weggooien, vooral niet omkijken en zeggen:
'Tand, tand een andere tand, volgend jaar een nieuwe tand'.

Het blijft vandaag bewolkt en de kans op neerslag neemt toe in Enschede, met vanavond kans op motregen. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 11 °C.

't Is voor de oogst bijzonder goed,
als 't op Sinte Appolonia waaien doet.

[GerritHondelink]

An de kookaant blievn. Zich afzijdig houden; neutraal blijven; zich veilig opstellen.


Grovaa
Grovaa bleef mar kiekn noar t gebak,
kwam der nich met kloar.
t Was der teegn-an, t is ongeleugn woar
wie hebt t der nog vake oaver ehad
date vergat, dat hee vergetzam was.

Zienn aarm beweug nog eevn,
et leevn leek der oet egleedn.
Zonn oaldn knoestigen tak,
een den zien gerak wa har ehad,
den wol noe toch nog wat.
Wie keekn met al ons verstaand
noar den grootn kromn haand
den ons vrogger, heel vrogger
wal es lillik an t geveul kwam
en noe, joa wat wol e, t oalde Jaan?

Alns wördn hoo langer hoo stiller,
veur eevn was der in t hoes gen wille.
Oonder de dunne grieze heure,
dwerreln de leste gedachtn daal:
zienn haand zakn vort, in n slagroom.
Dick Schlüter.


10 feb Scholastica van Monte Cassino.

Het wordt vandaag geleidelijk minder bewolkt en de kans op neerslag neemt af in Enschede, met vanochtend en vanmiddag nog wel regen. De temperatuur stijgt tot 6 °C

Op Februari tien, houdt de winter voor gezien.

[GerritHondelink]

Zee woonden daar met ne hele riej keender an de veeldkaant in 'n slim huuske, waar n hoesbaas ok nog es vuur gennen ceant an wol vertimmeren - Zij woonden met een groot gezin aan de heikant in een bouwvallig huisje waar de huisbaas ok nog eens geen cent aan wilde verspijkeren.
Wie in een slim huuske' woont, heeft geen ruimte en geen gerieflijkheid en zit m een hopeloze toestand als daar op termijn ook al niets aan gebeurt.
Vrouwleu, geald en draank hebt ne goode kaant, mer ok nen aandern.
Gleunig wief stekt 't hoes op alle veerkaante an. Een gloeiend wijf steekt het huis op alle vier kanten in brand. Een kwaadaardige vrouw maakt het huiselijk leven tot een hel.
Alle tukn met de krange kaant noar boetn hen trekn. Alle zakken binnenstebuiten keren.
De krange kaante. De verkeerde kant. de binnenkant (bv. van een lap stof).
Zee poetsten het met de krange kaant van 'n schorteldook of (met de achter kant van de schort).


Zingt gin Alleluja, veurdat ’t Paosen is.



11 feb MARIA’s verschijningen te Lourdes.
Vandaag de dag komen er elk jaar zo’n twee miljoen mensen naar Lourdes, onder wie vele zieken die er meestal bemoedigd en getroost weer vandaan komen.
Het wordt vandaag geleidelijk zonniger en de kans op neerslag neemt af in Enschede, met vanochtend nog wel regen. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 6 °C.

Now möj de wienraank sneuien,
wilt in 't zommer de druuve greuien.

As in februari de katte in de zun lig,
dan lig e in meert bi-j ’t vuur.

[GerritHondelink]

An 'n krom stuk hoolt, zit gen rechte kaantn. Een koppige, dwarsdrijver, kan men met geen reden overtuigen.


VEDERLICHT
Vake ku-j mie-j vinden achter de schrieftaofel
en deur 't raam zie ik de wölkskes aover drieven.
Lichtvedere wölkskes, gedragen deur de zuuden wind.
Mien gedachten dreven met.
Wat bunt ze licht, vederlicht, as ik een keer heel hard zol blaozen,
waren ze meteen weg en zag ik ze neet meer,
en met at ik zo denke, drief ze weg in 't grote heelal.
Daor bunt de zwarte en grieze wolken die ze onderweg allichte passeert.
Dat bunt van die zwaore jongens die zich zölf heel bizunder vindt,
en dat kleine grut discrimineert.
Een mooie strakke loch wudt een gelperige loch, den vol on¬weer zit,
en waor ow de bliksemstraolen um de oorne vleegt.
De lichtvedere wölkskes komt met de donder an 't rollebollen,
aover hoge bargen en deur diepe dalen.
Och, misschien hebt ze met mekare wel heel völle plezier.
Mor hoppelijk komt de lichte wölkskes heel gauw weer, dan bin ik weer gerös,
As de zachte zuden wind ze weer dizze kante uut blös.
En of ik dan wel of niet zit te schrieven,
dan zal ik bie-j een heldre blauwe loch,
De wölkskes weer zien aover drieven.
Ab van Brunk
Gelperige = gelig; bleekjes.

12 feb. Geertruida van Nijvel.
Het wordt vandaag geleidelijk bewolkter maar het blijft droog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 7 °C.

Op Sint Gertruid (12 feb.),
komt de warmte de grond uit.

Sint Geertruid, die mooie bruid,
blaast de snijder de kaars uit. (Kan de kleermaker weer zonder behulp van een kaars zien wat hij doet).

Gertraud ist die erste Gärtnerin. Geertruid komt het eerst de tuin doen.

[GerritHondelink]

Nen zoerproem zöt alitied de doonkere kaant van ’t leaven. Een somber inziende persoon. Een zuurpruim ziet altijd de donkere kant van het leven.
JEANET


Daor löp noe Jeanet
Op heur vlege veutjes oawer ‘t middenpad.
‘k Zol toch zo graag willen
da'k heur heel kot bie mien had.
Ma Jeanet hef
heel wat anders in de kop,
en op eur lange vriejersliesje,
daor stoa ik niet op!
Toe Jeanet, bedenk oe nog een keer.
Zo ai’j ‘t bie mie zult hebben,
Krie’j et näerns meer.

Bertus van den Bremen.


13 feb Relindis van Aldeneik.
Het wordt vandaag geleidelijk bewolkter maar het blijft droog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 9 °C.

Al heb ie ok ne jas an met kneup van gold
As ie niks an de veut hebt, dan hoal ie ‘ t koald.

[GerritHondelink]

Hee kaant wachen as ’n haanen van de del. Hij heeft tijd als een haan op de deel. Hij heeft niet veel te doen m.a.w. hij kan dat karwei wel opknappen.

Waskeldook
Met nen waskeldook gung 't der wal is raar an too, hier
't was vaak 'n geglier, gesmeer en geklier.
De jongeleu hier dee zölt der wa nich zo völle van wetten,
En de oale leu wilt dit 't leefste zo wier vergetten.

Noe wil ik oeleu oet de deuke doon,
Wat a'j met nen waskeldook zoal könt doon.

't Begeent 's moarns a vroo met 't wark biej 'n heerd,
Dan was 'n waskeldook a rap heel völle weerd.
De haande worden smerig van roet en aske,
Hoo kreeg iej dee wier schone as der ginnen waskeldook was.

Dan mos iej koffie zetten, want de melkers kwammen wier,
Wichter kwammen oet 't berre, de oale leu stonden op,
Allemaal rap eamn 'n waskeldook um 'n kop.
Dan mossen de wichter naar de school, 't is oonder 'n neuze nog glad?
Eamn nen waskeldook en ze gungen wier skier op pad.

Kwam 'n boer 's nommedags wier thoes en har he wat mes an de haande,
De piepe was smearig, wol ok nich bes meer braanden.
Eamn oonder de poompe, dan was 't dikste der wal of,
En 'n waskeldook dreugen alns wier netjes of.
Jan kwam oet de schole, har nen bloodneuze e-kregen,
Biej Hendrik mos iej 'n drek van de kloompen ofveagen,
Klaas har nen doojen moes in de haande e-had,
'n waskeldook maakten alns wier netjes glad.
En de vleegn harn oaweral van dee kleane stipkes op-edoan,
Daar mos 'n waskeldook ok eamn oaverhenne gaon.
De kearls wann vuur 't etten nen borrel gewoon,
Eamn nen waskeldook duur de gleaskes en dee warn ok wier schoon.
En kreeg iej dan visite op nen dag as niejjoar,
Met nen waskeldook wa'j 'n helen dag kloar.
Dan mo'j de toafel ofwasken zoas dat dan geet,
Och heden wat is dat water toch heet.
Slim poesen en bloazen tegen 'n waskeldook an,
Zoda' um vuur 't ofdreugen good oetwringen kan.

'n Domnee kwam op bezeuk, joa en zonnen man,
Beedt iej gin alledaagse komme koffie an.
De zundagse kumkes wilt wat stoffig weäzen,
Ok disse kwaal kan 'n waskeldook wal rap genezen.

Zo gung 't verdan tot 's oamns noa 't etten,
De steule warren smearig, dee mu'j ok nich vergetten.
Dan begun 'n kleanen te göllen, 'n luier was voel,
Maar 'n waskeldook schoonden nen heleboel.

Wollen de wichter neet luusteren, kearls pasten nich good op?
Dan kregen ze nen plear met 'n waskeldook um 'n kop.
En met de weenterdag kö'j vake heuren,
'n waskeldook is op de toafel bevreuren.

Zo bu'j met nen waskeldook 'n dag duur e-goan.
Dan gung 't naar berre en was 't wark e-doan.
Op 't blok met de kopspiekers lig 'n waskeldook en wocht,
Tot 't wark wier vaniejs begint, noa de röst van de nacht.


14 feb Sint-Valentijn is door latere volkstradities een belangrijke culturele, religieuze en commerciële viering van romantiek en liefde geworden.
Het wordt vandaag geleidelijk minder bewolkt maar het blijft zo goed als droog in Enschede, met vanmiddag en vanavond nog wel regen. De temperatuur stijgt tot 11 °C.

Zonneschijn op Sint-Valentijn, geeft goede wijn.

Is de aarde met Sint-Valentijn in het wit gehuld,
dan zijn de weiden en akkers met vreugde vervuld.