Spreek je dialect

[GerritHondelink]

Good niejs koomp mees tieds van wiedn.



MIRWEENTER
Doonkere dagen,
reagenvlagen;
Lang is 'n nach,
kot is 'n dag.
Genne maone,
niks gedaoned'
Weenterdag.

'n Schaduw laank,
’n zunnegaank
Leag an de loch;
daamp en toch
Maakt oons zeek
en van streek.
Gennen vogel zeenk.

't Is december,
steetop 'n kalender.
Tied van feesten;
vuur de meesten
Ook van zoargen,
want ook maargen
Mu'w vedan.

Kale beume
staat te dreumen,
Zo mistreustig
en eenleustig;
De blare vot -
tot op ’t bot
Bunt ze koold.

Alle meansken
loopt te weansken:
Wör 't mer lechter.
't Wodt al slechter;
Mer nog 'n ogenslag
en 'n kotsten dag
Is wier daor.

Want mirweenter
weankt oons geenter.
En met 'n duuster,
a'j good luustert,
Kö'j wier heuren
de mirweenterheurn',
Euren weemeudigen klaank.

Hee brech de bosschop
duur de boerschop
En nog wieder;
an een ieder
Dee 't versteet,
het bescheed:
't Keendke koomp.

Mien Hagreis-Post

[GerritHondelink]

De traditionele kerstnachtdienst in de Overijsselse streektalen komt dit jaar vanuit de protestantse Nicolaaskerk in Wijhe. Het thema van de viering is ‘Ik mag oe lieden’

[GerritHondelink]

Wiej könt mekaar de haand doon.
Hand is het trefwoord met verreweg de meeste uitdrukkingen.
In dezelfde situatie zitten.
Elkaar de hand schudden duidt op gelijkwaardigheid. We zitten in hetzelfde schuitje.




Woo zachter de decemberdaagn, woo drokker geet de liekwaagn.



24 dec Victoria van Rome
Warme Kerstnacht, koude Pasen.

[GerritHondelink]

A te wied hen wean.
Niet meer te helpen zijn.





Jozef's wake
"Wat hes Doew, Jahweh, met miej vuur?
Ik stoa hier boeten an de duur
Van 'n stal in ne schroale oostenweend
En wochten tut as Maria ’t Keend
Wat Gabriel eur an hef zegd,
Gezoond en wal in de krub hef legd.

Het kroamber zut d'r ja nich oet:
Vuur de koale vloor luk stroa en kroed,
Gen veurken wat zienen glood verspreidt,
Gen hölp van wiezemoor of meid,
Gen waskewater biej de haand,
Het löt alns één groot misverstaand.

Wat hes Doew feilik met oons vuur,
Mien God en Al? In dizze schuur,
Zo trekkerig koald, zoonder gerak,
Veult zik het Keend op Zien gemak?
Wat mot ik, slichten timmerman,
Hier met miene vrouw en Jezus an?"

Mèt zeengt de engel. In ne zee
Van lecht maakt David zienen Zön entree.
Ziene glorie koomp van 'n hemmel daal,
'n stal words glad ne könningszaal!

Deep in mien hett' zeengt het koraal
Van ziene vrear óet ’t kerstverhaal

Ton Agterbos.

[GerritHondelink]

25 dec Anastasia van Syrmium
Grunen kasmis , zooren paosen. Zoorn = droog



De hoogtieddage möj eeren met etten en kleeren.

[GerritHondelink]

Nich an nen draod kommen.
Geen begin krijgen.
Marie har a nen heeln zet in prakkezaosie zetten, wol wat zeggen mer kon rech nich an nen draod kommen.
Marie had al een hele poos zitten denken, zij wou wat zeggen, maar wist niet hoe te beginnen.




26 dec Stephanus
Is de weend stil met St Steffen
Dan zal ’t joar ne goo oogst gevven

[GerritHondelink]

In de verklaring van de Twentse uitdrukking die ik gisteren plaatste was een fout geslopen deze heb ik inmiddels gewijzigd. Willem Janssen heeft mij hier op attent gemaakt, Willem nogmaals bedankt.

[GerritHondelink]

Ai'j niks kunt missen, mis ie toch wat.




Eigen stinkerd
Jantje gung les met zin Moo,
met de trein noar Oma too.
Maer dee rit van Riessen noar Enschede,
nee leu, dat vol echt nit mee.
,n "Sprinter" zat beheurlek vol,
zo reajzen ie echt nit vuur de lol.
Jantje was al meu van 't !open,
dacht: was er maer een plekje open!
Opeens zag hee een "dame" zitten,
den lekker zat te pitten.
Ne bos bloomen lae nuest haer,
Jantje dacht: dee pak ik maer
en leg ze boaven in het net,
gin ene dee mie dat belet.
Dee dame mag wal vearder pitten
en ik wal efkes neust eur zitten.
Maer noa een zetjen wör ze wakker,
Reup tegen Jantje:"zeg 's rakker
bin ie, toen ik zat te pitten
Op min ruiker maer goan zitten?"
Jantje wus nit dat ze 'n buske bloomen,
ook wal eens ne ruiker noomen.
Doarum zae Jantje:
"ik zeg oew dit...
dat ik echt nit op oew ruiker,
maer op min eigen "stinkerd" zit!

Jan Zandbergen Riessen



27 dec Johannes

Is ’t met kasmis nog niet kold , dan gebroekt den winter weinig holt.

[Arie]

Zo, de Kerstdagen 2016 zijn al weer voorbij en kunnen we dus nu gaan voorbereiden op de jaarwisseling. Ik heb dan ook de Twentse spreukenkalender voor het jaar 2017 al vast opgehangen en wil hiermee iedereen een prettige jaarwisseling en een gelukkig maar vooral gezond nieuwjaar 2017 toewensen. Bovendien wil ik hierbij Gerrit Hondelink speciaal bedanken voor zijn bijdragen in het afgelopen jaar in deze topic en hoop ook in het nieuwe jaar er weer van te kunnen genieten.

[Veteraan]

Zo, de Kerstdagen 2016 zijn al weer voorbij en kunnen we dus nu gaan voorbereiden op de jaarwisseling. Ik heb dan ook de Twentse spreukenkalender voor het jaar 2017 al vast opgehangen en wil hiermee iedereen een prettige jaarwisseling en een gelukkig maar vooral gezond nieuwjaar 2017 toewensen. Bovendien wil ik hierbij Gerrit Hondelink speciaal bedanken voor zijn bijdragen in het afgelopen jaar in deze topic en hoop ook in het nieuwe jaar er weer van te kunnen genieten.

Daar wil ik me graag bij aansluiten, want ik heb genoten van de spreuken en verhalen die Gerrit Hondelink heeft geplaatst.

[enschedeinansichten]

Gerrit is top

[GerritHondelink]

Dank voor de lovende woorden. Ik zal proberen op dezelfde voet door te gaan.

[GerritHondelink]

Ai ‘j geald der veur hebt; kö’j rustig aarm blievn.
Als je genoeg geld hebt is het niet erg als je voor arm doorgaat.




GEDACHTEN
In gedachten deep verzonken, heel wied weg van hier,
dech hee: "Waor is noo dat laeven van menselijk vertier?
Waor bunt dee momenten, dee de mens tevraene stemt,
dat hee ok in bange uren zien tevraedenheid herkent?"
Ontevraene of tevraene,
ieder mense streeft naor 't recht,
um te done wat hem good dech,
is 't good of is 't slecht.

Riek Krosenbrink-Naves Corle/Winterswijk


Is Mirwinter nat, Leeg raakt zolder en vat.

[GerritHondelink]

Al wat good is, pris zikzölf an.
Tegenovergestelde van goedkoop is duurkoop.
Duurkoop komt tegenwoordig alleen nog voor in deze uitdrukking.



29 dec Thomas Becket



Als ’t Kindje is geboorn, hebt de reuven de smaak verloorn. Reuven= knollen
Knolln en reuven is een preuven. Knollen en knollen is een proeven; ’t komt op hetzelfde neer

[GerritHondelink]

A’j de droad mar eerst te pakn hebt, kö’j zölfs in ’t duuster nen goarnknot veenden.
Als men maar eerst een aanwijzing heeft, brengt men een moeilijke zaak wel tot een oplossing.



30 dec Sabinus van Spoleto

Nen doonkern decembermoand brech ’n good nie’j joar.



De oale roop klinkt klagend
Jaagt al het kwaod van’t erf
Brengt licht en brengt nieuw leaven
Nemt ofscheid van verderf.

[GerritHondelink]

Hee was bezopen.
Hij was dronken.



31 dec Silvester


Oaldejoarsoamd gedachten.
Het joar is hoast vergangen wie stoat an ’n lesten oamd
En oawerdeankend in mienen stoal zee ik het joar weer goan.
Mangs waren ’t bliede dagen vol wöarmte en geluk
Vol eendracht en saamhöarigheid zunnig en vreendeluk
Dee blieft in miene gedachtenis as kroonjuwelen stoan
Umdat, wanneer ’t ees slechter geet ik mie doar an vast kan hoalen.
Mear ook de drove dagen gungen ons nich veurbie
Met zeekte, zoarg en angsten veur die, mear ook veur mie.
Natuur en weareldraampen rondum ons too, zo völ
Al stunnen wie ook van wiedten en kwam ’t water nich oawer onzen zöl.
Jong leaven kwam d’r ook weer dee ons leef waren raakten wie kwiet
Zo gung ’t wisselend op en daal het leaven is toch altied vol stried.
Now stoa wie veur tweedoezend-zeuvnteen vol hop op wat geluk
Wie mot mear röstig ofwachten welk deel van ’t leaven wordt mien stuk?
D’r is d’r Eèn dee ’t regelt dee het al lang weet, want
Ook in het joar tweedoezend-zeuvnteen nemt Hee ons bie de hand.
Hee leidt ons deur ’t leaven al lik ’t mangs niks meer
As God ’t wil zee wie mekaar ook in tweedoezend-zeuvnteen weer.

Christien Grunder olde Nordkamp.

[GerritHondelink]

Met ’n zaolig Ni’jaor wik beginn’n van boeten en van binnen.



Wie wèansket oeleu vol heil en zèag’n
Op tied de zun en op tied ok reagn.




Kalendermaanden zijn zonder uitzondering afgeleid van de oud Romeinse kalender.
Ze zijn onder meer genoemd naar goden en keizers. Alle genoemde Goden stammen uit de Romeinse en Germaanse mythologie.
De naam "maand" stamt af van de omloop van de maan om de aarde, die in beginsel ongeveer 28 dagen duurt. Daarom was het moeilijk om een kalender te ontwikkelen waarin een gelijk aantal dagen in een maand gelijk liep met het aantal dagen in een jaar. Van lieverlede werd de maand steeds verder opgerekt en kreeg zij wisselend 30 of 31 dagen.

Januari
Januari is genoemd naar Janus, de Romeinse god van poorten en deuren.
Deze God had twee gezichten en was de God van alle begin en voor alles wat een ingang kan zijn, zoals deuren en poorten.
In de tijd van de Oud-Romeinen telde het jaar maar tien maanden.
Tijdens een kalenderhervorming door Numa Pompilius in 717 v.Chr. zijn januari en februari de laatste twee maanden aan de kalender toegevoegd, aangezien de Romeinen de winter als een maandloze periode zagen.
In 153 v. Chr. traden de Romeinse consuls per januari in hun ambt en werd deze maand dan ook de eerste maand van het nieuwe jaar.
Januari wordt ook wel: louwmaand, ijsmaand, vorstmaand, wolfs maand, genoemd.

Louwmaand, looimaand
In het Nederlands bestond voor januari de oudere naam louwmaand hetgeen vermoedelijk een verbastering van looimaand is. "Louw" komt van "looien" In januari werd de huid van de geslachte dieren gelooid. Opdat het jaar goed zou zijn, moet het weer in de maand januari droog, koud en winderig zijn.

IJsmaand, vorstmaand
Twee andere benamingen voor januari die duiden op koud weer met sneeuw en ijs.

Wolfs maand.
In het hart van winter, met veel kans op sneeuw en bevroren velden, trekken hongerlijdende wolven uit de bossen om zich in de buurt van de boerenerven tegoed te doen aan het vee.Januari werd bij de Germanen dan ook wel Wolfsmanoth genoemd.

[GerritHondelink]

As ’t in ’n louwmoand mistig is
wördt de lentemoand fris.



1 jan. Maria



Niejoar
Het oale joar nam weer de kuutn
en't nieje hef zien intree doan.
Wiej mot met'n aln mer ofwochtn.
hoo of't veur oons ditmoal zal goan.
Het eerst uur van't nieje joar...
bin'k wieseluk mer binn ebleewn
Want aans ha'k net as mienn hoond,
van al ‘t lawaai te völ kreagn.
De rotjes vleugn miej um de oorn,
wat is ter'n geald op stroat smetn.
Mer och...doar muj in disn tied,
gin zoer gezichte meer um zetn.
Alns dat geet met völ lawaai no,
met de röst is't a lang edoan.
Op stroat... of op ne brulft
köj meka vaak nig verstoan.. !
Mer loaw d'r nig zo lang oawer zeurn
wie bint nog lange nig an'n top.
Het zal miej dan ok niks verwoondern
of het komnde joar kriew nog meer an'n kop.
Het wodt op stroat ja als maer drokker
veur't verkeer mut vol an de kaant.
Hoovöl beum mut nog valn....
ok hier in oons mooie Tukkerlaand.
Mer al dat nare wat kan komn
doar mu'w mer nig te völ op lettn.
Ik weans oeleu'n joar met vol gezoondheid
want dee riekdom wodt zo rap vergetn !

[GerritHondelink]

Wa’j zölf doot is bedaankt en betaald.
Wat je zelf doet is bedankt en betaald.
Daarvoor hoeft men niemand te bedanken of te betalen.





2 jan. Sint Markaar, Basilius de Grote en Gregorius van Nazianze
Op de dag van Sint Markaar, staat dikwijls herfstweer klaar


2017
Eindelik is het dan zo wied,
Tweedoezendzeuventien lig noe kloar.
En ee'n ding was ik bliej van,
mienn hoesroad den leup gin gevoar.
De oale klok den slöt nog aait,
'n komputer bleef nig stoan.
Dus kon ik net as veurig joar,
opniej 'n luk an 't riemn goan.
Vanzölf ha'k ok batteriejn koch,
want as 't lech oetveul...wat dan ?
Dan stoaj in 'n duustern te knooin,
en trek ie de boks verkeerd um an.
De breewnbus kon wiej noe weer losdoon,
het vuurweark dat was nig vergetn.
Het is net of 't alle joar slimmer wodt,
wat is ter 'n geald op stroat esmetn!
lk weans oeleu, völ heil en zeag’n
en da’j allemaol mar lang mai’jt leaven.

[GerritHondelink]

Hee slöp achterin.
De vrouw is de baas.



3 jan. Genovefa
Wie op Sint-Genovefa snoeit,
Zijn boomgaard overmachtig bloeit.



Weenter

't Is weenter, het is oonwies koald
en 's nachts dan vrös het hard.
Zo of en too vaalt ook wat snee.
Doar boeten is 't now heel apart.
Meer veur de voggel is 't nich best.
Dee beestkes hebt het toch wal slecht:
Te etten is der hoast nich meer.
Wat koomp der now van eer terecht.

De eanden zit in nen dichten drom
geends op de kaant te loeren
of der ook leu met toetens komt
um eer met stoet te voeren.
In 't park doar vreus 'n viever dicht.
De keender bint op 't ies an 't slieren.
De groten hebt ere schaatsen an
en zee -j doar lustig zwieren.`
De jongs vermaakt zich opperbest
met disse weentersport.
Doch ik met miene oalde but,
hop dat 't meer gauw weer veurjoar wordt...!

Georg Frieman