Spreek je dialect

[Arie]

Recht nooit um een koo, gef der leever een too.
Kun je hiervan de betekenis uitleggen?

[GerritHondelink]

Recht nooit um een koo, gef der leever een too.
Kun je hiervan de betekenis uitleggen?

Als ik het vrij vertaal. begin geen rechtzaak om een koe; je kunt er beter een weggeven.
Ik denk dat men bedoelt: Van de stijfkop en de zot, vult de advocaat zijn pot.

[GerritHondelink]

Nen slimn deurtocht hebben.
Erg diarree hebben. Men zegt ook wel: Duurgaank; looperie of met de boks in de aarm lopen.
Het woord diarree is afgeleid van het Grieks en betekent 'doorstromen'. Diarree gaat meestal samen met een onaangenaam,
drukkend gevoel in de buik en met plotselinge krampen of buikpijn. Men voelt zich vaak slapjes en verzwakt,
door een te groot vocht- en voedselverlies.



Wat leu bint as muggen, rook könt zich nich verdreagn mar vuur trekt ear an.
Een mug heeft een klein, dun en fragiel lichaam, zes dunne pootjes, meestal twee veerachtige antennes waarmee zeer goed geur waargenomen kan worden en een kleine kop met vaak zichtbare zuigsnuit. Bovendien brengt het trillen van de vleugels van muggen een zoemend geluid voort dat door mensen veelal als hinderlijk wordt ervaren. Hoo kleiner de mug, hoo meer gezoes.



21 augustus
Als de ooievaars nu nog blijven, zal een zachte winter binnendrijven

[GerritHondelink]

Wel kunnig is in twente, weet bescheed genog.
Wie bekend is in Twente weet nu genoeg, is voldoende op de hoogte.
Ik bin daor nich kunnig. Ik ben daar niet bekend.
Ze kregen kunnigheid an meka. Ze maakten kennis met elkaar.
Dee leu? Das nog kunnigheid van ons. Die mensen? Dat zijn bevriende mensen, bekenden, kennissen.
Zo wö’j antlesten hoo langer hoo kunniger bie ’t wich in hoes. Zo werd je ten laatste hoe langer hoe vertrouwelijker bij het meisje thuis.
Al heel gauw waren ze met Gait kunnig. Eigen, vertrouwd zijn, goed bekend zijn met iemand.



Mensen praot naor ze verstand hebt.




22 augustus Pius X
Is het warm en voorspoedig weer,
brengt augustus de eerste peer.

[GerritHondelink]

Dellenhaans.
Zo werden in Enschede de fabrikanten of bazen wel eens genoemd om te kennen te geven, dat zij de baas willen spelen.
Ook is het een scheldwoord voor een bazige vrouw / manwijf. (Afgeleid van een haan in de ruimte van de deel (boerderij), die zich op zijn gebied koning waant!)


Boeskoalblaa met roepn, door kö'j good van poepn.


23 augustus Rosa van Lima
Internationale Dag voor Slachtoffers van Nazisme en Stalinisme
Internationale Dag tegen Kernproeven.
Internationale Dag ter herinnering aan de slavenhandel en de afschaffing ervan (UNESCO)
Een waterige zon en een bleke maan , kondigen beide regen aan.

[GerritHondelink]

Anholdn.
Iemand op de weg staande houden om hem te spreken; aanhouden (arresteren) wie bint oonderweg anholdn.



Verstaandige hoonder legt de eier in de braandnettel.




24 augustus BARTHOLOMEUS
Naturalisatiedag
Gelijk St. Barthel is gesteld,
is het hele najaar gesteld.

[GerritHondelink]

‘t is ‘t anholdn hoast nich weerd.
Het is nauwelijks de moeite waard.


Alman wil nen aandern verbettern,
Mer gineen begeent bie zichzölf.



25 augustus Lodewijk en Jozef de Calasanz.
Trekken de zwaluwen voor deze dag weg, dan duidt dit op een vroege winter.
Blijven de zwaluwen lang, wees voor de winter niet bang.

[GerritHondelink]

Deurstekken. Doorprikken; tintelen van de kou
Een blaor met nen speld deurstekken. Een blaar met een speld doorprikken.
De haan of vingers stekt mie van de köalte deur. De handen, vingers tintelen van de kou.



Alns kan good kommen, mar ie mot wa geduld hemn.



26 augustus Gerbhard II van Konstanz
Het is de 238e dag van het jaar in de gregoriaanse kalender.
Hierna volgen nog 127 dagen tot het einde van het jaar.
Is des avonds de spin op de been, het zal regenen, ik wed tien om een.

[GerritHondelink]

Dee in de hel geboorn is, weet nich dat der nen hemmel besteet.
Wie in armoede of ellendige omstandigheden leeft, weet niet, dat het ook anders kan.
Als je veel ellende hebt gekend, weet je niet wat geluk is.


Slecht weer besteet nich, saggerijnige leu wa.




27 augustus Monica
De distels raken uitgebloeid. Het zaadpluis van distels kondigt de naderende nazomer aan.
Zo behoort ook de putter of distelvink tot de geregelde bezoekers van de distel zodra de distels zaden hebben gevormd.

[GerritHondelink]

Ze is altied met mie an ’t ekstern an. Sarren;
Iej konn heur liek veur’ t eksternus kiekn. Je kon haar schaamhaar zien.


De ekster heurt bie de krei-achtigen voggels. En net as bie völ roofdiern stelt e nich dicht bie hoes.
Maer geet e regelmaotig alle nuskes in de buurt nao
en völ jonge haazen, fazantkukentjes gaot ter an at e ze kriegn kan.



28 augustus Austinus
Op St. Augustijn, zullen de onweders over zijn.
St. Augustijn stopt de zomer in bed, tot de winter is gered.
De natuur in augustus weerspiegelt de kentering der seizoenen.
Het is de maand van de onweersbuien en plotselinge weeromslagen de natuur verliest steeds meer fleur.

[GerritHondelink]

Wat van eksters koomp, huppelt geern.
Kinderen lijken in hun doen en laten vaak op hun ouders.


De Melbuul’n dagen in Borne.
Vroeger werd boekweit en later ook rogge op het Bornse boerenland verbouwd. De graansoorten werden gemaaid en in schoven gezet.
Als alle schoven op het land klaar stonden, kwam de boer vervolgens met jenever om te trakteren.
Men mocht zoveel drinken als men wilde.
De arbeiders en vrachtrijders van de firma Ten Cate met meel bestoven kleren en gezichten, droegen vaak een naar binnen gevouwen zak als een soort puntmus op het hoofd om het instuiven van meel in hun kleren te voorkomen.
Deze traditie wordt door de stichting Melbuul’ndagen in ere gehouden op de jaarlijkse roggemaaiersdag kort voor de eigenlijke Melbuul’ndagen, die steevast het laatste weekend van augustus plaatsvinden.


30 augustus Fiacrius
Internationale Dag van de Vermisten.
As de zwaluwen laeg scheert oawer ’t water en weegen
Rekken der op; dan koomp der reegn.
Oogstmaand, vaak een bron van zegen, stemt allen tot dankbaarheid.
De zaai- en planttijd is ongeveer voorbij.

[Veteraan]

Dat begrijp ik niet zo goed:
"De arbeiders en vrachtrijders met meel bestoven kleren en gezichten, droegen een zak als puntmuts op het hoofd om het instuiven van meel in hun kleren te voorkomen."

Ze waren al bestoven met meel - dus dat konden ze niet meer voorkomen, en een muts op het hoofd kan ook niet voorkomen dat hun kleren vol meel zouden komen te zitten.

Rare gewoontes....die Tukkers!

[hans]

tegen instuiven van boven tussen je kleren en je nek/borst...

[Veteraan]

't Blijft gek, je instuiven en dan beschermen tegen instuiven.
Je moet toch na afloop de mikmak uitkloppen en wassen. Of moest je er gewoon de hele week in blijven lopen? En met het bezwete lijf volgeplakt met meel ook nog eens de bedstee in?

[GerritHondelink]

Om deze traditie in ere te houden lieten de arbeiders en vrachtrijders van de firma Ten Cate zich met meel bestuiven. en daarom die puntmus.
De melbuul'n dagen is een feest gebaseerd op oogstgebruiken in de tijd dat Borne nog een agrarisch dorp was.

[GerritHondelink]

Wat bie’j toch an ‘t ekstern met dat ding. Klungelen.


Leern dooi’j oaweral, mar ’t meeste van stommiteiten.




31 augustus Paulinus van Trier.
Als de oogstmaand sterk dauwen doet, blijft gewoonlijk het weder goed.
Ooit werden onze akkers in augustus getooid met de uitbundige bloei van klaprozen, korenbloemen en kamille.
De vlierbessen zijn rijp en worden snel door merels en spreeuwen opgegeten.
Ook horen we het gekwetter van spreeuwen in de lijsterbes waarvan de vruchten zich inmiddels diep oranje hebben gekleurd.

[GerritHondelink]

Hee kan zich in alle bochten smieten.
Hij kan zich overal bij aanpassen.


Slechte leu hebt vaak völ drökte.


1 september Sint-Gillis de Eremiet (ook Egidius)
Dag van de Aanvoegende Wijs
Internationale Dag van de Baard
Internationale Dag van de Orchidee
’t Zommer is noe gauw bekèkk’n
De vöggel goat a wier an ’t trekken.
September koomp, vot geet de zwaal,
't Zommer buugt den kop non daal.
Is het 1 september heerlijk weer, de herfst zal mooi zijn evenzeer
Al is't ok nog zo'k fijn weer, a'j 'n heeln dag prakkezeert, he'j veur gin cent plezeer

[GerritHondelink]

Loop naor de pomp.
Gezegd als men iemand niet meer horen of zien wil. Zoek het zelf uit.
Gao toch op ’t dak zitten. Loop naor de moan. Laot ‘t oe kapot kokken.




Vissen en jaagn in ’t boernbedrief,
Gef arme blaagn en een eenzaam wief.


2 september Ingrid Elovsdottir
Internationale Dag van de Kokosnoot
De vakanties zijn afgelopen. De dagen worden snel korter.
Veel gewassen worden geoogst en iedereen profiteert als het kan nog van de mooie nazomer dagen.
Op de rugge in 't grös en ie hebt wat veur'n dös,
dan löp dat met dee wärmte toch ech wa lös.

[GerritHondelink]

Hoalt oe stil, ik heb oe ’t proatn leerd en noe wil ie mie ’t zwiegn leern.
Luister even ik heb je wegwijs gemaakt in het leven nu moet je mij niet beleren.



Vroo opstaon en joonk trouwen, zal nums berouwen.



3 september Gregorius de Grote
De kruisbekken (vogels) zijn in onze dennebossen op zwerftocht.
De kruisbek was in West-Europa aanvankelijk een echte invasievogel, die vanaf de nazomer aankwam en bleef tot in de winter.
At de pieren heupkes maakt,
`t dreuge weer vervolgens staakt!

[GerritHondelink]

De joarn leert wat de daagn nich wet.
Alles heeft zijn tijd nodig.


Vin ie dat raa??
De Klitse en Betse
De Boake en Binnegaaits
De Baas en de Teute
De Heupe en Haagaaits
De Weele en Wools
De Beuze en ’n Bol
De Fötn en Fit
De Bos en de Krol
Helmers en de Heertn
Teuntjes en Timmerjaans
Of ?? hoe heet ze ok ,,aans’’?
Fraans of Luukevaa?
Vinn ie dat raa??
och
zoo hoole vie
de leu toch wa mooi oet mekaa!!

B v/d B. van Facebook.


4 september Irmgard van Keulen.
Duurzame Dinsdag
Dag van de Seksuele Gezondheid
At ’t in september dondert in ’t holt , met kasmis de snee met heupe völt.