Spreek je dialect

[Arie]

14 feb Sint-Valentijn is door latere volkstradities een belangrijke culturele, religieuze en commerciële viering van romantiek en liefde geworden.

Ook Enschede doet mee aan Valentijnsdag. Maar de rozen zijn wel erg duur geworden zag ik dit weekend op TV. zie ook: https://www.ad.nl/enschede/bloemist-uit ... ~a10ce632/

[GerritHondelink]

Waart oe veur de achterkaant van een peerd en de veurkaant van een vrouw.


NEN GOEIN ROAD
Oons leawn is krek ne dreaimöl
bestemd vuur iedereen.
Zoargt doarin aait vuur kunnigheid
Ie stoat dan nooit alleen.
Wie nemt oons zoovöl dinge vuur
Komt vaak nen dag te kort.
Mer of en too meark ie te vrog
da'j hier en daar n luk oalder wördt.
Wie hebt gin tied, n agenda vol
maakt oo zo völ bezwoar
Kom stekt de haan is oet de mouw
en stoat wat vaker kloar.
Kort um ons hen is ongemearkt nog vake stil verdreet.
Dan kan een woord mangs zoovöl doon
zoodat t vuur eer n luk better geet.
Too helpt mekaa woar t neudig is
en stoat nig aait van veer.
De mooiste joarn vleegt rap veurbiej
a'j oalder wördt kö'j t vaak nig meer.
Wees bliej met t lech van elken dag
zett zörge op tied an de kaant ..
en deankt der an dat n oons geluk
mangs meer is as n poond verstaand!!
L.Hagedoorn, Hengel .


15 feb Siegfried van Växjö.
Het wordt vandaag geleidelijk minder bewolkt en de kans op neerslag neemt toe in Enschede, met vanmiddag en vanavond nog wel regen. De temperatuur stijgt tot 8 °C.

Sprokkelmaond gif ni'jen mood,
de zön dee krig weer lecht en glood.

[GerritHondelink]

In Eanter hebt ze veerkaante beddn, dan könt ze 's nachens ok dwas liggen.


SNEEKLÖKSKE
Bleumke met dien kleane köpke
stees mooi op n hook van t schöpke
doe stees doar altied weer
en dös ons n groot plezeer
heelmoal oet eagn wil
te bleuin töt April
Doe stees doar ast nog sniejt en vrös
an n raand van t oaverjöarig grös
as nog niks wil greuin
bis doe aan t bleuin
en hangt dien bleumkes wit
heel mooi a in t gelid.
A krigs doe Meertse buuin op n kop
het stoan doar gefs doe toch nich op
doe zös gin gevoar
a is n natuur nog zoar
is t oaveral nog dor en grof
doe koms en siers den hof
Oldnzel, E. Bos-Hermelink.


16 feb Juliana van Nicodemie.
Het blijft vandaag bewolkt en de neerslagkans blijft hoog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 14 °C en is de wind vrij krachtig.

Is 't met februari triestig weer,
das good vuur boer en heer.

[GerritHondelink]

Dat kon oe nog wa es lillik in ‘t heui reagn. Dat kon je nog wel eens zuur opbreken.


'n TIEDSBESTEK
Biej Lapn Deark op n hook, daar was van alns te koop.
n Enen kofn der ne kroplap, n anner nen dasndook.
n Streepkesboezeroen, nen blauwn kiel
ne boern pet in oaldn stiel.
Ne pilose bokse, nen baain rok,
Kiekt efn good roond, maakt oew nich drok.
Deark hef van alns nog wal in vuurroad,
he hef nich geern da'j met löage haan votgoat.
Vuur riek en aarm hef Deark wa wat,
en krieg iej wan stuk kleer an t gat.
Kistntuug vuur de Bruggeman, kastlinn vuur de Broed,
Vuur t hele dorp hef Deark wa wat; he zoch ‘t vuur oew oet.
En har ie wat koft naar oewn zin,
dan reup ziene vrouw vanoet de kökn altied komt der efn in.
Dan har ze aait de koffie kloar, met ne beschuut der biej,
want as Deark wier wat har verkoft, was zee ok wa heel bliej.
Koffie kon der dan wal of.

Dee tied lig a heel wied achter oons, t geet now wa heel aans,
t gemeudlike van vrogger, dat is vuur good an kaant.
t Is hoast almoal supermarkt, met an de duur de kassa.
Daar stoa’j dan netkes in de riege, n nummer in de massa.
Gen meanske dee Goondag oew zeg.
Zölm goa'j ok zonner sprekn weg.
En stoa ie dan wier boetn met oewn ankoop in t toetn,
begriep iej oew vaak eerst good ...
Wat is der tusken dee oalde tied en now
toch wal nen helen deepen kloof ..
Mer vroag iej mie dan, wil iej wierum noar dee oalde tied
dan zeg ik toch en ik mean t noch ok:
"Zo veer wil 'k toch nich goan.
Wiej hebt hier in Hollaand met mekaar, wal n reelk good bestoan!
Doarum, wat was is west, wiej gaat stoomp vedan!
De haan oet n tuk en met mekaar goa’w helderop der an.
Disse tied is oonze tied, dee möt wiej good benutn.
da'w nich an t eande van n rit möt zegn: t Was een en al n mislukn!
Oet de moespot van 1988. Hengel, Gait Jan.


17 feb Zeven Heilige Stichters van de Servieten van Maria.

Het blijft vandaag bewolkt maar zo goed als droog in Enschede, met vanmiddag kans op een regenbui. De temperatuur stijgt tot 8 °C en de wind is krachtig.

Kloar weer op Sint Silvijn (17 feb.),
‘t kan nog wekken weenter wean.

[GerritHondelink]

Mo’j hen heuien Zegt men tegen iemand die haastig iets doet. Ie hooft toch nich hen heuien. Je hebt toch niet zo’n grote haast.


Uut het wark
Collega's mot zonder mie vedan ...
Ik kan mie toch neet vergissen;
Zonder mie könt ze het neet an.
Zee zölt mie no al vreselijk missen.
Ach, ach, het is mie wat.
Ik was het warken nog lange neet zat!
Aoverleggen en ok metdenken,
Dat geet toch neet zonder mie.
Ik wil ok gin mense krenken,
Ik bun daorumme helemaal neet bliej!
Ach, ach, het is mie wat.
Ik was het warken nog lange neet zat!
Ik kiek deur 't raam naar buten.
Daor zit ik dan en ik liej.
Collega's die nog amper groet.
As ik hier van binnen schriej.
Ach, ach, het is mie wat!
Ik was het warken nog lange neet zat!
Ik kan mien wierigheid neet kwiet.
Wie mot ik dan lastig vallen.
Och, wat heb ik noe al spiet.
Dat het doek veur altied is evallen.
Ach, ach, het is mie wat!
Ik was het warken nog lange neet zat!
's Aovonds zit ik no te janken.
Duw het heufd deep in het kussen.
Traone töt op de beddeplanken.
Is dat vuur dan neet te blussen.
Ach, ach, het is mie wat.
Ik was het warken nog lange neet zat!

Gin enkele collega dee nog belt.
Da-k zo snel vergetten bun.
Ik veul mie helemaal uut eteld.
Gin mense die ik dit allemaal gun.
Ach, ach, het is mie wat.
Ik was het warken nog lange neet zat!
Een heel ander laeven begint d'r no.
Veurda-j het wet bu-j d'ran ewend.
Dan denk ie ok, ik bun d'r an to.
komt d'r achter da-j een bofferd bunt.
Dan roop ie keer op keer,
het wark, het wark, ik hoof neet meer!

Hendrik Weenink

18 feb Fra Angelico.
Het wordt vandaag geleidelijk minder bewolkt en de kans op neerslag neemt af in Enschede, met vanochtend en vanmiddag nog wel regen. De temperatuur stijgt tot 11 °C.

In Febrewari snee en reagn
dat brech ’n boer wa zeagn.

Better storm op zee
As in’t hoes gin vree.

[GerritHondelink]

Dat lig as heui en stroo deurmeka. ’t Is een wanordelijke boel.


Veuln is weetn.

Ik bestoa, da's wisse,
as een den kan proatn,
böln en angoan.
Ik bestoa ok,
as nen grootn buul
met vleis, butte, blood
en luk te völ mieg:
heur en zee miej
doar biej den poal stoan .
'kZeg oe:
in n meanskeleavn
alns mooi op tied weetn
dat red iej nich.
As kleann jongn
had den schrikdroad
miej a doonders vrog te pakn.
Doo wus ik geliek: veuln is weetn.
Dat he'j
wal es meer
biej de hakken ehad,
stun ik miej biej den poal
te bedeankn.
Dick Schlüter.

19 feb Konrad van Piacenza.
In de middag zijn er perioden met zon en blijft het droog. Aan het einde van de middag neemt de bewolking snel toe en volgt er vanuit het westen regen.

Sprokkelmaands regen, is grasmaands zegen.

Ruwe wind in februaar,
duidt steeds op een vruchtbaar jaar.

[GerritHondelink]

Daor koomp nen mooien heuier an. Een zware regenbui opkomst.

Nog effies wacht'n
De lentedaotum goaw op an,
Mar 't lenteweer blif uut.
De bleusemknöppe teumt nog wat
Veurdèt ze zich öntsluut.
De boer den löp de weeide langs,
Zut nog neet völle grös.
Hee deenkt wönneer kump 't jonge vee
Toch van 'n reppel lös.
Mar 't mezenvölkien is à' drök,
Dee slept à' matriaal:
Veur 't zömmerhuus det wödt 'èbouwd,
Det is 'eer idiaal.
Zie kiekt à' weer deur ’t gaatje
Van 't nöskassien van 't veureg jaor.
En as de leefde is'èslötten,
Dan komt ze ook met 't bouwen klaor.
't Scheent of ze oons wil laoten zeen:
Meens, maakt oe toch neet naa':
De Schepping is gin meensenwark,
Het kump aait veur mekaar'.
C.P.F. van der Werfhorst.

20 feb Eleutherius van Doornik.
Het blijft vandaag bewolkt en de neerslagkans blijft hoog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 10 °C en is de wind vrij krachtig, windkracht 5.

Potten en zaeien in februari,
Leeve leu, das almaol larie!

Februari kold en nat,
brengt völ koren in 't vat.

[enschedeinansichten]

D'r hangt een schoer in de lucht.

[GerritHondelink]

’t Heui’j op en de koe dood. De man is gestorven, maar er is nu ook van zijn nalatenschap niets meer over.



’n Meanske kan met n betke gelukkig wean.




21 feb Petrus Damiani.
Het wordt vandaag geleidelijk minder bewolkt en het blijft wisselvallig in Enschede, met vanochtend en vanmiddag nog wel regen. De temperatuur stijgt tot 7 °C.

Utswaaie Sint Piter
Op Petrus Damiaan hervat de winter spontaan,
of is het ermee gedaan.

[enschedeinansichten]

Wat versta je hier onder een "n 'Meanske ? Ik ken het uit Oldenzaal als doe bist noch slimmer dan'n meanske. Waarmee hij bedoelde "slimmer dan een oud vrouwje".

[GerritHondelink]

Means betekenis mens, iemand maar inderdaad kan ook vrouw betekenen.

't means.ke . Betekenis: moeder de vrouw

't oalde meansche :de oude vrouw (in huis).

[GerritHondelink]

Hee hef ‘t heui der mooi scheef op. Hij is flink aangeschoten.


Dee de kwoade bosschop breg, koomp altied vrog genog.


22 feb Cathedra van de apostel Petrus Margareta van Cortona.

Het blijft vandaag bewolkt en de kans op neerslag neemt toe in Enschede, met vanmiddag en vanavond regen. De temperatuur stijgt tot 8 °C.

Als Sint Pieter sijne Stoel plant, dan commen d'oijevaers weer in 't land.
De terugkeer van de ooievaars en zeker ook van de zwaluwen heeft op het platteland steeds de boodschap ingehouden dat het met het weer goed zou gaan worden. Altijd was er vreugde bij het weerzien van deze vogels, want zij brachten voorspoed en geluk. Wat de datum 22 februari betreft, mag gezegd worden dat dit toch wel heel erg aan de vroege kant was.

Petrus Stoel (22 feb.) heft de lente aan,
de zomer brengt ons Sint Urbaan (25 mei.).

As het vrös inde nacht van Sint- Pieter,
dan vrös nog veertien dagen lang.

[GerritHondelink]

‘t Heui is binn de pöste. Het hooi is binnen.


HERSENSCHUDDING
't Oale Hekmans Dieks was van de fietse klöttert. De fietse har 't d'r nog wa realk good afbracht mär Dieks was met 'n kop tèggn 'n hook van de schöp valln en doar har hee ne lichte hersenschudding an oawerhoaln.
Hee kwam d'r ja met in 't zeeknhoes terecht en mos daar van nen heel geleerdn dokter plat liggen en good röstn. Hee zea d'r nog bi-j dat 't nog wa 'n zetke doern zol vuuraleer hee wier noa 't hoes kon. Dieks was nich in 't zeeknfons umdat as hem ees 'n maal wat zol oawerkomn hee dat dan wa zonner zeeknkas kon oetzingn. En met zukke leu zint ze op 'n zeeknhoes altied heel gek met. Dee hebt dan 't meske wa hoog in 't käske liggn en tokkert ze gearn nog wa luk met vedan.
Now was 't de eerste tied ok wa zo dat Dieks ziene bookhoalding onner de pet toch wa good duur meka rammelt har dow as hee tèggn de éékn post van de schöp flikkert was en hee kuiern dan ok.alns zo luk duurmeka. Iej konn d'r gen wies woord met proatn. Mär 'n eankelt maal har hee het toch wa realk good op de rieg.
Noa 'n tiedke wol 'n dokter hem ees 'n maal testn in hooveer Dieks wier luk verstaanig kuiern kon. Hee zeg: "Hekman, U hebt tien kalveren in de wei lopen en plotseling ontsnappen er vijf, hoeveel blijven er dan achter in de wei?".
"'k Höör a wa dat 'n dokter gils nich met mien spil op de heugte is. ‘k Heb gils gen tien kalver. Wi-j hebt d'r mär acht in'n appelhof loopn".
Zeg 'n dokter: "Noa ja, acht dan maar en er lopen er vier weg, hoeveel blijven er dan nog in de appelhof?". "Genéén dokter" .. "Mis man, dan blijven er nog vier achter".
"Ach keal, wat kuier iej toch. 'k Höör a wa dat iej van 'n boernerf gils gen verstaand hebt. Ik zeg oew now, d'r blif d'r genéén achter. Man, as d'r één oetbrèk dan gaat ze ja almoal wa. Dokter dat kä' j wa good van mi-j annemn".
‘ n Dokter wus genoog. Met ‘n pa daag kon Hekmans Dieks wier noa ’t hoes.
Hee har ‘t wa good wier terecht in de boawnkamer.
Gait Jan, Hengel.


23 feb Polycarpus van Smyrna.
Het wordt vandaag geleidelijk bewolkter maar het blijft droog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 10 °C.

Is 'tin februari zacht,
dan koomp later de vorst bi'] nacht.

[GerritHondelink]

Wie gaot temet hen heuijen. We gaan straks hooien.


Ai ‘j alles veuroet wissen wa ‘j schatriek of stapelgek.




24 feb Matthias, Adela van Mesen.
Het wordt vandaag geleidelijk minder bewolkt en het blijft wisselvallig in Enschede, met vanmiddag en vanavond nog wel regen. De temperatuur stijgt tot 10 °C.

Wereld Bartender Dag We treffen hier heel opvallend een merkeldag waar we een duidelijk breekpunt van de winter kunnen zien.
De mens raakte vreugdevol gestemd.
Het is ook een dag die er aan herinnert dat we in het verleden winters hebben gekend die met vriezen ver over deze datum heen stapten.
In deze eeuw zijn er omstreeks deze datum zeker drie elfstedentochten verreden (14 febr. 1956, 21 febr. 1985 en 26 febr. 1986).
Februari, de ene wintert bij het leven, de andere speelt al lente.

[GerritHondelink]

Tusken heui en grös. Tussendoor.


Waor gin klagers bint,
Bint ok gin rechters.


25 feb Walburgis van Heidenheim.
Het wordt vandaag geleidelijk zonniger en de kans op neerslag neemt af in Enschede, met vanochtend en vanmiddag nog wel regen.
De temperatuur stijgt tot 7 °C.

Regen in Sinte Walburgisnacht,
heeft de kelder steeds vol gebracht.

[GerritHondelink]

Bie meka in ’t heui kroepn. Gaan samenwonen.


WEER
Toen ’k vanmärgen uut het raam keek,was de stroate glimmend nat.
Vorst veurbie en sneeuw weg, dee doar wèkenlang elègen had.
‘t Hef erègend en de storm, dee gierden bie mien um het dak.
‘t Is wel heel erg vlug egoan, want man, d'r lag mien toch een pak.
Moar wat ik het mooiste vinne, as ik zo noar buten gluur,
Bint de eerste lèvenstekens van herstel van de natuur.
Want d'r stèèkt al kleine puntjes van de tulpen uut de grond.
‘k Zal ze straks met törfmolm dekken zó vrog op is neet gezond.
Moar kiek noe, doar soest-er al weer natte sneeuw neer op mien grös.
Wat zit ik hier veilig binnen buten is de beer goed lös.
‘k Mot straks ook nog met de vrouwe een paer boodschappen goan doon.
As ‘t zo deurgeet, do’w dat märgen, ‘t Is gin weer um deur te goan.
Wat verlang ik noar het veurjoar.’t duurt gelukkig nog moar kort.
Moar ‘t mot vaak eers slechter worden, veurdat het weer bèter wordt.
Wim Lubberding.

26 feb Porphyrius.
Het blijft vandaag zonnig en droog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 8 °C.

Komt februari met veel zacht weer,
dan vriest het straks in het voorjaar des te meer.

[enschedeinansichten]

Bie meka in ’t heui kroepn. Gaan samenwonen.

Hok"n !!

[GerritHondelink]

Slaterheui- hooi, dat na het afharken op het hooiland is blijven liggen. ook het hooi dat van de volle hooiwagen valt is "slaterheui".


Slecht zicht
Mans en Jenne waandelden langs de Lek.
Warren daar op vekaansie in een mooi vertrek.
Ze steunen stille op ne brugge, toen skreewden Jenne:
"Wat 'n spil! Ik keek oonder naar een bootje en weg is min bril!
Het is nit te geleuwen, viej hadden 't hier fijn
En non vaalt miej 'n bril of, hier in de Rijn!"
"How efkes," zea Mans, "iej hebt het mis.
Ik weet zeker dat dit de Lék mer de Rijn écht nit is."
"Dan kö'j 's noagoan," zea Jenne, "wat een verskil.
Zó slecht a'k kan zeen dus non zoonder bril!"
Jan Zandbergen.


27 feb Gabriele Possenti van onze lieve vrouwen van Smarten.
Het blijft vandaag zonnig en droog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 10 °C.
In de volksmond wordt met Vastenavond ook wel de hele carnavalsperiode bedoeld. (Vastenavond is de dinsdagavond voordat de vastentijd op Aswoensdag aanvangt).

Nen goo’n Vasselaovend d’r boeten gelaoten,
Is van Februari nich völ goods te proaten.

[GerritHondelink]

Bie meka in ’t heui kroepn. Gaan samenwonen.

Hok"n !!

hok'n
Betekenis 1
in hokken van tien garven bijelkaar zetten (van rogge)
Betekenis 2
hokken
samenwonen

[GerritHondelink]

Heuiwaagn. Langpootmug. Spinachtig dier met zeer lange poten.
Spinköp met van dee lange peut. Heui’jspringers Sprinhanen.


't Horloge
Hee deu de deur los van 't kästke.
Zienen kleinzön stun der bi-j
en zag 't horloge liggen:
"Ach opa; too, gef het an mi-j!"
"Ik zal 't di-j wal eens gevven.
Het token jaar misschien al;
as naar de grote school gees.
Dat zeet wi-j dan nog wal."
"Token jaar," zea 't kleane keerlke,
"mer opa, dat doert nog zo laank.
Dan kaans doe al wal oet de tied wean,
doe bis ja zo oald en zo kraank!"
Too nam hee het zuiveren uurweark
met de zwoare ketten der bi-j.
En lea ze in 't keend ziene heandkes.
Wat was het jungske too bli-j.
Doar was een gräfken edölven.
De schoolkeender stunden der roond,
en nen oalden man beug met meuite
nog ene knee naar de groond.
Hee gung alleen weer op hoes an;
en met troanen in zien gezicht
lea hee 't horloge in 't kästke
en deu het deurken weer dicht.

Georg Frieman
Naar 't gedicht "Het Geschenk" van Rosa/ie Loveling.


28 feb Romanus en Lipicinus van Condat.
Het blijft vandaag zonnig en droog in Enschede. Vanmiddag stijgt de temperatuur tot 11 °C.

Carnaval is het grote, vrolijke feest dat voorafgaat aan de vastenperiode.
Het woord carnaval komt waarschijnlijk van het Italiaanse carne vale (vaarwel vlees) of carne levare (het vlees wegnemen). Tijdens de vasten mocht men immers geen vlees eten. Daarom werd er gedurende de dagen die aan de vasten voorafgingen, goed gege¬ten. Ook de benaming "Vette Dinsdag" wijst hierop. Het was een "vette" dag omdat het de Iaatste dag was dat men vlees mocht eten.

Sprokkelmaond geet a wier op pad.
Wèl nich vernemstig is, sprokkelt nooit wat!

'Sint Romanus helder en klaar,
wijst op een vruchtbaar jaar.'